Cijfers huisartsenspoedposten - Gezondheidsproblemen

Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn

Met wat voor soort gezondheidsproblemen nemen patiënten contact op met de huisartsenspoedpost? Wat voor soort consult wordt gekoppeld aan het gezondheidsprobleem? Dit en meer vindt u op deze pagina.

Cijfers over het vóórkomen van gezondheidsproblemen op de huisartsenspoedpost (voorheen ‘huisartsenpost’ (HAP)) zijn gebaseerd op codes uit de International Classification of Primary Care (ICPC). Het ICPC-classificeringssysteem van eerstelijnszorg is in Nederland geaccepteerd als standaard voor coderen en classificeren van klachten, symptomen en aandoeningen in de huisartsgeneeskundige zorg. De ICPC kent verschillende niveaus, die terug te vinden zijn op de onderverdeling van de cijfers zoals wij ze op deze pagina presenteren:

  • Onderdeel 1: Aantal contacten naar ICPC-code, waarmee een gezondheidsprobleem wordt geregistreerd; deze wordt in Nederland gebruikt in de huisartsenzorg en dus ook op de huisartsenspoedpost
  • Onderdeel 2: Aantal contacten naar ICPC-cluster: een internationaal vastgelegde niveau-indeling naar clusters van gezondheidsproblemen
  • Onderdeel 3: Aantal contacten naar ICPC-hoofdstuk: een internationaal vastgelegde niveau-indeling naar hoofdstukken binben de ernational Classification of Primary Care (ICPC) classificatie van gezondheidsproblemen

Bij Methode vaststellen cijfers huisartsenspoedposten vindt u informatie over en een verantwoording voor onze werkwijze bij het vaststellen van de cijfers aan de hand van ICPC-coderingen.

Onderdeel 1: Aantal contacten met de HAP, naar ICPC-codeOnderdeel 1: Aantal contacten met de huisartsenspoedpost, naar ICPC-code

Wat valt op, als we de figuur hieronder bekijken:

Kernpunten HAP-contacten naar gezondheidsprobleem (ICPC-1-code), 2022 en voorgaande jaren

  • Gemiddeld vinden de meeste contacten op de huisartsenspoedpost plaats vanwege symptomen en aandoeningen van het bewegingsapparaat (ICPC hoofdstuk L). In 2022 is het aantal contacten voor aandoeningen binnen dit hoofdstuk weer gestegen ten opzichte van 2020 en 2021.
  • Mensen die voor een consult naar de huisartsenspoedpost gaan, deden dat in 2022 vooral vanwege scheur- en snijwonden, buikpijn en acute infecties van de bovenste luchtwegen. 
  • De meest voorkomende gezondheidsproblemen die met een triageconsult afgehandeld werden waren koorts en bezorgdheid over de (bij-)werking van een geneesmiddel.
  • Tijdens huisvisites hebben zorgverleners van de huisartsenspoedpost vooral te maken met overlijden, pneumonie en benauwdheid. 


Tabellen: Top-5 van meest voorkomende gezondheidsproblemen op de huisartsenspoedpost, apart voor consulten, triageconsulten en visites.

Consulten
Mensen die voor een fysiek consult naar de huisartsenspoedpost gaan, doen dit voornamelijk vanwege scheur- en snijwonden, buikpijn en acute infecties van de bovenste luchtwegen. In 2022 kwamen relatief weer meer patiënten met acute infectie bovenste luchtwegen op de huisartsenspoedpost, in vergelijking met 2020 (3,7%) en 2021 (3,9%). 

 

Top-5 van meest voorkomende ICPC-codes op de huisartsenpost: percentage van het totaal aantal consulten, 2022
The five most frequently used ICPC-codes: percentage of the total number of consultations with primary out-of-hours services, 2022
2022 %
S18-Scheurwond/snijwond 8,0
R74-Acute infectie bovenste luchtwegen 4,5
D06-Andere gelokaliseerde buikpijn 4,2
A03-Koorts 3,7
U71-Cystitis/urineweginfectie 3,4
 
Triageconsulten
De meest voorkomende gezondheidsproblemen die met een triageconsult afgehandeld worden, zijn koorts en bezorgdheid over de (bij-)werking van een geneesmiddel. In 2022 was er relatief vaker een triageconsult in verband met koorts, in vergelijking met 2021 (4,4%). 
 
Top-5 van meest voorkomende ICPC-codes op de huisartsenspoedpost: percentage van het totaal aantal triageconsulten, 2022
The five most frequently used ICPC-codes: percentage of the total number of triageconsultations with primary out-of-hours services, 2022
2022 %
A03 - Koorts 5,8
A13 - Bezorgdheid over (bij)werking geneesmiddel 3,6
L04 - Borstkas symptomen/klachten 2,6
D06 - Andere gelokaliseerde buikpijn 2,4
A80 - Trauma/letsel 2,2
 
Visites
Tijdens huisvisites hebben zorgverleners van de huisartsenspoedpost vooral te maken met overlijden, pneumonie en benauwdheid. Ten opzichte van 2021 is er een relatieve afname in het aantal huisvisites voor andere infecties luchtwegen (7,5% in 2021), wat aan COVID-19 gerelateerd kan worden. Vanaf halverwege 2020 werd COVID-19 geregistreerd onder de ICPC code R83(.03) (andere infectie(s) luchtwegen). In 2022 waren er relatief meer huisvisites in verband met dood/overlijden van voorgaande jaren.
Top-5 van meest voorkomende ICPC-codes op de huisartsenspoedpost: percentage van het totaal aantal visites, 2022
The five most frequently used ICPC-codes: percentage of the total number of home visits with primary out-of-hours services, 2022
2022 %
A96 - Dood/overlijden 13,2
R81 - Pneumonie 4,4
R02 - Dyspnoe/benauwdheid toegeschreven aan luchtwegen 3,8
A03 - Koorts 3,6
R83 - Andere infectie(s) luchtwegen 3,6
 

Onderdeel 2: Aantal contacten naar ziekte-clusterOnderdeel 2: Aantal contacten naar ziekte-cluster

Wat valt op, als we de figuur hieronder bekijken:

Kernpunten huisartsenspoedpost-contacten naar cluster van gezondheidsproblemen (ICPC-clusters), 2022 en voorgaande jaren

Het aantal contacten voor acute klachten is gelijk gebleven. De meeste contacten met de huisartsenspoedpost bij acute klachten zijn voor hulpvragen vanwege somatische klachten en aandoeningen, infecties en traumata (zie verantwoording). In 2022 nam het aantal contacten in alle drie de clusters weer toe, nadat er een afname was tijdens de COVID-19 pandemie in 2020 en 2021. Ook is er in 2022 een kleine afname in het aantal contacten voor langdurig reversibele aandoeningen en voor chronische irreversibele aandoeningen, ten opzichte van voorgaande jaren.


Figuren: Aantal contacten met de huisartsenspoedpost per cluster van gezondheidsproblemen (ICPC-cluster), uitgesplitst in clusters van gezondheidsproblemen die op de huisartsenspoedpost gepresenteerd worden.

Acute klacht
Langdurige reversibele aandoening

Chronische irreversibele aandoening

Onderdeel 3: Aantal contacten naar ICPC-hoofdstukOnderdeel 3: Aantal contacten naar ICPC-hoofdstuk van de International Classification of Primary Care

Kernpunten huisartsenspoedpost-contacten naar hoofdstukken van de ICPC-codering (ICPC-hoofdstukken), 2022 en voorgaande jaren

  • Gemiddeld vinden de meeste contacten op de huisartsenspoedpost plaats vanwege hulpvragen met betrekking tot symptomen en aandoeningen van het bewegingsapparaat (ICPC hoofdstuk L (zie verantwoording)). Het aantal contacten voor aandoeningen binnen hoofdstuk L in 2022 is wel lager dan voor de COVID-19-pandemie. In vergelijking met voorgaande jaren komen hulpvragen bij algemene symptomen en aandoeningen (hoofdstuk A), symptomen en aandoeningen van de maag en darmen (hoofdstuk D), oor (hoofdstuk H), ademhalingsorganen (hoofdstuk R) en huid/onderhuids (hoofdstuk S) weer vaker voor.


Figuur: Gemiddeld aantal contacten met de huisartsenspoedpost per 1000 inwoners, per ICPC-hoofdstuk voor de periode 2018-2022
Mean number of contacts with primary care out-of-hours services per ICPC chapter: presented per 1000 inhabitants

Bronnen en verantwoording gepresenteerde cijfers over zorg op huisartsenpostenBronnen en verantwoording gepresenteerde cijfers over zorg op huisartsenspoedposten

De cijfers over huisartsenspoedposten zijn gebaseerd op elektronisch geregistreerde gegevens van huisartsendienstenstructuren die deelnemen aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn. De cijfers over 2022 zijn gebaseerd op 28 huisartsendienstenstructuren met een gezamenlijk verzorgingsgebied van meer dan 12 miljoen inwoners. Meer informatie vindt u in het Zorg op de huisartsenspoedpost. Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn: jaarcijfers 2022 en trendcijfers 2018-2022. Bij Methode vaststellen cijfers zorgverlening huisartsenspoedposten vindt u informatie over onze werkwijze bij het vaststellen van de cijfers.

Ramerman, L., Verheij, R. Cijfers huisartsenspoedposten - Gezondheidsproblemen. Uit: www.nivel.nl [Laatst gewijzigd op 15-12-2023; geraadpleegd op 29-03-2024]. URL: https://www.nivel.nl/nl/resultaten-van-onderzoek/zorg-verleend-de-eerste-lijn-aard-en-omvang/zorg-huisartsenpost/gezondheidsproblemen