Openbaarmaking tuchtuitspraak extra belastend voor zorgverlener

Een berisping van de tuchtrechter, inclusief openbaarmaking in regionale dag- of weekbladen en in het BIG-register, raakt de betrokken zorgverlener op zowel persoonlijk, professioneel en zakelijk vlak. Dit blijkt uit een onderzoek van het NIVEL onder 294 zorgverleners met een gegrond verklaarde tuchtklacht.

Het tuchtrecht moet bijdragen aan de kwaliteit van de beroepsuitoefening. En hoewel straffen niet het primaire doel is van het tuchtrecht, overheerst voor betrokken hulpverleners wel het gevoel van straf. Onderzoeker Roland Friele: “Het woord ‘tucht’, uit het begrip tuchtrecht, roept associaties op met het begrip straffen. Zorgverleners geven aan dat ze zich ‘aangevallen’, ‘machteloos’, ‘boos’ en ‘gecriminaliseerd’ voelen.” Sinds de wetswijziging BIG in 2012^[1] wordt informatie over berispingen en geldboetes bij zorgverleners openbaar gemaakt. Openbaarmaking leidt tevens tot extra belasting voor hun partner of gezin.

Stoppen met werken
Ruim de helft van de zorgverleners met een berisping of geldboete overwoog te stoppen met werken, tegen ruim een derde van de zorgverleners met een waarschuwing (waarschuwingen worden niet openbaar gemaakt). Uiteindelijk geeft 12% van de zorgverleners  met een berisping of geldboete aan gestopt te zijn met werken, als gevolg van de tuchtrechtprocedure inclusief openbaarmaking. Dit zijn vooral zorgverleners ouder dan 60 jaar. Van de zorgverleners onder de 60 jaar met een berisping of geldboete zegt 4% gestopt te zijn met werken als gevolg van de tuchtrechtprocedure. Daarbij moet bedacht worden dat de tuchtrechter de klacht weliswaar gegrond heeft verklaard, maar niet heeft besloten tot het schrappen van de betreffende zorgverlener uit het BIG-register. 

Minder patiënten
Openbaarmaking heeft ook zakelijke gevolgen: kwijtraken van patiënten, minder nieuwe patiënten krijgen en beperkingen in de carrièremogelijkheden. “Als een zorgverlener een berisping of geldboete heeft gehad zie je dat al snel op internet”, licht Friele toe. “Zeker als de zorgverlener een niet veel voorkomende naam heeft.” Een meerderheid van de ondervraagde burgers hecht belang aan informatie over berispingen en geldboetes. En op de zes patiënten zoekt bij een nieuwe zorgverlener op internet naar informatie over de zorgverlener. Als het de eigen huisarts betreft dan zegt een op de tien een andere huisarts te zoeken als blijkt dat deze een berisping heeft gekregen.

Ervaringen van patiënten met de tuchtprocedure (zie ook Klager wil gehoord worden)
Eerder onderzoek van het NIVEL laat zien dat patiënten die een klacht indienden bij de tuchtrechter vaak niet tevreden zijn met het resultaat. De meeste mensen die een klacht indienen, willen dat wat hen is overkomen anderen niet ook overkomt. Slechts een kwart van de patiënten waarvan de klacht gegrond werd verklaard denkt dat dit doel is bereikt met hun klacht.

Methode van onderzoek
De aanleiding voor dit onderzoek is de toezegging van minister Schippers ten tijde van de wetswijziging BIG om onderzoek te laten doen naar de gevolgen van het openbaar maken van berispingen en geldboetes. In deze wetswijziging is besloten het regime van openbaarmaking van tuchtmaatregelen uit te breiden en berispingen en geldboetes openbaar te maken ter wille van de transparantie voor burgers. Waarschuwingen worden niet openbaar gemaakt.

Het onderzoek onder zorgverleners is gedaan over de periode van juli 2012- medio augustus 2016.Alle zorgverleners met een opgelegde berisping, geldboete of waarschuwing ontvingen een link naar een online vragenlijst. De vragenlijst werd door 294 zorgverleners ingevuld (respons 43%). Van de respondenten hadden 81 (28%) zorgverleners een berisping/geldboete gekregen van de tuchtrechter en 213 (72%) zorgverleners een waarschuwing. Het onderzoek naar het belang dat burgers hechten aan openbaarmaking is uitgevoerd onder leden van het Consumenten Panel Gezondheidszorg van het NIVEL. De vragenlijst is ingevuld door 926 leden (respons 46%).