Cijfers huisartsen - Verwijzingen naar de tweede lijn

Hoeveel doorverwijzingen zijn er vanuit de huisartsenpraktijk? Welke patiëntengroepen worden het meest doorverwezen? Naar welke specialismen wordt doorverwezen? En met welke indicaties? Dit en meer vindt u op deze pagina.

Onze rapportages over doorverwijzingen naar de tweede lijn vallen uiteen in: 

  • Onderdeel 1: Verwijzingen per jaar, in 2021 en voorgaande jaren
  • Onderdeel 2: Verwijzingen per specialisme 2017-20201
  • Onderdeel 3: Indicaties voor verwijzingen

Cijfers over de zorgverlening in de eerste lijnOnderdeel 1: Verwijzingen naar de tweede lijn per jaar in 2021
Wat valt op, als we de overzichten hieronder bekijken:

Kernpunten verwijzingen naar de tweede lijn per jaar voor 2021

  • In 2021 zijn er per 1.000 ingeschreven patiënten 327,1 verwijzingen uitgeschreven voor een medisch specialist. Dit is een toename van 7,0% ten opzichte van voor de COVID-19 pandemie (2019).
  • Er worden meer vrouwen dan mannen verwezen naar een medisch specialist. Dit verschil is met name zichtbaar in de leeftijdsgroep van 18-64 jaar.
  • De meeste verwijzingen vonden in 2021 plaats naar dermatologie (10,0%), gevolgd door oogheelkunde (9,3%), KNO-heelkunde (8,9%) en orthopedie (8,8%). In 2021 is er een toename in het aantal verwijzingen bij alle specialismen. Voor de meeste specialismen betekent dit dat het aantal verwijzingen weer ongeveer gelijk is aan het niveau van 2019. Alleen het aantal verwijzingen naar psychiatrie ligt flink hoger dan in 2019 (42,6%).
Tabel: verwijzingen van de huisarts naar de medisch specialist (per 1000 ingeschreven patiënten) per jaar, 2017-2021
Number of referrals from general practice to medical specialists (per 1000 registered patients) per year, 2017-2021
  2017 2018 2019 2020|* 2021*
Geslacht Mannen 259,9 265,6 265,8 215,3 281,4
Vrouwen 345,6 352,4 354,4 284,8 376,4
Leeftijd 0-17 jaar 152,1 150,0 146,5 115,8 157,8
18-64 jaar 294,5 297,3 302,4 247,5 321,2
65-74 jaar 453,2 461,3 470,2 247,5 469,7
75 jaar en ouder 533,4 550,2 546,7 362,4 561,3
Totaal   296,6 310,3 305,7 247,7 327,1

* In dit jaar kunnen de aantallen mogelijk afwijken van eerdere jaren i.v.m. COVID-19 pandemie.


Tabel: Aantal verwijzingen van de huisarts naar de medisch specialist, naar geslacht en leeftijdsgroep (per 1000 ingeschreven patiënten), 2021
Number of referrals from general practice to medical specialists by gender and age group (per 1000 registered patients), 2021
  mannen vrouwen
0-17 jaar 157,8 157,9
18-64 jaar 252,7 389,4
65-74 jaar 444,7 493,9
75 jaar en ouder 565,5 557,9
Totaal 281,4 376,4
 

In dit jaar kunnen de aantallen mogelijk afwijken van eerdere jaren i.v.m. COVID-19 pandemie.

Cijfers over de zorgverlening in de eerste lijnOnderdeel 2: Verwijzingen geordend naar specialisme
Wat valt op, als we de overzichten hieronder bekijken:
 

Kernpunten verwijzingen onderverdeeld naar specialisme, in 2021-2019

  • De meeste verwijzingen in 2021 zijn naar dermatologie (10,0%), oogheelkunde (9,3%), orthopedie (8,9%) en KNO-heelkunde (8,8%). Deze top-4 is de afgelopen jaren, zowel voor als tijdens de COVID-19 pandemie, stabiel.
  • Voor de meeste specialismen is het aantal verwijzingen weer ongeveer gelijk aan het niveau van 2019. Het aantal verwijzingen naar psychiatrie ligt flink hoger dan in 2019 (+42,6%). Hoewel het aantal verwijzingen per 1.000 ingeschreven patiënten nog steeds laag is, zijn de multidisciplinaire en speciale poli (+200,0%) en de allergologie (+40,0%) ook ruim gestegen.

NB De verwijzingen voor psychiatrie in de tabel omvatten zowel verwijzingen naar de basis-GGZ als naar de gespecialiseerde GGZ.


Tabel: Aantal verwijzingen van de huisarts naar de medisch specialist (per 1000 ingeschreven patiënten) , 2017-2021
Number of referrals from general practice to medical specialists (per 1000 registered patients) , 2017-2021
Specialisme 2017 2018 2019 2020* 2021*
Dermatologie 30,6 32,4 31,3 23,8 32,8
Oogheelkunde 31,1 32,4 31,1 23,1 30,3
Orthopedie 29,5 30,4 30,0 23,3 29,0
KNO-heelkunde 30,4 31,0 30.0 22,8 28,9
Psychiatrie 17,5 20,2 19,7 20,6 28,1
Heelkunde 24,6 25,8 25,0 20,3 26,7
Neurologie 22,1 22,9 23,1 18,1 24,0
Gynaecologie/verloskunde 18,6 19,4 19,2 16,5 22,3
Cardiologie 14,4 15,3 15,7 13,5 17,3
Interne geneeskunde 15,0 14,3 14,3 10,9 14,0
Urologie 11,2 11,8 12,0 9,8 12,8
Maag-darm-leverziekten 8,7 9,4 9,7 8,6 10,9
Plastische chirurgie 9,2 9,7 9,9 7,7 10,6
Kindergeneeskunde 9,0 9,0 8,2 6,5 9,7
Longziekten 7,2 7,8 7,9 7,2 9,1
Reumatologie 5,0 5,2 5,1 4,1 5,2
Geriatrie 2,6 3,0 2,8 2,1 3,2
Revalidatiegeneeskunde 2,7 2,6 2,4 2,1 2,7
Anaesthesiologie 2,2 2,6 2,5 1,9 2,6
Sportgeneeskunde 1,5 1,3 1,6 1,2 1,7
Mondziekten en kaakchirurgie 1,7 1,8 1,8 1,2 1,6
Allergologie 1,0 1,0 1,0 1,2 1,4
Klinische genetica 0,9 0,9 0,9 0,7 1,0
Multidisciplinaire en speciale poli 0,1 0,1 0,3 0,5 0,9
Medische psychologie 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0
Totaal 296,6 310,3 305,7 247,7 327,1

Percentages zijn gestandaardiseerd naar Nederland op leeftijd, geslacht en stedelijkheid.
* In dit jaar kunnen de aantallen mogelijk afwijken van eerdere jaren i.v.m. COVID-19 pandemie

 

Cijfers over de zorgverlening in de eerste lijnOnderdeel 3: Indicaties voor verwijzingen, de top-5 in 2017-2021
In de volgende tabellen worden de top-5-indicaties weergegeven voor de vier specialismen waarnaar in 2017-2021 het meest verwezen is: dermatologie, oogheelkunde, KNO-heelkunde en orthopedie. Daarnaast is de top-5 voor psychiatrie weergegeven, omdat het aantal verwijzingen daar afgelopen jaar erg is gestegen. Omdat er niet altijd een indicatie wordt genoteerd, zijn de percentages van de verwijzingen met een bekende indicatie berekend. Vergeleken met 2019 zijn er weinig verschillen.

 


Tabellen: Top-5 van indicaties voor verwijzing naar vier specialismen: Dermatologie, Oogheelkunde, KNO-heelkunde, Orthopedie, 2018-2021 en Psychiatrie, 2021
(% van verwijzingen met bekende indicatie)

 

Dermatologie
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar dermatologie, 2021
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to dermatology, 2021
Diagnose %
S99 - Andere ziekte huid/subcutis 10,6
S82 - Naevus/moedervlek 9,2
S77 - Maligniteit huid/subcutis 8,0
S04 - Lokale zwelling/papel/knobbel huid/subcutis 5,4
S88 - Contact eczeem/ander eczeem 5,2
% in top-5   38,6
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar dermatologie, 2020
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to dermatology, 2020
Diagnose %
S99 - Andere ziekte huid/subcutis 10,2
S82 - Naevus/moedervlek 9,2
S77 - Maligniteit huid/subcutis 8,1
S04 - Lokale zwelling/papel/knobbel huid/subcutis 5,4
S88 - Contact eczeem/ander eczeem 5,4
% in top-5   38,4
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar dermatologie, 2019
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to dermatology, 2019
Diagnose %
S99 - Andere ziekte huid/subcutis 9,6
S82 - Naevus/moedervlek 9,5
S77 - Maligniteit huid/subcutis 7,3
S88 - Contact eczeem/ander eczeem 5,8
K95 - Varices benen 5,7
% in top-5   38

 

Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar dermatologie, 2018
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to dermatology, 2018
Diagnose %
S99 - Andere ziekte huid/subcutis 10,2
S82 - Naevus/moedervlek 8,4
S77 - Maligniteit huid/subcutis 7,4
S88 - Contact eczeem/ander eczeem 6,3
K95 - Varices benen 6,0
% in top-5   38,3

 

Oogheelkunde
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar oogheelkunde, 2021
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to oogheelkunde, 2021
Diagnose %
F05 - Andere visussymptomen/-klachten 24,4
F92 - Staar 16,7
F91 - Refractie afwijking 7,9
F04 - Mouches volantes/flitsen/flikkeringen 7,3
F13 - Afwijkend gevoel aan oog 4,6
% in top-5   61,0

 

Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar oogheelkunde, 2020

Top-5 health problems (ICPC) for referrals to oogheelkunde, 2020
Diagnose %
F05 - Andere visussymptomen/-klachten 25,3
F92 - Staar 15,7
F91 - Refractie afwijking 8,2
F04 - Mouches volantes/flitsen/flikkeringen 6,6
F99 - Andere ziekte(n) oog/adnexen 5,0
% in top-5   60,9
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar oogheelkunde, 2019
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to oogheelkunde, 2019
Diagnose %
F05 - Andere visussymptomen/-klachten 24,8
F92 - Staar 14,6
F91 - Refractie afwijking 8,4
F04 - Mouches volantes/flitsen/flikkeringen 6,9
F13 - Afwijkend gevoel aan oog 4,7
% in top-5   59,4

 

Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar oogheelkunde, 2018
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to oogheelkunde, 2018
Diagnose %
F05 - Andere visussymptomen/-klachten 26,8
F92 - Staar 14,6
F91 - Refractie afwijking 8,9
F04 - Mouches volantes/flitsen/flikkeringen 6,4
F13 - Afwijkend gevoel aan oog 4,7
% in top-5   61,4
KNO-heelkunde
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar KNO-heelkunde, 2021
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to KNO-heelkunde, 2021
Diagnose %
H02 - Gehoorklachten 9,7
R21 - Symptomen/klachten keel 6,5
H03 - Oorsuizen/tinnitus 5,6

H86 - Doofheid/slechthorendheid

 5,0
R06 - Epistaxis/neusbloeding 4,7
% in top-5   31,3
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar KNO-heelkunde, 2020
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to KNO-heelkunde, 2020
Diagnose %
H02 - Gehoorklachten 9,6
R21 - Symptomen/klachten keel 8,1
H86 - Doofheid/slechthorendheid 5,0
H03 - Oorsuizen/tinnitus 4,8
R06 - Epistaxis/neusbloeding 4,2
% in top-5   31,7
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar KNO-heelkunde, 2019
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to KNO-heelkunde, 2019
Diagnose %
H02 - Gehoorklachten 10
R21 - Symptomen/klachten keel 5,7
H86 - Doofheid/slechthorendheid 4,9
H03 - Oorsuizen/tinnitus 4,7
R04 - Andere problemen ademhaling 4,2
% in top-5   29,7

 

Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar KNO-heelkunde, 2018
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to KNO-heelkunde, 2018
Diagnose %
H02 - Gehoorklachten 11,1
H86 - Doofheid/slechthorendheid 5,5
R21 - Symptomen/klachten keel 5,4
R06 - Epistaxis/neusbloeding 4,1
H03 - Oorsuizen/tinnitus 4,0
% in top-5   30,1

 

Orthopedie
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar orthopedie, 2021
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to orthopedie, 2021
Diagnose %
L15 - Knie symptomen/klachten 20,7
L08 - Schouder symptomen/klachten 10,2
L90 - Gonartrose 8,7
L17 - Voet/teen symptomen/klachten 6,0
L89 - Coxartrose 5,9
% in top-5   51,4
 
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar orthopedie, 2020
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to orthopedie, 2020
Diagnose %
L15 - Knie symptomen/klachten 19,3
L08 - Schouder symptomen/klachten 10,4
L90 - Gonartrose 8,5
L17 - Voet/teen symptomen/klachten 5,9
L89 - Coxartrose 5,2
% in top-5   49,4
Top-5 indicaties (ICPC) voo
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar orthopedie, 2019
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to orthopedie, 2019
Diagnose %
L15 - Knie symptomen/klachten 21,8
L08 - Schouder symptomen/klachten 10,0
L90 - Gonartrose 7,9
L17 - Voet/teen symptomen/klachten 5,7
L15 - Heup symptomen/klachten 5,4
% in top-5   50,8
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar orthopedie, 2018
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to orthopedie, 2018
Diagnose %
L15 - Knie symptomen/klachten 21,5
L08 - Schouder symptomen/klachten 9,9
L90 - Gonartrose 7,8
L17 - Voet/teen symptomen/klachten 6,0
L15 - Heup symptomen/klachten 5,6
% in top-5   50,8
 
 
Psychiatrie
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar psychiatrie, 2021
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to psychiatry, 2021
Diagnose %
P76 - Andere ziekte huid/subcutis 11,7
P74 - Angststoornis/angsttoestand 10,0
P03 - Down/depressief gevoel 7,5
P02 - Crisis/voorbijgaande stressreactie 6,7
P21 - Overactief kind/hyperkinetisch syndroom 6,6
% in top-5   42,5

Bron en verantwoording cijfers huisartsenzorg
Alle cijfers die we bij 'Cijfers zorgverlening huisartsenzorg' presenteren, komen voort uit het analyseren van de gegevens die Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn verzamelt bij aangesloten huisartsenpraktijken. Bijna alle huisartsen houden een digitaal patiënteninformatiesysteem bij. Hierin staan gegevens over gezondheidsproblemen, contacten, voorgeschreven geneesmiddelen en uitslagen van diagnostische tests.

  • Cijfers 2022: de cijfers over de Zorg door de huisarts zijn gebaseerd op gegevens van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn van ongeveer 393 huisartsenpraktijken met in totaal ruim 1,7 miljoen ingeschreven patiënten. Het gerapporteerde aantal patiënten en praktijken kan per analyse verschillen. Bij deze cijfers zijn de aanvullende gegevens die de Peilstations verzamelen niet meegenomen.
     
  • Methode en verantwoording vaststellen cijfers: bij Methode vaststellen cijfers zorgverlening huisartsen vindt u informatie over onze werkwijze bij het vaststellen van de cijfers.
Hek, K. Cijfers huisartsen - Verwijzingen naar de tweede lijn . Uit: www.nivel.nl [Laatst gewijzigd op 24-01-2023; geraadpleegd op 31-03-2023]. URL: https://www.nivel.nl/nl/nivel-zorgregistraties-eerste-lijn/cijfers-zorg-huisarts-huisartsenpost-paramedici/cijfers-zorg-huisartsen/verwijzingen-naar-de-tweede-lijn
Gegevensverzameling
Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn