Onderzoek medicatieveiligheid en medicatieoverdracht

Duur: jun 2023 - dec 2024

Dit project bestaat uit twee onderdelen:

1. Onderzoek medicatieveiligheid
2. Onderzoek medicatieoverdracht

1. Onderzoek medicatieveiligheid

Achtergrond

Met 2,7 miljoen geneesmiddeltoedieningen per dag zijn geneesmiddelen de meest toegepaste medische interventie. Ondanks het feit dat geneesmiddelen voor veel mensen de kwaliteit van leven verbeteren, gaat er geregeld iets mis in het geneesmiddelgebruik waardoor de medicatieveiligheid in gevaar komt. Uiteindelijk belandden in 2013 49.000 mensen in het ziekenhuis als gevolg van het gebruik van geneesmiddelen; 27.000 ziekenhuisopnames waren potentieel vermijdbaar. Naar aanleiding van de eerdere onderzoeken naar medicatieveiligheid zijn aanbevelingen gedaan om gezondheidszorg-breed de medicatieveiligheid te verbeteren. Echter voor zover bekend is de medicatieveiligheid niet sterk verbeterd. Dit roept de vraag op of de aanbevelingen uit de eerdere onderzoeken wel goed zijn geïmplementeerd. Dit onderzoek wil deze vraag beantwoorden.

Doel

Inzicht krijgen in de mate van implementatie van de aanbevelingen uit de eerdere onderzoeken medicatieveiligheid en wat daarvoor de randvoorwaarden zijn, en bepalen of er nieuwe aanbevelingen nodig zijn om de medicatieveiligheid in de verschillende sectoren van de gezondheidszorg te verbeteren.

Methode

We zetten vijf middelen in:

1. Desk research
2. Startbijeenkomst met stakeholders
3. Verdiepende online survey
4. Werksessie met stakeholders rondom casussen
5. Syntheseworkshop onderzoeksteam

2. Onderzoek medicatieoverdracht

Achtergrond

Het medisch dossier en de medicatielijst zijn niet om de patiënt heen georganiseerd maar om de zorgverlener. Hierdoor is de informatie over het medicatiegebruik versnipperd, wat kan leiden tot discontinuïteit van zorg. Problemen ontstaan vooral wanneer de patiënt zich verplaatst tussen zorgverleners in het zorgnetwerk, ook wel transitie genoemd. Overdrachtsfouten kunnen optreden welke leiden tot schade. Nederlands onderzoek heeft laten zien dat een derde van de potentieel vermijdbare medicatiegerelateerde heropnames te relateren is aan incomplete medicatieoverdracht. Los van dit ene onderzoek is echter nog onvoldoende duidelijk wat de invloed is van medicatieoverdracht op het optreden van medicatie-incidenten, vermijdbare ziekenhuisopnames, overlijdens in de dagelijkse praktijk, alsmede het effect op de kwaliteit van leven en patiënttevredenheid. Het is belangrijk om dit inzicht wel te hebben.

Doel

Het doel is vierledig:

1. Het bepalen van de stand van zaken van medicatieoverdracht in de praktijk inzake: het aantal incomplete medicatieoverzichten en/of toedienlijsten en de relatie met gezondheidsschade voor de patiënt, de patiënt- en zorgverlenerstevredenheid, de organisatie, tijdsinvestering, de randvoorwaarden voor goede medicatieoverdracht en eventuele registraties die de sector heeft die geschikt zouden kunnen zijn voor een elektronisch meetinstrument.
2. Het opleveren van een meetinstrument met een beperkt aantal indicatoren op basis van de stand van zaken-meting.
3. Het uitvoeren van een eerste vervolgmeting en het testen van het meetinstrument.
4. Het bepalen van de relatie tussen medicatieoverdracht en medicatie-incidenten, medicatiegerelateerde ziekenhuisopnames, overlijdens en kwaliteit van leven.

Methode

We zetten vijf middelen in:

1. Literatuuronderzoek
2. Observaties en vragenlijsten in hoog-risico sectoren
3. Vragenlijsten in laag-risico sectoren
4. Medicatie-incidenten databank
5. Elektronisch meetinstrument

Resultaat

De onderzoeksresultaten van beide onderzoeken worden openbaar gemaakt in één rapport.