Snoezelen is goed voor demente ouderen en hun verzorgenden

Demente ouderen in verpleeghuizen met wie dagelijks ‘gesnoezeld’ wordt zijn minder apathisch, minder depressief, minder opstandig en agressief, en zijn zich meer bewust van hun uiterlijk. Ze hebben meer plezier met de verzorgende die ze wast en aankleedt en ze klagen minder.Dit blijkt uit NIVEL onderzoek naar de effecten van snoezelen op stemming en gedrag van demente verpleeghuisbewoners en werkbeleving van verzorgenden. Het onderzoek is gefinancierd door ZonMw, de Stichting Centraal Fonds RVVZ en de provincie Zeeland.
Verzorgenden die snoezelen stimuleren de zintuigen van verpleeghuisbewoners met prettige prikkels, op een manier die bij de individuele bewoner past. Dat kan zijn door het laten horen van diens lievelingsmuziek, het laten ruiken van lekkere geuren (bijvoorbeeld verse koffie of parfum) of het laten aanraken van zachte voorwerpen (zoals kledingstukken of knuffeldieren).
Op een cursus snoezelen leren verzorgenden hoe ze door observatie van bewoners en vraaggesprekken met familieleden kunnen achterhalen hoe de bewoner zijn leven heeft geleefd en wat hij wel of niet prettig vindt. Zij zoeken naar ervaringen uit het verleden, gebruiken, gewoontes en geurassociaties. Deze informatie integreren verzorgenden in de dagelijkse zorg. Het is belangrijk dat de verzorgende contact maakt met de bewoner en zich inleeft in de belevingswereld van de bewoner, waardoor de bewoner zich begrepen voelt. Tijdens het snoezelen gaat het erom aan te sluiten bij waar de bewoner op dit moment mee bezig is, bijvoorbeeld het verleden. Hierdoor voelt de bewoner zich erkend waardoor stemming en gedrag positief worden beïnvloed. Als de bewoner bijvoorbeeld gewend is om uit te slapen en hij/zij wil dit nu ook dan respecteren de verzorgenden de wens van de bewoner. De organisatie van  het werk binnen de verpleegafdeling wordt dus aangepast aan de specifieke behoeften en wensen van de bewoner in plaats van andersom.
Ook voor de verzorgenden zelf blijkt snoezelen goed te zijn. Verzorgenden die snoezelen zijn tevredener over de kwaliteit van de zorg die ze leveren, over hun contact met de bewoners en over hun eigen professionele ontwikkeling. Ze hebben minder last van werkstress en burn-out verschijnselen (emotionele uitputting) en ze voelen zich minder opgejaagd door de werkdruk. Het snoezelen maakt ze zelfverzekerder: doordat ze meer weten over wat individuele bewoners prettig vinden of waar ze rustig van worden, kunnen ze beter inspelen op ‘moeilijk’ gedrag van iemand die bijvoorbeeld depressief of gedesoriënteerd is.
Het onderzoek is uitgevoerd in 6 verpleeghuizen, op 12 afdelingen met in totaal ca. 120 verzorgenden en ca. 120 bewoners. Zes afdelingen waarop het snoezelen is ingevoerd zijn vergeleken met 6 afdelingen die de gebruikelijke zorg verleenden. De verzorgenden op de snoezel-afdelingen volgden in het kader van het onderzoek de cursus ‘Snoezelen voor zorgverleners’ van Bernardus Expertisecentrum/Fontis. Een belangrijke succesfactor vormde de ruime aandacht die besteed is aan implementatie van de in de cursus geleerde vaardigheden. Er zijn zowel metingen verricht vóór het volgen van de cursus als anderhalf jaar daarna. Hiertoe zijn onder andere video-opnames gemaakt van bewoners en verzorgenden tijdens de dagelijkse zorgverlening. De verzorgenden hebben gedragsobservatielijsten over de bewoners ingevuld en vragenlijsten over hun eigen werkbeleving.