Motiverende gespreksvoering praktijkondersteuner nog niet optimaal

Praktijkondersteuners gebruiken motiverende gespreksvoering in consulten over verandering van leefstijl in de huisartspraktijk. Maar sommige elementen van deze counselingstijl blijven onbenut, waardoor het effect wellicht minder groot is dan verwacht, zo blijkt uit een publicatie van onderzoekers van het NIVEL, de universiteiten van Maastricht en Nijmegen, en Eerstelijns Centrum Tiel in het Journal of Clinical Medicine Research.

Vet eten, roken, te veel drinken of te weinig bewegen is niet goed voor de gezondheid. Om mensen te bewegen hun ongezonde gewoontes te veranderen, worden in de huisartspraktijk motiverende gespreksvoeringtechnieken gebruikt. Deze helpen patiënten het verschil te zien tussen hun werkelijke gedrag en hun gewenste gedrag, en laten ze zelf onder woorden brengen wat ze kunnen doen voor een betere gezondheid. Want als een patiënt zélf zegt hoe hij meer kan bewegen of kan stoppen met roken, is hij eerder geneigd dit inderdaad te gaan doen, dan wanneer een ander hem dat vertelt.
 
Preventie
De onderzoekers keken naar de toepassing van motiverende gespreksvoeringtechnieken tijdens consulten van praktijkondersteuners in de huisartspraktijk. Deze hadden een training gevolgd om de technieken te kunnen toepassen. Praktijkondersteuners hebben doorgaans meer tijd dan de huisarts voor adviezen om anders te gaan eten of meer te bewegen. Het onderzoek richtte zich op de preventie van langetermijnschade van een ongezonde leefstijl bij mensen met een hart- en vaatziekte of type 2 diabetes, als ook bij (nog) gezonde mensen met een ongezonde leefstijl. Bij beide groepen bleken de praktijkondersteuners de motiverende gespreksvoeringtechnieken weliswaar te gebruiken, maar niet ten volle te benutten.
 
Empathie
Praktijkondersteuners bleken de patiënten wel aan te moedigen over hun eetgedrag, bewegen of roken te praten, en eveneens begripvol te reageren op de informatie die werd verstrekt. Maar het lukt ze minder goed om empathisch te reageren op wat een patiënt vertelt over zijn leefstijl. Bovendien vergeten ze vaak samen te vatten wat een patiënt zegt en na te gaan of deze wel over gedragsverandering wil praten. NIVEL-onderzoeker Janneke Noordman: “Dit is jammer, want het is cruciaal voor het bereiken van gedragsverandering: zonder intentie geen actie. Ondanks de training blijkt het moeilijk om motiverende gespreksvoering toe te passen in de dagelijkse praktijk.”
 
Onderzoek
De onderzoekers volgden dertien in motiverende gespreksvoering geschoolde praktijkondersteuners uit vier huisartspraktijken. De consulten met 117 patiënten zijn opgenomen op video en de onderzoekers scoorden (volgens de Behaviour Change Couselling Index) de mate en elementen van motiverende gespreksvoering die de praktijkondersteuners toepasten.
 
Subsidiënt
- Ministerie van VWS
 
Samenwerkingspartners
- St Radboud Universiteit Nijmegen
- Universiteit Maastricht
- Eerstelijnscentrum Tiel