Weinig resistentie tegen antibiotica in Europese huisartsenpraktijken

Uit Europees onderzoek blijkt dat de bacterie Staphylococcus aureus bij huisartspatiënten minder vaak resistent is tegen antibiotica dan bij ziekenhuispatiënten. Resistentie tegen penicilline komt wel vaak voor (gemiddeld 73%), tegen veel andere antibiotica is dat minder dan 10%. Dit betekent dat er nog veel mogelijkheden zijn om huidinfecties die vaak door deze bacterie worden veroorzaakt te behandelen. Huisartsen kiezen hiervoor ook vaak de juiste middelen, zo blijkt uit onderzoek bij het NIVEL waarop Evelien van Bijnen op 20 november promoveerde aan de Vrije Universiteit.

“Door resistentie tegen antibiotica zijn er minder effectieve middelen beschikbaar voor de behandeling van bepaalde bacteriële infecties, wat leidt tot verhoogde ziektelast, sterfte en kosten. Tegelijkertijd worden er nauwelijks meer nieuwe antibiotica ontwikkeld door de farmaceutische industrie”, stelt Evelien van Bijnen. “Daarom moeten we verstandig omgaan met de antibiotica die we nu hebben: niet te veel voorschrijven, en wanneer je voorschrijft, een effectieve variant.”
 
Resistent tegen penicilline
De meeste infecties worden veroorzaakt door commensale bacteriën uit ons eigen lichaam. Van Bijnen onderzocht de resistentie van deze bacteriën in negen Europese landen: Oostenrijk, België, Kroatië, Frankrijk, Hongarije, Zweden, Spanje, Engeland, Nederland. Het onderzoek is gebaseerd op verzameld neusslijm van ruim 32.000 huisartspatiënten die op dat moment geen infectie hadden. Laboratoriumanalyses gaven aan dat, hoewel er verschillen zijn in Europa, S. aureus in het algemeen in hoge mate resistent is tegen penicilline, en nauwelijks tegen andere antibiotica. Risicofactoren voor dragerschap van een resistente bacterie zijn bijvoorbeeld werken in de gezondheidszorg, leeftijd en penicillinevoorschriften.
 
Huidinfecties
Huidinfecties worden vaak veroorzaakt door S. aureus: deze dienen dus niet met penicilline behandeld te worden. Dit advies heeft zijn weg al gevonden naar de behandelrichtlijnen voor de eerstelijnszorg: hierin worden in plaats van penicilline andere wel effectieve soorten antibiotica aangeraden. De voorschrijfgegevens van de deelnemende huisartsen (20 per land) laten zien dat er veel verschillende antibiotica worden voorgeschreven, en ook in verschillende doses, maar dat de huisartsen vaak wel kiezen voor een effectieve variant.
 
Landsgrenzen
Nederland, Denemarken en Zweden waar de resistentie lager is en minder antibiotica worden voorgeschreven, zijn ook de landen die als eerste een uitgebreid surveillance systeem hebben opgezet. “Aangezien bacteriën zich weinig aantrekken van de landsgrenzen”, verklaart Van Bijnen, “is het van belang internationaal samen te werken. Tegelijkertijd moeten de behandelingen afgestemd blijven op de lokale situatie om zo de ontwikkeling van resistentie tegen te gaan.”
 
Subsidiënt
7^e Kaderprogramma Europese commissie (APRES studie) 
 
Samenwerkingspartners
Universiteit Maastricht
Universiteit Antwerpen
Universiteit van Nottingham (UK)