Kwaliteit van hoorzorg gelijk gebleven na veranderingen in overheidsbeleid

Begin 2013 is de verstrekking van hoortoestellen in twee opzichten veranderd: samen met een nieuw vergoedingssysteem is de ‘functiegerichte aanspraak’ ingevoerd.  Onderzoek van het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg) en Ecorys laat zien dat de betaalbaarheid van hoortoestellen is verbeterd. De kwaliteit van hoorzorg is daarbij volgens klanten op de meeste punten gelijk gebleven en op een paar punten licht verbeterd. 

Veranderingen in het beleid
Het nieuwe vergoedingssysteem voor hoortoestellen is ingevoerd om de marktwerking in de hoorzorg te vergroten. Eerst was er een wettelijke maximum vergoeding per toestel en betaalde de klant de kosten boven dit maximum. De maximum vergoeding is afgeschaft en de klant betaalt nu een eigen bijdrage van 25% per hoortoestel. Hierdoor hebben zorgverzekeraars een groter belang om goede hoorzorg tegen een scherpe prijs in te kopen. Met de invoering van ‘functiegerichte aanspraak’ worden alleen die hoortoestellen vanuit de basisverzekering vergoed die passen bij het hoorprobleem. De verwachting was dat de doelmatigheid van de hoorzorg verbetert, doordat klanten een hoortoestel krijgen dat past bij de ernst van hun gehoorprobleem en ze zelf gemiddeld minder hoeven bij te betalen.
 
Hoortoesteldragers zijn tevreden
Mensen met een hoortoestel zijn positief over de dienstverlening door de audicien en over het hoortoestel dat ze hebben. Hun ervaringen met de hoorzorg zijn na de wijzigingen in het beleid op de meeste punten gelijk gebleven en op een paar punten licht verbeterd. De kosten zijn nu in de meeste gevallen lager. Dit geldt voor de kosten voor het zorgverzekeringsfonds en voor de kosten van de individuele hoortoesteldrager. Mensen met een hoortoestel hebben ook minder problemen met het betalen van de eigen bijdrage. “Het onderzoek laat zien dat de veranderingen hebben geleid tot beter betaalbare hoorzorg zonder dat aan kwaliteit is ingeboet”, zegt NIVEL-onderzoeker Michelle Hendriks.
 
Keuzevrijheid
De keuzevrijheid tussen hoortoestellen is wel een aandachtspunt. Twee derde van de mensen gaf aan na de beleidswijziging uit één of twee hoortoestellen te kunnen kiezen en een kwart vond dat ze niet genoeg keuze hadden. Eén op de vijf mensen had graag meer hoortoestellen willen uitproberen. Michelle Hendriks vertelt: “Mensen willen graag kunnen kiezen tussen verschillende hoortoestellen, maar de keuze hoeft niet ruim te zijn. Het bleek dat mensen het liefst de keuze willen hebben uit drie hoortoestellen.”
 
Informatievoorziening kan beter
Ook de informatievoorziening van audiciens kan beter. Zo geven veel mensen aan dat ze niet zijn geïnformeerd over het recht om twee hoortoestellen uit te proberen, de mogelijkheid om een hoortoestel op eigen kosten aan te schaffen en de mogelijkheid om een extra zorgvraag in te dienen bij de zorgverzekeraar. Een extra zorgvraag kan ingediend worden als het niet lukt om een passend hoortoestel te vinden binnen de eigen categorie.
 
Protocol hoorzorg
Voor de uitvoering van de functiegerichte aanspraak heeft Zorgverzekeraars Nederland in 2013 het ‘Indicatieprotocol hoorzorg’ opgesteld. Binnen dit protocol deelt de audicien klanten op basis van audiologische testen en een vragenlijst in in één van vijf categorieën. De klant krijgt alleen een hoortoestel vergoed dat valt binnen die categorie en dat past bij zijn of haar hoorprobleem. De invoering van het protocol lijkt echter nog geen feit. In 2014 gaf slechts de helft van de mensen aan een vragenlijst te hebben ingevuld over hun gehoorprobleem en ongeveer 70% wist niet in welke categorie ze waren ingedeeld. Patiëntenorganisaties, zorgverzekeraars, audiciens en audiologen werken op dit moment aan de verbetering van het protocol.