Tool - COMPaZ 2.0

Digitale vragenlijst meten patiëntveiligheidscultuur in ziekenhuis (2018)

Het in kaart brengen en bespreken van de veiligheidscultuur draagt bij aan de verbetering van veiligheidscultuur in uw ziekenhuis. Met een gedigitaliseerde versie van de COMPaZ-vragenlijst kunnen we ook binnen uw ziekenhuis op anonieme wijze een cultuurmeting uitvoeren onder uw ziekenhuismedewerkers.

Nivel_SOPs-filmpje-COMPaZ

De COMPaZ-vragenlijst is een bewerking  van de Hospital Survey On Patient Safety Culture (HSOPSC) (versie 1, 2006). Dit is een van de vele Surveys On Patient Safety Culture (SOP's) die zijn ontwikkeld door het Amerikaanse Agency for Healthcare Research and Quality (AHRQ)

Patiëntveiligheidscultuur in organisaties verbeterenPatiëntveiligheidscultuur in organisaties verbeteren

Het begrip 'Patiëntveiligheidscultuur' kan worden gedefinieerd als 'het geheel van normen, waarden, opvattingen en omgangsvormen ten aanzien van patiëntveiligheid'. Verbetering van de patiëntveiligheidscultuur in ziekenhuizen blijkt nodig te zijn; uit de Monitor Zorggerelateerde Schade 2017 blijkt dat potentiële schade en vermijdbare sterfte de vier jaar ervoor niet verder was gedaald. Als ziekenhuis is het lastig om zelf inzicht te krijgen in de veiligheidscultuur. Het Nivel ondersteunt ziekenhuizen hierbij door de methode COMPaZ aan te bieden: Cultuuronderzoek onder Medewerkers over de Patiëntveiligheid in Ziekenhuizen.

De COMPaZ-vragenlijstDe COMPaZ-vragenlijst

De vragenlijst COMPaZ meet verschillende dimensies van patiëntveiligheidscultuur. Afname van COMPaZ bij zorgverleners in ziekenhuizen geeft de mogelijkheid om in kaart te brengen in welke mate er een patiëntveiligheidscultuur heerst binnen de afdeling of de organisatie. De resultaten kunnen aanwijzingen opleveren op welke gebieden de patiëntveiligheidscultuur niet optimaal is en kunnen richting geven aan verbeterinterventies met als doel het creëren van de juiste randvoorwaarden voor patiëntveilige zorg.

De COMPaZ-vragenlijst bestaat uit 50 vragen die de veiligheidscultuur op 9 dimensies meten, waaronder bijvoorbeeld samenwerking tussen afdelingen, teamwork binnen een afdeling en het geven van feedback en het leren van fouten. Bij de vragenlijst hoort de Handleiding COMPaZ.

Nivel-COMPaZ-vragenlijst  Nivel-COMPaZ-handleiding


Wat levert de COMPaZ-cultuurmeting u op?Wat levert de COMPaZ-cultuurmeting u op?

Intern: de resultaten kunt u gebruiken voor het intern bespreken en optimaliseren van de veiligheidscultuur.
Extern: daarnaast kunt u de uitkomst gebruiken voor (her)accreditaties en gesprekken met de IGJ.
Tevens wordt via de COMPaZ-cultuurmeting een vergelijking gemaakt tussen de veiligheidscultuur van uw ziekenhuis en die van andere Nederlandse ziekenhuizen.

Flevoziekenhuis (2018): 'Met COMPaZ krijgen we meer inzicht in de veiligheidscultuur van ons ziekenhuis. Ook komen cultuurverschillen tussen de afdelingen en zorgverleners veel duidelijker naar voren.'

Hoe gaat de COMPaZ-cultuurmeting in zijn werk?Hoe gaat de COMPaZ-cultuurmeting in zijn werk?

De COMPaZ-cultuurmeting wordt samen met uw ziekenhuis breed uitgezet. De online vragenlijst wordt op maat gemaakt, met de afdelingsnamen en functies die u hanteert in uw ziekenhuis. Het Nivel voert de cultuurmeting uit in afstemming met het ziekenhuis. De resultaten worden geanonimiseerd gepresenteerd in een rapport en per afdeling wordt een bijlage gemaakt met specifieke resultaten. Het Nivel presenteert de resultaten in uw ziekenhuis en ondersteunt het ziekenhuis door aanbevelingen op maat aan te bieden. De geschatte doorlooptijd voor de COMPaZ-cultuurmeting is vier maanden.

Uw ziekenhuis ontvangt:Uw ziekenhuis ontvangt:

Uw ziekenhuis ontvangt de volgende resultaten van het onderzoek:

  • de gevalideerde online COMPaZ-vragenlijst op maat gemaakt voor uw ziekenhuis
  • een onafhankelijk rapport dat bestaat uit drie onderdelen: het geanonimiseerde ziekenhuisbrede resultaat; de resultaten per afdeling; een vergelijking van de veiligheidscultuur in uw ziekenhuis met die van andere Nederlandse ziekenhuizen
  • een presentatie van de resultaten in uw ziekenhuis, inclusief aanbevelingen voor de praktijk

Het ontwikkelen van COMPaZHet ontwikkelen van COMPaZ

COMPaZ is een bewerking (uit 2006) van de Hospital Survey On Patient Safety Culture (HSOPSC). Dit is een van de vele Surveys On Patient Safety Culture (SOP's) die zijn ontwikkeld door het Amerikaanse Agency for Healthcare Research and Quality (AHRQ). De items uit de vragenlijst zijn opgesteld op basis van literatuuronderzoek en uitvoerig getest onder ziekenhuispersoneel en deskundigen. Validiteitsstudie op basis van pilotdata wees uit dat de vragenlijst valide is om verschillende dimensies van patiëntveiligheidscultuur te meten (Colla et al., 2005*), zo ook de Nederlandse versie (* Smits et al., 2007) (*zie handleiding voor referenties).

Er is inmiddels een tweede versie van de vragenlijstlijst in het Engels, tevens ontwikkeld door AHRQ. Bij het Nivel doen we wij binnen het onderzoekproject Patiëntveiligheidsmonitor 2019-2022 onderzoek met een Nederlandse versie hiervan. Bij vragen hierover kunt u contact opnemen met projectleider Patiëntveiligheid prof. dr. Cordula Wagner: c.wagner@nivel.nl

Gebruik van COMPaZ in onderzoek

  • In 2006 hebben het EMGO-instituut en het Nivel de Amerikaanse vragenlijst van de Agency for Healthcare Research and Quality gevalideerd voor de Nederlandse ziekenhuizen.
  • Van 2008 tot 2012 maakte de COMPaZ-cultuurmeting deel uit van het VMS-Veiligheidsprogramma dat toen liep. De COMPaZ-cultuurmeting is in die tijd in de meeste Nederlandse ziekenhuizen een keer gebruikt.
  • In 2017 publiceerde het Nivel de Monitor Zorggerelateerde Schade 2012-2017, met onder andere resultaten uit onderzoek met de COMPaZ-vragenlijst.
  • Voor onderzoek binnen de Monitor Patiëntveiligheid 2019-2022 wordt gebruikgemaakt van de Nederlandse versie van de COMPaZ-vragenlijst.

Meer weten?Meer weten?

Neem contact op met de contactpersoon rechts over de mogelijkheden van het inzetten van COMPaZ in uw ziekenhuis.

Schlinkert, C. Tool - COMPaZ 2.0. Uit: www.nivel.nl [Laatst gewijzigd op 29-10-2023; geraadpleegd op 28-03-2024]. URL: https://www.nivel.nl/nl/resultaten-van-onderzoek/dossiers/dossier-patientveiligheid/patientveiligheidsmonitor-2015-2018/ontwikkelen-compaz-2/tool-compaz-2