Verbetering ziekenhuiszorg hangt af van samenwerking en concurrentie

Om de Nederlandse ziekenhuiszorg te verbeteren, moeten ziekenhuizen kennis met elkaar delen over de verbeteringen die zij hebben doorgevoerd in het kader van een speciaal ziekenhuis-verbeterprogramma. Dat vereist een atmosfeer van samenwerking. De overheid stimuleert echter juist marktwerking en concurrentie tussen ziekenhuizen, waardoor die verspreiding van betere ziekenhuiszorg dreigt te mislukken.

Dit blijkt uit een onderzoek van het onderzoeksinstituut NIVEL (Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg), in samenwerking met het VUmc/EMGO-instituut en de capaciteitsgroep BEOZ van Universiteit Maastricht. subsidiënt van het onderzoek is ZonMw.
Voor het onderzoek werden beleidsdocumenten van Sneller Beter pijler 3 http://www.snellerbeter.nl/, een landelijk ziekenhuisverbeterprogramma, getoetst aan wetenschappelijke literatuur op het gebied van projectmatig werken, organisatieverandering en kennisverspreiding.
Onderwerp van het onderzoek was de vraag of het verspreiden van de resultaten van succesvolle zorg-verbeterprojecten (‘best practices’) van de 24 deelnemende ziekenhuizen naar de rest van de Nederlandse ziekenhuissector, kans van slagen heeft. Het gaat om zowel de verbetering van de organisatie en de werkwijzen van ziekenhuizen, als om innovaties op het gebied van patiëntenlogistiek en patiëntveiligheid. Het ministerie van VWS wil dat het kwaliteitsniveau van deze ziekenhuizen de standaard wordt waaraan ook alle overige Nederlandse ziekenhuizen moeten voldoen. Patiënten en zorgverzekeraars zouden deze zorg dan ook elders moeten kunnen eisen.

Het gaat om concrete, meetbare zaken als:

•  vermindering van het aantal opgenomen patiënten met decubitus (doorligwonden) tot minder dan 5%
•  halvering van het aantal medicatiefouten
•  halvering van het aantal postoperatieve wondinfecties
•  verkorten van de toegangstijden voor poliklinieken tot minder dan n week
•  verkorten van de doorstroomtijden voor diagnostiek en behandeling met 40-90%
•  toename van de productiviteit van operatiekamers met 30%
•  verkorten van de ligduur met 30%

Het streven is om in eind 2007 deze veranderingen gerealiseerd te hebben in 20% van de Nederlandse ziekenhuizen. Men gaat er van uit dat de resterende 80% zich dan niet zal kunnen onttrekken aan de nieuwe kwaliteitsnormen.

Het is volgens de NIVEL onderzoekers echter nog maar zeer de vraag of verbeteringen zich inderdaad op grote schaal van het ene ziekenhuis naar het andere zullen verspreiden. NIVEL programmaleider Cordula Wagner: “Als de overheid aan de ene kant onderlinge competitie en marktwerking tussen ziekenhuizen stimuleert, is het niet reel om te verwachten dat diezelfde ziekenhuizen hun kennisvoorsprong - die een concurrentievoordeel is - gaan weggeven door het verspreiden van ‘best practices’. Zelfs binnen n ziekenhuis zijn er soms al problemen met het delen van kennis tussen de verschillende afdelingen.”

Sneller Beter
Sneller Beter is een landelijk ondersteuningsprogramma van het Ministerie van VWS , de NVZ (NederlandseVereniging van Ziekenhuizen) en de Orde van Medisch Specialisten.
Doel van Sneller Beter is het stimuleren van de doelmatigheid, kwaliteit en innovatie in de ziekenhuizen en overige curatieve zorg. Sneller Beter wil substantile verbeteringen en een verbetercultuur realiseren binnen de Nederlandse ziekenhuizen.
Sneller Beter bestaat uit drie pijlers. Pijler 1 is gericht op bewustwording en benchmarking, pijler 2 op prestatie-indicatoren en de derde pijler is gericht op het verspreiden van goede voorbeelden in de ziekenhuissector. Het hier beschreven NIVEL-onderzoek valt onder Sneller Beter pijler 3.

subsidiënt(en)
 

• ZonMw

Samenwerkingspartner(s)

• VUmc/EMGO-instituut
• de capaciteitsgroep BEOZ van Universiteit Maastricht