Preventie en behandeling van smetten: knelpuntenanalyse onder verpleegkundigen en verzorgenden.

Smetten is een oppervlakkige huidaandoening in de grote huidplooien. Veel voorkomende symptomen zijn roodheid, verweking en loslaten van de opperhuid, nattende huid, scheurtjes en korstjes. Om verpleegkundigen en verzorgenden bij de preventie en behandeling van smetten te ondersteunen, verscheen in 2011 de richtlijn Smetten.
Nivel en IQ healthcare gingen na of grondige herziening of uitbreiding van deze richtlijn noodzakelijk is. Dat is niet het geval. Wel is het nodig om de aanbevelingen uit de richtlijn verder te implementeren. Veel zorgprofessionals kennen de richtlijn nog niet en/of volgen de aanbevelingen niet op.

Knelpunten bij preventie
Na het verschijnen van de richtlijn in 2011, is er geen belangrijke nieuwe wetenschappelijke kennis over het voorkomen of behandelen van smetten gevonden, terwijl er in de zorgpraktijk nog steeds knelpunten zijn. Ruim vier op de tien verpleegkundigen en verzorgenden rapporteren in vragenlijstonderzoek knelpunten bij de preventie van smetten. Probleem is vooral dat men preventieve maatregelen - die te maken hebben met de dagelijkse huidzorg, voorkomen van transpiratie en huid-op-huid contact en met droog houden van de huid - vaak vergeet.
Daarnaast blijkt uit interviews met verpleegkundigen, verzorgenden en cliënten dat als er wel preventieve maatregelen worden toegepast, deze soms niet volgens de richtlijn worden uitgevoerd.
Verder is een knelpunt dat cliënten zelf nog weinig betrokken worden bij de preventie van smetten.

Knelpunten bij behandeling
Voor de behandeling van smetten adviseert de huidige richtlijn verschillende maatregelen, zoals toepassing van Zinkoxidesmeersel. In de praktijk gebruikt men echter soms producten anders dan de richtlijn beschrijft. Soms gebruikt men ook producten die de richtlijn helemaal niet noemt, zoals Sudocrem. Er heerst onduidelijkheid bij professionals en cliënten over welke producten nu wel of niet gebruikt mogen worden. Bijna vier op de tien verpleegkundigen en verzorgenden ervaren knelpunten bij de behandeling van smetten. Relatief vaak zijn dit verpleegkundigen in de zorg voor mensen met een beperking. Het ontbreken van duidelijke samenwerkingsafspraken over de behandeling is het meest genoemde knelpunt in het vragenlijstonderzoek. Ook bij het behandelen van smetten is een knelpunt dat cliënten weinig betrokken worden.

Investeer in implementatie en onderzoek
De onderwerpen waar knelpunten bij spelen, worden al wel besproken in de huidige richtlijn. Naast aandacht voor preventie en behandeling, is daarin ook al aandacht voor samenwerking en voor betrekken van cliënten. Mede daarom, maar ook vanwege het feit dat er nauwelijks nieuwe wetenschappelijke kennis op dit terrein is gevonden, is er geen aanleiding om de richtlijn helemaal te herzien. Wel adviseren de onderzoekers om te investeren in implementatie. Daarvoor is van belang om eerst na te gaan waar precies de implementatie van de huidige richtlijn haperde. Als dat duidelijk is, kunnen gerichte implementatie-acties plaatsvinden. Ook is vervolgonderzoek nodig naar de werkzaamheid van maatregelen op het gebied van preventie en behandeling van smetten om de wetenschappelijke basis van de richtlijn, en daarmee het handelen van verpleegkundigen en verzorgenden bij smetten, te verstevigen. (aut. ref.)