Veel vooruitgang, maar ook langlopende knelpunten bij de implementatie van PROMs (Transparantiemonitor 2020/2021)

Er is rond het gebruik van PROMs veel vooruitgang geboekt in de medisch-specialistische zorg; vrijwel alle ziekenhuizen en zelfstandige behandelklinieken werken op enige manier met deze vragenlijsten voor patiënten. Wel spelen steeds dezelfde knelpunten op bij de implementatie van PROMs. Niettemin is de belangstelling voor PROMs groot en blijven initiatiefnemers gemotiveerd. Dit blijkt uit de Transparantiemonitor 2020-2021 van het Nivel.

PROMs (Patiënt Reported Outcome Measures) zijn vragenlijsten waarmee patiënten gevraagd wordt naar aspecten van gezondheid, zoals angst, pijn en het functioneren in werk, sport of huishouden. In theorie zijn PROMs een goed hulpmiddel om tot de best passende zorg voor de patiënt te komen, door eventuele problemen en behoeften van de patiënt beter in kaart te brengen. PROMs dragen zo bij aan gezamenlijke besluitvorming tussen arts en patiënt. In de eerder gepubliceerde peilingen onder artsen (zie de publicatie Het artsenperspectief op transparantie in de zorg. Enkele kernbevindingen onder huisartsen en medisch specialisten) en burgers (zie de publicatie Het burgerperspectief op informatie over gezondheid. Een vragenlijstonderzoek onder zorggebruikers) zien we echter dat PROMs op landelijk niveau nog maar in beperkte mate worden ingezet en besproken met patiënten.

PROMs veelal ingezet voor kwaliteitsbewaking

PROMs kunnen verschillende doelen dienen. Op dit moment worden PROMs het meest gebruikt voor het ondersteunen van behandelkeuzes, het monitoren van patiënten en voor kwaliteitsverbetering. Dit sluit aan bij onze overige bevindingen binnen de Transparantiemonitor, zoals beschreven in het overkoepelend rapport (zie de publicatie De Transparantiemonitor 2020/2021: Verschillende invullingen van transparantie, maar ook gezamenlijk richting de toekomst. Een overkoepelend rapport). Hieruit bleek dat zorgaanbieders transparantie met name steunen ten behoeve van (interne) kwaliteitsverbetering en dat er meer aandacht uitgaat naar informatie over behandelingen dan informatie over zorgaanbieders.

Langlopende knelpunten

In de praktijk staan knelpunten de implementatie van PROMs regelmatig in de weg. Vaak spelen dezelfde knelpunten al langere tijd. Een aantal langlopende knelpunten die in de Transparantiemonitor naar voren komen, zijn uitdagingen bij het selecteren van de juiste vragenlijst, een lage respons en belemmeringen in randvoorwaardelijke zaken zoals de juiste ICT-ondersteuning.

We zien dat de meeste implementatietrajecten dezelfde, reeds bekende knelpunten kennen. Toch is er veel draagvlak en enthousiasme onder initiatiefnemers en stakeholders. Dat biedt perspectief voor het benutten van PROMs voor de best passende zorg. Dolf de Boer Programmaleider Zorg vanuit Patiëntenperspectief

Het onderzoek

De resultaten van het onderzoek zijn gebaseerd op literatuurstudie en interviews met sleutelfiguren van verschillende ziekenhuizen, klinieken, koepelorganisaties en van de Stichting Zorgladder, een openbaar dataplatform voor betere uitkomstgerichte zorg. Daarnaast zijn relevante resultaten verwerkt uit een vragenlijstmeting onder burgers en onder artsen.

Transparantiemonitor 2020/2021

Het onderzoek naar de transparantie in de zorg maakt deel uit van het project Transparantiemonitor 2018-2022 van het Nivel. Dit meerjarige project richt zich op de vraag hoe transparantie zich ontwikkelt in de zorg en wat dat oplevert. Dit deelrapport is onderdeel van het derde jaar van de Transparantiemonitor (2020-2021). Rechts op deze pagina ziet u welke andere publicaties zijn verschenen binnen de Transparantiemonitor 2020-2021. Bij Dossier Transparantiemonitor vindt u al ons onderzoek binnen deze monitor bij elkaar.