Voorschrijven van antibiotica door huisartsen kan nog doelmatiger

Nederlandse huisartsen zijn terughoudend in het voorschrijven van antibiotica in vergelijking met hun Europese collega’s. Toch schrijven ook Nederlandse huisartsen bij luchtweginfecties regelmatig antibiotica voor, ook wanneer richtlijnen dit niet aanbevelen. Dit blijkt uit onderzoek door het NIVEL en het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik in opdracht van Zorginstituut Nederland. Het risico op antibioticaresistentie neemt hierdoor toe.

Ruimte voor verbetering in het voorschrijven van antibiotica
Uit dit onderzoek blijkt dat huisartsen regelmatig antibiotica voorschrijven voor luchtweginfecties. Dit gebeurt ook als er geen sprake is van een situatie waarin de Nederlandse richtlijnen voor huisartsen (de NHG-Standaarden) antibiotica aanbevelen, voor zover dat op basis van registratiedata bepaald kan worden. Bij keelontsteking gebeurt dit bijvoorbeeld in 57% van de gevallen. Hoe vaak huisartsen antibiotica voorschrijven wanneer de NHG-Standaarden dit niet aanbevelen, verschilt tussen huisartsenpraktijken. Uit expertinterviews volgen mogelijke redenen hiervoor zoals het gevoeliger zijn voor druk van de patiënt, verschillen in de tijd die een huisarts neemt om de patiënt uitleg te geven en het vertrouwen dat de huisarts in de NHG-standaard heeft. Er is dus ruimte voor verbetering bij het voorschrijven van antibiotica door de huisartsen, vooral bij die artsen die relatief vaak antibiotica voorschrijven als de NHG-standaarden dit niet aanbevelen.

Huisartsen schrijven, terecht, zelden tweedelijnsantibiotica voor
Huisartsen schrijven in minder dan 2% van de gevallen antibiotica voor die gereserveerd zouden moeten blijven voor gebruik in ziekenhuizen of voor zeer ernstige infecties (tweedelijnsantibiotica). Dit gebeurt vooral bij patiënten die daarvoor in aanmerking komen, zoals oudere patiënten en patiënten met astma of COPD. Het voorschrijven van tweedelijnsantibiotica door huisartsen is daarom geen punt van zorg.

Methoden
Voor dit onderzoek gebruikten we registratiedata uit NIVEL Zorgregistraties eerste lijn van huisartsenpraktijken en huisartsenposten over het jaar 2014.