Voorschrijven van medicijnen met 'Medische Noodzaak', 2021-2022

Duur: okt 2021 - dec 2022

Achtergrond
Veel patiënten moeten met enige regelmaat wisselen van het merk geneesmiddelen dat zij gebruiken, onder andere als gevolg van het preferentiebeleid. Binnen het preferentiebeleid wijst de zorgverzekeraar het preferente merk van een middel aan. Een arts kan echter een ander merk van een geneesmiddel voorschrijven dan het preferente merk, omdat de arts het medisch gezien meer geschikt vindt voor een patiënt. In dat geval geeft de arts dat aan door vermelding van de term ‘Medische Noodzaak’ op het recept. Dit kan ook om andere redenen dan het preferentiebeleid gebeuren. De apotheek moet dan dit merk van het geneesmiddel verstrekken. De vergoeding door de zorgverzekering hangt vervolgens af van de voorwaarden van de zorgverzekeraar. Hoewel er wel cijfers zijn rondom het voorschrijven en afleveren van recepten met medische noodzaak is toch nog veel onduidelijk over de mate waarin dit voorkomt en wat redenen zijn hiervoor.

Doel
Het doel van het onderzoek is het verkrijgen van een eerste inzicht in:
1. de mate waarin 'Medische Noodzaak momenteel wordt toegepast
2. de redenen die zorgverleners hebben om medische noodzaak toe te passen bij het voorschrijven van medicatie

We doen hiertoe twee deelonderzoeken. Deelonderzoek 1 betreft de frequentie waarmee medische noodzaak (MN) wordt toegepast en deelonderzoek 2 gaat in op de redenen voor de toepassing van medische noodzaak.

Opzet deelonderzoek Omvang MN
We analyseren databases die gegevens bevatten van respectievelijk de huisarts en de apotheker. Dit zijn in elk geval de gegevens van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn (voorschriften huisarts) en SFK (Stichting Farmaceutische Kengetallen),(afleveringen én vergoedingen openbare apotheek). Voor middelen die vallen onder het preferentiebeleid maken we voor de databases een overzicht van de verhoudingen van de voorgeschreven merken (inclusief alle generieken). We zien dan het overall beeld bij de huisarts en apotheek. Bijvoorbeeld of er veel variatie is tussen praktijken in de merken geneesmiddelen die worden voorgeschreven. En of er verschillen zijn tussen wat voorgeschreven is en wat afgeleverd wordt.

Opzet deelonderzoek Redenen MN
In dit deel van het onderzoek kijken wij naar de redenen die huisartsen hebben om medische noodzaak voor te schrijven. We vragen huisartsen voor een maand (de maand voor de start van het onderzoek) in hun dossier aan te geven hoe vaak ze MN hebben toegepast op een recept, en wat de kenmerken van patiënten waren waar ze aan voorgeschreven hebben (geanonimiseerd). Over de laatste acht patiënten waaraan op MN is voorgeschreven interviewen we de huisarts over de redenen waarom de huisarts voor deze patiënten voor MN gekozen heeft. Ook vragen we de huisarts meer in het algemeen naar motieven om op MN voor te schrijven.

Resultaten
De resultaten van de twee deelonderzoeken zullen verschijnen in de vorm van een rapport.