Cijfers huisartsen - Voorgeschreven geneesmiddelen

Welke patiënten krijgen door de huisarts een geneesmiddel voorgeschreven? Welke geneesmiddelen schrijft de huisarts het meest voor? Wat zijn de meestvoorkomende indicaties voor voorschrijvingen? Deze informatie vindt u op deze pagina. 

Onze cijfers over door de huisarts voorgeschreven geneesmiddelen zijn onderverdeeld in:

  • Onderdeel 1: Aantal patiënten met één of meer geneesmiddelenvoorschriften
  • Onderdeel 2: Meest voorgeschreven geneesmiddelen
  • Onderdeel 3: Indicaties op basis waarvan huisartsen voorschrijven
     

Samengevat: Kernpunten voorgeschreven geneesmiddelen
Wat valt op, als we alle verschillende overzichten op deze pagina overzien:

  • Aantal patiënten met één of meer voorgeschreven geneesmiddelen: twee derde van de bij de huisarts ingeschreven patiënten kreeg in 2021 één of meer geneesmiddelvoorschriften. Dit is iets lager dan in 2019 (-5,0%). Vooral bij patiënten tot 18 jaar is het aantal patiënten met minimaal 1 voorschrift gedaald in vergelijking met 2019.
  • Aantal patiënten met een voorgeschreven antibioticum: het percentage patiënten dat een antibioticum kreeg voorgeschreven is de afgelopen jaren gedaald. In 2021 was er een afname van 19,2% te zien ten opzichte van 2019.
  • Meest voorgeschreven geneesmiddel door de huisarts: maagzuurremmers zijn de meest voorgeschreven geneesmiddelen in de huisartsenpraktijk: 15,2% van de ingeschreven patiënten in de huisartsenpraktijk kreeg tenminste één keer dit geneesmiddel in 2021 voorgeschreven.
  • Meestvoorkomende indicatie voor voorschrijven: geneesmiddelen voor hoge bloeddruk worden het meeste voorgeschreven in de leeftijdsgroep van 45 jaar en ouder. Bij 0-17 jarigen staan geneesmiddelen voor eczeem, impetigo en hooikoorts bovenaan, bij 18 tot 45 jarigen anticonceptie- en hooikoortsmiddelen.

NB Onze cijfers over geneesmiddelen die zijn voorgeschreven in de huisartsenpraktijk zijn gebaseerd op codes uit het Anatomisch Therapeutisch Chemische Classificatiesysteem (ATC), die worden geregistreerd in de huisartsenpraktijk.


Geneesmiddelenmonitor: alle factsheets van de reeksOnderdeel 1: Aantal patiënten met één of meer geneesmiddelenvoorschrijvingen
Wat valt op, als we de tabellen hieronder bekijken:

Kernpunten patiënten met één of meer geneesmiddelenvoorschrijvingen, 2017-2021

  • Het aantal patiënten met tenminste één geneesmiddelvoorschrift stijgt naarmate patiënten ouder worden.
  • In de leestijdsgroep tot 18 jaar krijgt 45% van de patiënten minstens één geneesmiddel voorgeschreven.
  • Van de volwassenen tussen de 18-64 jaar is dat twee derde.
  • Van de 65-plussers die ingeschreven staan bij de huisarts krijgt ruim 90% minimaal één geneesmiddel voorgeschreven in 2021. Dit percentage loopt in de alleroudste leeftijdsgroep, 85 jaar en ouder, op tot 96%.
  • Het percentage patiënten dat één of meer voorschriften heeft gekregen is in 2021 in alle leeftijdscategorieën lager dan in andere jaren. Ten opzichte van 2019 is het percentage patiënten met minimaal één voorschrift met 5,0% afgenomen. Bij patiënten jonger dan 18 jaar lag dit percentage 11% lager, terwijl het bij patiënten van 85 jaar en ouder 0,5% lager lag.
  • Het is aannemelijk dat deze afname te maken heeft met de coronamaatregelen die in 2020 werden ingevoerd.
  • Maagzuurremmers zijn de meest voorgeschreven geneesmiddelen in de huisartsenpraktijk: 15% van de ingeschreven patiënten in de huisartsenpraktijk kreeg tenminste één keer dit geneesmiddel in 2020 voorgeschreven.
  • Geneesmiddelen voor hoge bloeddruk worden het meeste voorgeschreven in de leeftijdsgroep van 45 jaar en ouder. Bij 0-17 jarigen staan geneesmiddelen voor eczeem, impetigo en hooikoorts bovenaan, bij 18 tot 45 jarigen anticonceptie- en hooikoortsmiddelen.

Specifiek: Patiënten met een of meer voorschrijvingen voor antibiotica
Afgelopen jaren is er veel aandacht geweest voor het terugdringen van antibioticagebruik. Voor antibiotica, benzodiazepines, maagmiddelen en cholesterolverlagers is daarom apart berekend aan hoeveel patiënten deze werden voorgeschreven in 2016-2020.

  • In 2020 was er een sterke afname te zien in antibioticagebruik en in 2021 daalde het percentage patiënten dat antibiotica kreeg voorgeschreven verder (van 14,3 naar 13,9 procent patiënten met een antibioticavoorschrift (-3%)).
  • Deze sterke afname komt waarschijnlijk door de coronapandemie en de genomen maatregelen, zoals verbeterde handhygiëne.
  • Het percentage patiënten dat een benzodiazepine kreeg voorgeschreven neemt al jaren af, maar in 2021 bleef dit percentage gelijk.
  • Maagmiddelen, waaronder de maagzuurremmende middelen, worden zeer frequent voorgeschreven. Het totale percentage lijkt de laatste jaren redelijk stabiel rond 16,0%, maar is in 2021 iets afgenomen.
  • Het percentage patiënten dat een cholesterolremmer kreeg voorgeschreven bleef in 2021 gelijk ten opzichte van voorgaande jaren.

 

Tabel: Percentage patiënten met minimaal één voorschrift bij de huisarts per jaar, naar leeftijdsgroep, 2017-2021 
Percentage patients with at least one drug prescription per year, by age group, 2017-2021
  2017 2018 2019 2020 2021
0-4 jaar 51,9 55,3 57,5 46,8 51,2
5-17 jaar 47,2 50,0 49,2 44,1 43,8
18-44 jaar 61,7 63,1 63,9 60,0 59,3
45-64 jaar 74,4 75,3 74,9 72,6 72,0
65-74 jaar 88,2 88,3 88,2 86,8 86,3
75-84 jaar 94,1 94,4 94,2 93,7 93,1
85 jaar en ouder  95,0 95,9 96,3 96,1 95,8
Totaal 67.8 69,2 69,6 66,3 66,1
 
Percentage patiënten met minimaal één voorschrift voor een antibioticum (ATC-code J01) per jaar bij de huisarts, naar leeftijdsgroep, 2017-2021
Tabel: Percentage patiënten met minimaal één voorschrift voor een antibioticum (ATC-code J01) per jaar bij de huisarts, naar leeftijdsgroep, 2017-2021
Percentage patients with at least one antibiotic (ATC-code J01) prescription per year, by age group, 2017-2021
  2017 2018 2019 2020 2021
0-17 jaar 11,5 11,8 12,0 8,1 8,7
18-44 jaar 14,5 14,4 14,6 12,2 11,8
45-64 jaar 17,6 17,7 17,2 14,9 14,2
65-74 jaar 23,7 23,9 23,4 19,7 19,0
75 jaar en ouder  32,6 32,8 31,9 28,0 26,1
Totaal 17,1 17,2 17,2 14,3 13,9
Percentage patiënten met minimaal één voorschrift voor een benzodiazepine (ATC-code N05BA) per jaar bij de huisarts, naar leeftijdsgroep, 2017-2021
Tabel: Percentage patiënten met minimaal één voorschrift voor een benzodiazepine (ATC-code N05BA) per jaar bij de huisarts, naar leeftijdsgroep, 2017-2021
Percentage patients with at least one benzodiazepine (ATC-code N05BA) prescription per year, by age group, 2017-2021
  2017 2018 2019 2020 2021
0-17 jaar 0,3 0,3 0,3 0,2 0,2
18-44 jaar 3,3 3,2 3,2 2,8 2,8
45-64 jaar 6,4 6,1 5,9 5,6 5,4
65-74 jaar 8,0 7,7 7,4 7,1 6,8
75 jaar en ouder  9,9 9,4 9,0 8,8 8,4
Totaal 4,6 4,5 4,3 4,0 4,0
Percentage patiënten met minimaal één voorschrift voor een maagmiddel (ATC-code A02) per jaar bij de huisarts, naar leeftijdsgroep, 2017-2021
Tabel: Percentage patiënten met minimaal één voorschrift voor een maagmiddel (ATC-code A02) per jaar bij de huisarts, naar leeftijdsgroep, 2017-2021
Percentage patients with at least prescription for an acid related disorder (ATC-code A02) per year, by age group, 2017-2021
  2017 2018 2019 2020 2021
0-17 jaar 1,1 1,0 1,0 0,9 0,9
18-44 jaar 7,2 7,2 7,3 6,9 6,7
45-64 jaar 19,9 19,9 19,8 19,4 18,9
65-74 jaar 35,3 35,3 35,2 34,4 33,8
75 jaar en ouder  50,7 50,8 49,8 48,8 47,7
Totaal 15,9 16,1 16,1 15,7 15,5
Percentage patiënten met minimaal één voorschrift voor een cholesterolverlager (ATC-code C10A) per jaar bij de huisarts, naar leeftijdsgroep, 2017-2021
Tabel: Percentage patiënten met minimaal één voorschrift voor een cholesterolverlager (ATC-code C10A) per jaar bij de huisarts, naar leeftijdsgroep, 2017-2021
Percentage patients with at least prescription for a cholesterollowering drug (ATC-code C10A) per year, by age group, 2017-2021
  2017 2018 2019 2020 2021
0-17 jaar 0,1 0,1 0,1 0,1 0,0
18-44 jaar 0,9 0,8 0,9 0,8 0,7
45-64 jaar 14,1 14,1 13,8 13,3 13,1
65-74 jaar 36,9 37,2 36,5 35,2 34,4
75 5jaar en ouder  41,5 42,5 41,7 40,5 40,4
Totaal 11,4 11,8 11,5 11,2 11,2

 

Geneesmiddelenmonitor: alle factsheets van de reeksOnderdeel 2: Meest voorgeschreven geneesmiddelen
Wat valt op, als we de tabel hieronder bekijken:

Kernpunten meest voorgeschreven middelen, 2020 en 2019

  • In 2021 kreeg 15,2% van de patiënten ingeschreven in een huisartsenpraktijk een maagzuurremmer voorgeschreven.
  • Maagzuurremmers zijn daarmee het meest voorgeschreven middel in de huisartsenpraktijk. Ook in de jaren 2017-2020 waren maagzuurremmers één van de meest voorgeschreven middelen.
  • Naast maagzuurremmers, staan ook NSAIDs (ontstekingsremmende pijnstillers) en cholesterolverlagers elk jaar in de top-5 van meest voorgeschreven geneesmiddelen

NB De top-10 geneesmiddelvoorschriften is gebaseerd op 'niveau 3' van de ATC-codering (therapeutische/farmacologische subgroep).

Top-10 van geneesmiddelvoorschriften, 2019
Tabel: Top-10 van geneesmiddelvoorschriften, 2019, gestandaardiseerd naar Nederland op leeftijd, geslacht en stedelijkheid
Top-10 of drug prescriptions, 2019, standardized to the Netherlands on age, gender and urbanity
ATC Omschrijving % patiënten
A02B - Middelen bij ulcus pepticum en gastro-oesofageale reflux 15,8
M01A - Niet-steroide anti-inflammatoire en antireumatische midd. 12,1
C10A - Antilipaemica, enkelvoudig 11,5
D07A - Enkelvoudige corticosteroiden 10,2
B01A - Antithrombotica 9,9
J01C - Betalactam-antibiotica, penicillines 9,7
R01A - Decongestiva en andere lokale middelen voor nasaal gebruik 9,1
C07A - Beta-blokkers 8,5
A06A - Laxantia 8,5
R06A - Antihistaminica voor systemisch gebruik 7,9
     
Top-10 van geneesmiddelvoorschriften, 2020
Tabel: Top-10 van geneesmiddelvoorschriften, 2020, gestandaardiseerd naar Nederland op leeftijd, geslacht en stedelijkheid
Top-10 of drug prescriptions, 2020, standardized to the Netherlands on age, gender and urbanity
ATC Omschrijving % patiënten
A02B - Middelen bij ulcus pepticum en gastro-oesofageale reflux 15,4
C10A - Antilipaemica, enkelvoudig 11,2
M01A - Niet-steroide anti-inflammatoire en antireumatische midd. 10,7
B01A - Antithrombotica 9,8
D07A - Enkelvoudige corticosteroiden 9,5
A06A - Laxantia 8,2
R01A - Decongestiva en andere lokale middelen voor nasaal gebruik 8,2
C07A - Beta-blokkers 8,2
R06A - Antihistaminica voor systemisch gebruik 7,8
J01C - Betalactam-antibiotica, penicillines 7,7
   
Top-10 van geneesmiddelvoorschriften, 2021
Tabel: Top-10 van geneesmiddelvoorschriften, 2021, gestandaardiseerd naar Nederland op leeftijd, geslacht en stedelijkheid
Top-10 of drug prescriptions, 2021, standardized to the Netherlands on age, gender and urbanity
ATC Omschrijving % patiënten
A02B - Middelen bij ulcus pepticum en gastro-oesofageale reflux 15,2
C10A - Antilipaemica, enkelvoudig 11,2
M01A - Niet-steroide anti-inflammatoire en antireumatische midd. 10,4
B01A - Antithrombotica 9,9
D07A - Enkelvoudige corticosteroiden 9,8
A06A - Laxantia 8,5
R01A - Decongestiva en andere lokale middelen voor nasaal gebruik 8,3
C07A - Beta-blokkers 8,1
R06A - Antihistaminica voor systemisch gebruik 7,9
J01C - Betalactam-antibiotica, penicillines 7,6
   

Meest voorgeschreven geneesmiddelen naar leeftijd, 2021
Per leeftijdsgroep is er wel verschil te zien in de meest voorgeschreven geneesmiddelen.
Wat valt op, als we de tabel met de top-10 voorgeschreven geneesmiddelen naar leeftijdsgroep hieronder bekijken:

Aantal geneesmiddelvoorschriften naar leeftijdsgroep, 2021

  • In 2020 werden aan kinderen regelmatig corticosteroïden voorgeschreven en middelen bij allergie (antihistaminica) voorgeschreven.
  • Bij jongvolwassenen staan, zoals kan worden verwacht, hormonale anticonceptiva op nummer 1 van meest voorgeschreven geneesmiddelen.
  • Voor patiënten vanaf 45 jaar maakt deze plaats voor maagzuurremmende middelen en geneesmiddelen voor het hart- en vaatstelsel.
  • In 2021 werden aan kinderen regelmatig corticosteroïden en middelen bij allergie (antihistaminica) voorgeschreven.
  • Bij jong volwassenen staat, zoals kan worden verwacht, hormonale anticonceptiva op nummer 1 van meest voorgeschreven geneesmiddelen.
  • Voor patiënten vanaf 45 jaar maakt deze plaats voor maagzuurremmende middelen en geneesmiddelen voor het hart- en vaatstelsel.


 

Top-10 van geneesmiddelvoorschriften naar leeftijdsgroep, 2021
Tabel: Top-10 van geneesmiddelvoorschriften naar leeftijdsgroep, 2021
Top-10 of drug prescriptions by age category, 2021
0-17 jaar 18-44 jaar 45-64 jaar 65-74 jaar 75+ jaar
    ATC omschrijving % ATC omschrijving % ATC omschrijving % ATC omschrijving % ATC omschrijving %
1 D07A Enkelvoudige corticosteroiden 7,9 G03A Hormonale anticonceptiva voor systemisch gebruik 14,5 A02B Middelen bij ulcus pepticum en gastro-oesofageale reflux 18,6 C10A Antilipaemica, enkelvoudig 34,4 A02B Middelen bij ulcus pepticum en gastro-oesofageale reflux 47,3
2 R06A Antihistaminica voor systemisch gebruik 7,6 M01A Niet-steroide anti-inflammatoire en antireumatische midd. 9,7 M01A Niet-steroide anti-inflammatoire en antireumatische midd. 15,4 A02B Middelen bij ulcus pepticum en gastro-oesofageale reflux 33,4 B01A Antithrombotica 46,7
3 J01C Betalactam-antibiotica, penicillines 6,7 R06A Antihistaminica voor systemisch gebruik 8,8 C10A Antilipaemica, enkelvoudig 13,1 B01A Antithrombotica 27,1 C10A Antilipaemica, enkelvoudig 40,4
4 R01A Decongestiva en andere lokale middelen voor nasaal gebruik 6,4 R01A Decongestiva en andere lokale middelen voor nasaal gebruik 8,3 D07A Enkelvoudige corticosteroiden 9,8 C07A Beta-blokkers 21,5 C07A Beta-blokkers 34,2
5 D02A Emollientia en protectiva 6,2 D07A Enkelvoudige corticosteroiden 8,0 R01A Decongestiva en andere lokale middelen voor nasaal gebruik 9,3 C09A Ace-remmers 16,6 A06A Laxantia 24,6
6

R03A

 Sympathico-mimetica voor inhalatie 5,2 A02B Middelen bij ulcus pepticum en gastro-oesofageale reflux 6,4 B01A Antithrombotica 8,8 A06A Laxantia 15,4 C09A Ace-remmers 21,6
7 D06A  Antibiotica, lokale 5,0 J01C Betalactam-antibiotica, penicillines 6,0 N06A Antidepressiva 8,7 C08C Selectieve calciumanta-gonisten met vnl vasculaire werking 14,7 C08C Selectieve calciumanta-gonisten met vnl vasculaire werking 20,7
8 A06A Laxantia 4,1 A06A Laxantia 4,7 A06A Laxantia 8,4 M01A Niet-steroide anti-inflammatoire en antireumatische midd. 14,1 A11C Vitaminen a en d, inclusief combinaties van deze twee 17,9
9 G03A Hormonale anticonceptiva voor systemisch gebruik 3,3 R03A Sympathico-mimetica voor inhalatie 5,7 C07A Beta-blokkers 8,1 D07A Enkelvoudige corticosteroiden 13,2 D07A Enkelvoudige corticosteroiden 16,3
10 D01A Antimycotica, lokale 3,1 N06A Antidepressiva 4,6 R06A Antihistaminica voor systemisch gebruik 8,0 A10B Bloedglucose-verlagende middelen excl. insulines 11,3 C09C Angiotensine-ii-antagonisten 14,9
Top-10 van geneesmiddelvoorschriften naar leeftijdsgroep, 2020
Tabel: Top-10 van geneesmiddelvoorschriften naar leeftijdsgroep, 2020
Top-10 of drug prescriptions by age category, 2020
0-17 jaar 18-44 jaar 45-64 jaar 65-74 jaar 75+ jaar
    ATC omschrijving % ATC omschrijving % ATC omschrijving % ATC omschrijving % ATC omschrijving %
1 D07A Enkelvoudige corticosteroiden 7.8 G03A Hormonale anticonceptiva voor systemisch gebruik 15.7 A02B Middelen bij ulcus pepticum en gastro-oesofageale reflux 19.0 C10A Antilipaemica, enkelvoudig 35.2 A02B Middelen bij ulcus pepticum en gastro-oesofageale reflux 48.4
2 R06A Antihistaminica voor systemisch gebruik 7.0 M01A Niet-steroide anti-inflammatoire en antireumatische midd. 10.1 M01A Niet-steroide anti-inflammatoire en antireumatische midd. 15.9 A02B Middelen bij ulcus pepticum en gastro-oesofageale reflux 34.0 B01A Antithrombotica 47.6
3 D02A Emollientia en protectiva 6.7 R06A Antihistaminica voor systemisch gebruik 8.8 C10A Antilipaemica, enkelvoudig 13.3 B01A Antithrombotica 27.5 C10A Antilipaemica, enkelvoudig 40.5
4 J01C Betalactam-antibiotica, penicillines 6.0 R01A Decongestiva en andere lokale middelen voor nasaal gebruik 8.1 R01A Decongestiva en andere lokale middelen voor nasaal gebruik 9.7 C07A Beta-blokkers 22.3 C07A Beta-blokkers 35.0
5 R01A Decongestiva en andere lokale middelen voor nasaal gebruik 5.6 D07A Enkelvoudige corticosteroiden 7.7 D07A Enkelvoudige corticosteroiden 9.6 C09A Ace-remmers 16.8 A06A Laxantia 24.7
6 D06A Antibiotica, lokale 5.1 A02B Middelen bij ulcus pepticum en gastro-oesofageale reflux 6.6 B01A Antithrombotica 8.8 A06A Laxantia 14.8 C09A Ace-remmers 21.6
7 R03A Sympathico-mimetica voor inhalatie 4.7 J01C Betalactam-antibiotica, penicillines 6.0 N06A Antidepressiva 8.7 C08C Selectieve calciumanta-gonisten met vnl vasculaire werking 14.7 C08C Selectieve calciumanta-gonisten met vnl vasculaire werking 20.5
8 A06A Laxantia 3.9 R03A Sympathico-mimetica voor inhalatie 5.0 R03A Sympathico-mimetica voor inhalatie 8.5 M01A Niet-steroide anti-inflammatoire en antireumatische midd. 14.1 A11C Vitaminen a en d, inclusief combinaties van deze twee 19.4
9 G03A Hormonale anticonceptiva voor systemisch gebruik 3.5 A06A Laxantia 4.5 C07A Beta-blokkers 8.4 D07A Enkelvoudige corticosteroiden 13.0 D07A Enkelvoudige corticosteroiden 16.3
10 D01A Antimycotica, lokale 3.3 N06A Antidepressiva 4.4 R06A Antihistaminica voor systemisch gebruik 8.3 A10B Bloedglucose-verlagende middelen excl. insulines 11.5 C09C Angiotensine-ii-antagonisten 15.4
Top-10 van geneesmiddelvoorschriften naar leeftijdsgroep, 2019
Tabel: Top-10 van geneesmiddelvoorschriften naar leeftijdsgroep, 2019
Top-10 of drug prescriptions by age category, 2019
0-17 jaar 18-44 jaar 45-64 jaar 65-74 jaar 75+ jaar
    ATC omschrijving % ATC omschrijving % ATC omschrijving % ATC omschrijving % ATC omschrijving %
1 J01C Betalactam-antibiotica, penicillines 9.2 G03A Hormonale anticonceptiva voor systemisch gebruik 16.5 A02B Middelen bij ulcus pepticum en gastro-oesofageale reflux 19.5 C10A Antilipaemica, enkelvoudig 36.5 A02B Middelen bij ulcus pepticum en gastro-oesofageale reflux 49.3
2 D07A Enkelvoudige corticosteroiden 8.2 M01A Niet-steroide anti-inflammatoire en antireumatische midd. 11.8 M01A Niet-steroide anti-inflammatoire en antireumatische midd. 17.7 A02B Middelen bij ulcus pepticum en gastro-oesofageale reflux 34.8 B01A Antithrombotica 48.4
3 R06A Antihistaminica voor systemisch gebruik 7.3 R01A Decongestiva en andere lokale middelen voor nasaal gebruik 8.9 C10A Antilipaemica, enkelvoudig 13.8 B01A Antithrombotica 28.1 C10A Antilipaemica, enkelvoudig 41.7
4 D02A Emollientia en protectiva 6.8 R06A Antihistaminica voor systemisch gebruik 8.7 R01A Decongestiva en andere lokale middelen voor nasaal gebruik 10.5 C07A Beta-blokkers 23.2 C07A Beta-blokkers 35.9
5 R01A Decongestiva en andere lokale middelen voor nasaal gebruik 6.7 D07A Enkelvoudige corticosteroiden 8.3 D07A Enkelvoudige corticosteroiden 10.4 C09A Ace-remmers 17.4 A06A Laxantia 25.1
6 D06A Antibiotica, lokale 6.4 J01C Betalactam-antibiotica, penicillines 7.6 J01C Betalactam-antibiotica, penicillines 9.4 M01A Niet-steroide anti-inflammatoire en antireumatische midd. 15.8 C09A Ace-remmers 22.2
7 R03A Sympathico-mimetica voor inhalatie 5.9 A02B Middelen bij ulcus pepticum en gastro-oesofageale reflux 7.0 B01A Antithrombotica 9.0 A06A Laxantia 15.3 A11C Vitaminen a en d, inclusief combinaties van deze twee 21.0
8 A06A Laxantia 4.3 R03A Sympathico-mimetica voor inhalatie 5.0 N06A Antidepressiva 8.8 C08C Selectieve calciumanta-gonisten met vnl vasculaire werking 14.5 C08C Selectieve calciumanta-gonisten met vnl vasculaire werking 20.3
9 G03A Hormonale anticonceptiva voor systemisch gebruik 3.9 A06A Laxantia 4.8 C07A Beta-blokkers 8.7 D07A Enkelvoudige corticosteroiden 13.9 D07A Enkelvoudige corticosteroiden 17.1
10 D01A Antimycotica, lokale 3.8 D01A Antimycotica, lokale 4.6 R03A Sympathicomimetica voor inhalatie 8.6 J01C Betalactam-antibiotica, penicillines 12.2 J01C Betalactam-antibiotica, penicillines 16.4


Geneesmiddelenmonitor: alle factsheets van de reeksOnderdeel 3: Indicaties op grond waarvan de huisarts voorschrijft
Wat valt op, als we de tabel hieronder bekijken:

Kernpunten indicaties voor voorschrijven, 2019 en 2020

  • Voor patiënten in de leeftijdsgroep van 45 jaar en ouder staan geneesmiddelen voor hoge bloeddruk op nummer 1.
  • Ook medicatie voor diabetes wordt aan veel patiënten in deze leeftijdsgroep voorgeschreven.
  • Bij 0- tot 17-jarigen staan geneesmiddelen tegen eczeem, impetigo en hooikoorts bovenaan.
  • Bij 18- tot 45-jarigen zijn dit anticonceptiemiddelen en hooikoortsmiddelen.
  • Door de jaren heen is de top-2 heel stabiel voor alle leeftijdsgroepen.

NB Om de cijfers hieronder te berekenen hebben wij 202 huisartsenpraktijken geselecteerd die voldoende diagnoses bij prescripties registreren. In totaal was bij 79% van de prescripties een diagnose geregistreerd.

Meest frequent voorkomende indicaties voor een geneesmiddelvoorschrift naar leeftijdsgroep (% van ingeschreven patiënten) 2021

Tabel: Meest frequent voorkomende indicaties voor een geneesmiddelvoorschrift naar leeftijdsgroep (% van ingeschreven patiënten), 2020
Most frequent indications for which drugs are prescribed by age group (% of registered patients), 2020
0-17 jaar 18-44 jaar 45-64 jaar 65-74 jaar 75+ jaar
    ICPC omschrijving % ICPC omschrijving % ICPC omschrijving % ICPC omschrijving % ICPC omschrijving %
1 R97

Hooikoorts/allergische rhinitis

 4,3 W11 Anticonceptie: orale anticonceptie 6,7 K86 Essentiële hypertensie zonder orgaan-beschadiging 9,9 K86 Essentiële hypertensie zonder orgaan-beschadiging 22,8 K86 Essentiële hypertensie zonder orgaan-
beschadiging		 28,2
2 S87 Constitutioneel eczeem 4,2 R97 Hooikoorts/
allergische rhinitis		 6,2 T90 Diabetes mellitus 5,2 T90 Diabetes mellitus 12,1 T90 Diabetes mellitus 15,4
3 S84

Impetigo/
impetiginisatie

 2,8 R96 Astma 3,0 R97 Hooikoorts/
allergische rhinitis		 5,1 T93 Vetstofwisselings-stoornis(sen)

9,5

 U71 Cystitis/
urineweginfectie		 11,2
4 H71

Otitis media acuta/myringitis

 2,5 U71

 

Cystitis/
urineweginfectie

 2,9 R96 Astma 4,2 U71 Cystitis/
urineweginfectie		 6,1 K78 Boezemfibrilleren/
-fladderen		 10,4
5 R74 Acute infectie bovenste luchtwegen 2,5 S88 Contact eczeem/ander eczeem 2,7 U71 Cystitis/
urineweginfectie

3.,7

 S88 Contact eczeem/
ander eczeem		 4,7 T93 Vetstofwisselings-stoornis(sen) 9,6
6 D12 Obstipatie 2,4 S74 Dermatomycose(n) 2,5 T93 Vetstofwisselings-stoornis(sen)

3,5

 R95 Emfyseem/COPD 4,6 D12 Obstipatie 7,8
7 W11 Anticonceptie: orale anticonceptie 1,9 S87 Constitutioneel eczeem 1,9 S88 Contact eczeem/ander eczeem 3,5 R96 Astma 4,4 T91 Vitamine-/
voedings-deficiëntie(s)		 6,5
8 S88 Contact eczeem/ander eczeem 1,8 W12 Anticonceptie: IUD 1,8 T91 Vitamine-/
voedings-deficiëntie(s)		 2,9 K78 Boezemfibrilleren/
-fladderen		 4,2 L95

Osteoporose

 6,1
9 R96 Astma 1,6 T91 Vitamine-/
voedings-deficiëntie(s)		 1,5 P76 Depressie 2,8 D02 Maagpijn 4,1 S88 Contact eczeem/ander eczeem 5.7
10 R05 Hoesten 1,4 S96 Acne 1,4 D02 Maagpijn 2,8 T86 Hypothyreodie/myxoedeem 3,8 P06 Slapeloosheid/
andere slaapstoornis		 5,7
Meest frequent voorkomende indicaties voor een geneesmiddelvoorschrift naar leeftijdsgroep (% van ingeschreven patiënten) 2020

Tabel: Meest frequent voorkomende indicaties voor een geneesmiddelvoorschrift naar leeftijdsgroep (% van ingeschreven patiënten), 2020
Most frequent indications for which drugs are prescribed by age group (% of registered patients), 2020
0-17 jaar 18-44 jaar 45-64 jaar 65-74 jaar 75+ jaar
    ICPC omschrijving % ICPC omschrijving % ICPC omschrijving % ICPC omschrijving % ICPC omschrijving %
1 S87 Constitutioneel eczeem 4.3 W11 Anticonceptie: orale anticonceptie 6.7 K86 Essentiële hypertensie zonder orgaan-beschadiging 10.2 K86 Essentiële hypertensie zonder orgaan-beschadiging 23.9 K86 Essentiële hypertensie zonder orgaan-
beschadiging		 29.4
2 R97 Hooikoorts/allergische rhinitis 3.6 R97 Hooikoorts/
allergische rhinitis		 5.9 T90 Diabetes mellitus 5.2 T90 Diabetes mellitus 12.2 T90 Diabetes mellitus 15.9
3 S84

Impetigo/
impetiginisatie

 2.9 U71 Cystitis/
urineweginfectie		 3.1 R97 Hooikoorts/
allergische rhinitis		 5.0 T93 Vetstofwisselings-stoornis(sen) 9.9 U71 Cystitis/
urineweginfectie		 11.8
4 D12 Obstipatie 2.3 R96 Astma 3.0 R96 Astma 4.3 U71 Cystitis/
urineweginfectie		 6.3 K78 Boezemfibrilleren/
-fladderen		 10.1
5 R74 Acute infectie bovenste luchtwegen 2.0 S88 Contact eczeem/ander eczeem 2.6 U71 Cystitis/
urineweginfectie		 3.8 R95 Emfyseem/COPD 4.7 T93 Vetstofwisselings-stoornis(sen) 9.3
6 H71 Otitis media acuta/myringitis 2.0 S74 Dermatomycose(n) 2.5 T93 Vetstofwisselings-stoornis(sen) 3.6 S88 Contact eczeem/
ander eczeem		 4.6 D12 Obstipatie 8.5
7 R96 Astma 1.9 S87 Constitutioneel eczeem 1.8 S88 Contact eczeem/ander eczeem 3.5 R96 Astma 4.4 T91 Vitamine-/
voedings-deficiëntie(s)		 7.2
8 S88 Contact eczeem/ander eczeem 1.8 W12 Anticonceptie: IUD 1.7 T91 Vitamine-/
voedings-deficiëntie(s)		 3.1 D02 Maagpijn 4.2 P06

Slapeloosheid/
andere slaapstoornis

 6.2
9 W11 Anticonceptie: orale anticonceptie 1.8 T91 Vitamine-/
voedings-deficiëntie(s)		 1.6 P76 Depressie 2.8 K78 Boezemfibrilleren/
-fladderen		 4.1 R95 Emfyseem/COPD 5.9
10 S74 Dermatomycose(n) 1.3 R05 Hoesten 1.4 D02 Maagpijn 2.8 T91 Vitamine-/
voedings-deficiëntie(s)		 4.0 L95 Osteoporose 5.9
Meest frequent voorkomende indicaties voor een geneesmiddelvoorschrift naar leeftijdsgroep (% van ingeschreven patiënten) 2019
Tabel: Meest frequent voorkomende indicaties voor een geneesmiddelvoorschrift naar leeftijdsgroep (% van ingeschreven patiënten), 2019
Most frequent indications for which drugs are prescribed by age group (% of registered patients), 2019
0-17 jaar 18-44 jaar 45-64 jaar 65-74 jaar 75+ jaar
    ICPC omschrijving % ICPC omschrijving % ICPC omschrijving % ICPC omschrijving % ICPC omschrijving %
1 S87 Constitutioneel eczeem 4.4 W11 Anticonceptie: orale anticonceptie 7.4 K86 Essentiële hypertensie zonder orgaan-
beschadiging		 10.2 K86 Essentiële hypertensie zonder orgaan-beschadiging 23.9 K86 Essentiële hypertensie zonder orgaan-beschadiging 28.7
2 S84 Impetigo/
impetiginisatie		 3.8 R97 Hooikoorts/
allergische rhinitis		 5.6 T90 Diabetes mellitus 5.2 T90 Diabetes mellitus 12.6 T90 Diabetes mellitus 16.4
3 R97 Hooikoorts/
allergische rhinitis		 3.4 U71 Cystitis/
urineweginfectie		 3.2 R97 Hooikoorts/
allergische rhinitis		 4.8 T93 Vetstofwisselings-stoornis(sen) 9.9 U71 Cystitis/
urineweginfectie		 11.7
4 H71 Otitis media acuta/myringitis 3.4 R96 Astma 3.1 R96 Astma 4.4 U71 Cystitis/
urineweginfectie		 6.4 K78 Boezemfibrilleren/
-fladderen		 10.2
5 R74 Acute infectie bovenste luchtwegen 3.0 S88 Contact eczeem/
ander eczeem		 3.0 S88 Contact eczeem/
ander eczeem		 3.9 R05 Hoesten 5.3 T93 Vetstofwisselings-stoornis(sen) 9.4
6 D12 Obstipatie 2.4 S74 Dermatomycose(n) 3.0 R05 Hoesten 3.9 R95 Emfyseem/COPD 5.1 D12 Obstipatie 8.3
7 R96 Astma 2.2 R05 Hoesten 2.1 U71 Cystitis/
urineweginfectie		 3.8 S88 Contact eczeem/
ander eczeem		 4.9 T91 Vitamine-/
voedings-deficiëntie(s)		 8.2
8 W11 Anticonceptie: orale anticonceptie 2.1 T91 Vitamine-/
voedingsdeficiëntie(s)		 1.9 T93 Vetstofwisselings-stoornis(sen) 3.6 R96 Astma 4.5 L95 Osteoporose 6.4
9 S88 Contact eczeem/
ander eczeem		 2.0 S87 Constitutioneel eczeem 1.8 T91 Vitamine-/
voedingsdeficiëntie(s)		 3.3 T91 Vitamine-/
voedingsdeficiëntie(s)		 4.5 P06 Slapeloosheid/
andere slaapstoornis		 6.2
10 R05 Hoesten 1.7 W12 Anticonceptie: IUD 1.8 D02 Maagpijn 2.9 K78 Boezemfibrilleren/
-fladderen		 4.2 R95 Emfyseem/COPD 6.2

Gebruikte methode weekcijfers aandoeningen: Surveillance en PeilstationsBron en verantwoording cijfers huisartsenzorg
Alle cijfers die we bij 'Cijfers zorgverlening huisartsenzorg' presenteren, komen voort uit het analyseren van de gegevens die Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn verzamelt bij aangesloten huisartsenpraktijken. Bijna alle huisartsen houden een digitaal patiënteninformatiesysteem bij. Hierin staan gegevens over gezondheidsproblemen, contacten, voorgeschreven geneesmiddelen en uitslagen van diagnostische tests.

  • Cijfers 2021: de cijfers over de Zorg door de huisarts zijn gebaseerd op gegevens van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn van ongeveer 393 huisartsenpraktijken met in totaal ruim 1,7 miljoen ingeschreven patiënten. Het gerapporteerde aantal patiënten en praktijken kan per analyse verschillen. Bij deze cijfers zijn de aanvullende gegevens die de Peilstations verzamelen niet meegenomen.
     
  • Methode en verantwoording vaststellen cijfers: bij Methode vaststellen cijfers zorgverlening huisartsen vindt u informatie over onze werkwijze bij het vaststellen van de cijfers.
Hek, K. Cijfers huisartsen - Voorgeschreven geneesmiddelen. Uit: www.nivel.nl [Laatst gewijzigd op 24-01-2023; geraadpleegd op 23-03-2023]. URL: https://www.nivel.nl/nl/nivel-zorgregistraties-eerste-lijn/cijfers-zorg-huisarts-huisartsenpost-paramedici/cijfers-zorg-huisartsen/voorgeschreven-geneesmiddelen-cijfers-huisartsen
Gegevensverzameling
Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn