Maatschappelijke achtergronden van samenwerken in de mondzorg: van abstracte wens tot de praktijk van alle dag?

De beroepsuitoefening in de gezondheidszorg is al sinds een aantal jaren aan het veranderen. Het is vaak niet alleen meer de ‘dokter’, of één ‘dokter’, die de uitkomst van de zorg bepaalt, want meestal spelen ook andere professionals een duidelijke rol. In die situatie is het in het belang van de patiënt dat de betrokken zorgverleners, die allemaal hun eigen professionele verantwoordelijkheid hebben, ervoor zorgen dat ieders aandeel goed op dat van de anderen is afgestemd. De noodzaak voor enige vorm van effectieve en doelmatige samenwerking is duidelijk. Effectief en doelmatig samenwerken tussen verschillende professionals betekent onder meer dat ieders kennis en vaardigheden zo goed mogelijk en in onderlinge samenhang moeten worden ingezet. Daarbij is het nodig om vooraf een duidelijke verdeling van de taken overeen te komen en ieders verantwoordelijkheden te beschrijven. Samenwerken en taakherschikking staan ook in de mondzorg meer en meer in de belangstelling. Niet alleen bij de tandartsen, mondhygiënisten, assistenten en tandprothetici, maar ook bij de samenleving om hen heen. Dat de belangstelling breder is dan uitsluitend bij de professies ligt voor de hand, omdat meer of minder samenwerken in de zorg effecten kan hebben op het proces en de uitkomsten van die zorg. Effecten die niet alleen van belang zijn voor de individuele patiënt, maar ook ‘doortellen’ naar de samenleving als geheel in de zin van toegankelijkheid, kwaliteit en kosten van deze sector van zorg. In dit hoofdstuk komen de maatschappelijke context, de verschillende belanghebbende partijen en de rol die zij spelen aan de orde. Een oriëntatie op de verschillende belanghebbenden, mede in het perspectief van de mogelijke doelen van gestructureerde samenwerking en taakherschikking, laat een bont en complex palet van onderlinge relaties zien. Om dat overzichtelijk en in kort bestek te beschrijven is het nodig om enkele keuzen te maken. Zo is ervoor gekozen om de ‘publieke zaak’ centraal te stellen, met andere woorden: de problematiek wordt in dit hoofdstuk vooral beschouwd door de bril van de overheid. Zeker, de overheid is maar één van de betrokken partijen. Daarom wordt de nodige aandacht besteed aan de relaties met andere belanghebbenden, in dit geval de individuele beroepsbeoefenaar, de beroepsorganisaties, de opleidingen, de zorgverzekeraars en de patiënten/consumentenorganisaties. Ter wille van een completer begrip wordt verder, ook vanuit het perspectief van de overheid, geschetst wat er in de rest van de gezondheidszorg en in Europa op dit vlak gebeurt. (aut. ref.)