Grote verschillen tussen gemeenten in vraag naar huisartsenzorg

Grote lokale variaties in de samenstelling van de bevolking, zoals veel ouderen of juist jongeren, het percentage vrouwen, lage inkomens en niet-westerse allochtonen, leiden tot grote verschillen in de vraag naar eerstelijnszorg. Het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg) heeft voor alle postcodegebieden, gemeenten, regio’s (COROP) en GGD-gebieden de vraag naar eerstelijnszorg berekend op basis van de bevolkingssamenstelling. De vernieuwde gegevens zijn te vinden op de Vraag Aanbod Analyse Monitor (VAAM).

“De bevolkingssamenstelling van een gebied blijkt sterk samen te hangen met de vraag naar eerstelijnszorg”, stelt NIVEL-afdelingshoofd prof. Dinny de Bakker. “Met name de samenstelling naar  leeftijd, het percentage eenpersoonshuishoudens en percentage mensen met een laag inkomen van een gebied hebben een sterke samenhang met bijvoorbeeld de vraag naar huisartsenzorg.”
 
Vaals
Uit de berekeningen van het NIVEL blijkt bijvoorbeeld dat de samenstelling van de bevolking in de gemeente Vaals leidt tot een relatief hoge vraag naar huisartsenzorg. Gemiddeld bezoekt een inwoner 5,7 keer per jaar de huisarts. Dit hoge aantal huisartsbezoeken komt door het relatief hoge aantal ouderen en het relatief lage aantal jongeren. Daarnaast is het percentage lage inkomens hoog.
 
Urk
De gemeente Urk daarentegen heeft het laagste aantal huisartsbezoeken per jaar. Het aantal huisartsbezoeken is op basis van de bevolkingssamenstelling geschat op 3,7 per inwoner. De gemeente Urk heeft relatief veel jongeren en weinig ouderen. Daarnaast zijn er weinig eenpersoonshuishoudens en weinig niet-westerse allochtonen.
 
Utrecht
Naast het aantal huisartsbezoeken heeft het NIVEL op basis van de lokale bevolkingssamenstelling ook het aantal geneesmiddelvoorschriften per inwoner berekend. De gemeente Utrecht heeft met 5,7 het laagst geschatte aantal voorschriften per inwoner. Dit lage aantal voorschriften per inwoner wordt verklaard door het hoge aantal jongeren, het lage aantal ouderen en het hoge aantal eenpersoonshuishoudens.
 
Kerkrade
De gemeente Kerkrade heeft met 13 per inwoner het hoogst geschatte aantal voorschriften van geneesmiddelen. Hier wonen relatief veel ouderen en veel mensen met een laag inkomen.
 
VAAM
Met de Vraag Aanbod Analyse Monitor (VAAM) is per postcode, gemeente of regio de vraag te berekenen naar huisartsenzorg, farmaceutische zorg, fysiotherapeutische zorg, eerstelijns geestelijke gezondheidszorg, oefentherapie, diëtetiek, verloskundige zorg en logopedie. Daarnaast is met deze zorgmonitor op lokaal niveau de vraag naar zorg voor specifieke aandoeningen, bijvoorbeeld chronische ziektes of psychosociale problemen, te bepalen. De vraag is gebaseerd op de bevolkingssamenstelling en wordt vergeleken met het lokale aanbod aan huisartsen, fysiotherapeuten en verloskundigen om de afstemming tussen vraag en aanbod te analyseren.

Gratis
Met de VAAM willen het NIVEL en de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) een bijdrage leveren aan de discussie over een zo goed mogelijke afstemming van het aanbod van eerstelijnsvoorzieningen op de lokale vraag. Deze informatie is vooral van belang voor organisaties die zich bezighouden met de beschikbaarheid en bereikbaarheid van eerstelijnszorg op lokaal niveau, zoals gemeenten, GGD’en, regionale ondersteuningsstructuren, grotere gezondheidscentra of koepels, verzekeraars en regionale patiënten- en consumentenorganisaties. De zorgmonitor is door iedereen kosteloos te gebruiken.
 
De Vraag Aanbod Analyse Monitor

Subsidiënt:
Ministerie van VWS
 
Samenwerkingspartners
NPCF
CBB (Coöperatie Basiszorg in de Buurt)