Onderzoeker Organisatie en Kwaliteit van Zorg
Publicatie
Publicatie datum
E-healthmonitor 2023: stand van zaken digitale zorg.
Keij, B., Versluis, A., Alblas, E.E., Keuper, J.J., Tuyl, L.H.D. van, Vaart, R. van der. E-healthmonitor 2023: stand van zaken digitale zorg. Bilthoven: RIVM, 2024. 92 p.
Download de PDF
PUBLIEKSSAMENVATTING
E-healthmonitor 2023: Stand van zaken digitale zorg
De zorg staat onder druk door de vergrijzing, personeelstekorten en de hoge kosten. Digitale zorg kan eraan
bijdragen dat iedereen zorg kan blijven krijgen waarvan de kwaliteit op peil blijft. Sinds 2013 wordt elk jaar gemeten hoe het in Nederland gaat met deze ‘zorg op afstand’.
Zorgverleners zijn in 2023 niet veel meer digitale zorg gaan gebruiken dan het jaar daarvoor. Een paar digitale middelen worden wel meer gebruikt. Voorbeelden zijn apparaten waarmee verpleegkundigen op afstand kunnen aangeven welk medicijn een patiënt op welk moment moet innemen. Of waarmee ze in de gaten kunnen houden of iemand thuis in gevaar is. Doordat deze apparaten een deel van het werk van verpleegkundigen overnemen, hebben zij meer tijd voor andere zorgtaken. Sommige digitale middelen waren in 2022 al bij bijna alle zorgverleners in gebruik, zodat het gebruik in 2023 hetzelfde bleef. Denk aan het patiëntportaal waarin patiënten uitslagen van onderzoek kunnen zien, en een e-mail naar de dokter kunnen sturen, het e-consult.
De meeste zorgverleners zijn positief over digitale zorg, maar denken ook dat het niet alle problemen in de zorg
kan oplossen. Digitale zorg kan volgens hen een klein beetje helpen om de zorg niet te duur te maken, de
werkdruk te verminderen en het werkplezier te verbeteren. Verpleegkundigen zijn iets positiever geworden over de mogelijkheden om de zorg voor patiënten met digitale zorg te verbeteren, bijvoorbeeld doordat patiënten hiermee meer zorg op maat krijgen.
Vergeleken met 2021 zijn iets meer patiënten digitale middelen, zoals het patiëntportaal, gaan gebruiken.
Mensen met een praktische opleiding en ouderen maken nog steeds minder gebruik van digitale middelen. Verder valt op dat patiënten niet al het digitale zorgaanbod ook gebruiken, zoals het e-consult. De meningen van
zorggebruikers over digitale zorg zijn verdeeld: ongeveer de helft van hen wil het meer gaan gebruiken, de andere helft is juist terughoudend. Het aantal zorggebruikers dat heel negatief is over digitale zorg is sinds 2021 gelijk gebleven.
Voor de toekomst is het nodig digitale zorg meer een onderdeel te maken van de zorg als geheel. Als onderdeel
van het dagelijkse werk van zorgverleners, kan het taken vervangen zonder dat het extra werk oplevert. Ook moeten zowel zorgverleners als patiënten ervaren dat het hen helpt. Verder is het belangrijk dat patiënten makkelijk digitale zorg kunnen gebruiken.
E-healthmonitor 2023: Stand van zaken digitale zorg
De zorg staat onder druk door de vergrijzing, personeelstekorten en de hoge kosten. Digitale zorg kan eraan
bijdragen dat iedereen zorg kan blijven krijgen waarvan de kwaliteit op peil blijft. Sinds 2013 wordt elk jaar gemeten hoe het in Nederland gaat met deze ‘zorg op afstand’.
Zorgverleners zijn in 2023 niet veel meer digitale zorg gaan gebruiken dan het jaar daarvoor. Een paar digitale middelen worden wel meer gebruikt. Voorbeelden zijn apparaten waarmee verpleegkundigen op afstand kunnen aangeven welk medicijn een patiënt op welk moment moet innemen. Of waarmee ze in de gaten kunnen houden of iemand thuis in gevaar is. Doordat deze apparaten een deel van het werk van verpleegkundigen overnemen, hebben zij meer tijd voor andere zorgtaken. Sommige digitale middelen waren in 2022 al bij bijna alle zorgverleners in gebruik, zodat het gebruik in 2023 hetzelfde bleef. Denk aan het patiëntportaal waarin patiënten uitslagen van onderzoek kunnen zien, en een e-mail naar de dokter kunnen sturen, het e-consult.
De meeste zorgverleners zijn positief over digitale zorg, maar denken ook dat het niet alle problemen in de zorg
kan oplossen. Digitale zorg kan volgens hen een klein beetje helpen om de zorg niet te duur te maken, de
werkdruk te verminderen en het werkplezier te verbeteren. Verpleegkundigen zijn iets positiever geworden over de mogelijkheden om de zorg voor patiënten met digitale zorg te verbeteren, bijvoorbeeld doordat patiënten hiermee meer zorg op maat krijgen.
Vergeleken met 2021 zijn iets meer patiënten digitale middelen, zoals het patiëntportaal, gaan gebruiken.
Mensen met een praktische opleiding en ouderen maken nog steeds minder gebruik van digitale middelen. Verder valt op dat patiënten niet al het digitale zorgaanbod ook gebruiken, zoals het e-consult. De meningen van
zorggebruikers over digitale zorg zijn verdeeld: ongeveer de helft van hen wil het meer gaan gebruiken, de andere helft is juist terughoudend. Het aantal zorggebruikers dat heel negatief is over digitale zorg is sinds 2021 gelijk gebleven.
Voor de toekomst is het nodig digitale zorg meer een onderdeel te maken van de zorg als geheel. Als onderdeel
van het dagelijkse werk van zorgverleners, kan het taken vervangen zonder dat het extra werk oplevert. Ook moeten zowel zorgverleners als patiënten ervaren dat het hen helpt. Verder is het belangrijk dat patiënten makkelijk digitale zorg kunnen gebruiken.
SYNOPSIS
2023 eHealth Monitor: state of digital care
The healthcare system is under pressure due to an aging population, staff shortages and high costs. Digital
healthcare can possibly help ensure that everyone can continue to receive care, while the quality remains up to
standard. Since 2013, the development of digital healthcare in the Netherlands has been monitored every year.
In 2023, healthcare providers did not use digital healthcare much more frequently than the year before. A few digital tools were used more often. Examples include devices that allow nurses to indicate remotely which medicine a patient should take at what time, or devices that allow them to keep an eye on whether someone at home is in danger. These devices take over some of the work of nurses, providing them with more time to perform other care tasks. Some digital tools were already offered by almost all healthcare providers in 2022, so there was little room for an increase in their use in 2023. This was the case for the patient portal where patients can view test results and send an email to their doctor (the e-consultation).
Most healthcare providers are positive about digital care, but also think that it cannot solve all problems in
healthcare. According to them, digital healthcare can help a little to keep healthcare affordable, reduce their
workload and improve job satisfaction. Nurses have become somewhat more positive about the possibilities of improving the quality of patient care with digital healthcare, for example because it helps patients to receive more
customised care.
Compared to 2021, slightly more patients have started using digital tools, such as the patient portal. People with
fewer years of education and elderly people still make less use of digital tools. It is also noteworthy that patients do not use all digital healthcare options offered to them, such as the e-consultation. The opinions of patients on digital care are divided: about half of them want to use it more, the other half are reluctant. The number of patients who are very negative about digital healthcare has remained the same since 2021.
For the future, it is necessary to integrate digital healthcare more into healthcare as a whole. As part of the daily
work of healthcare providers, it can replace tasks without creating additional work. Both healthcare providers and patients also want to feel that it helps them. Finally, it is important that digital healthcare is accessible to patients and that it is easy to make use of digital healthcare.
2023 eHealth Monitor: state of digital care
The healthcare system is under pressure due to an aging population, staff shortages and high costs. Digital
healthcare can possibly help ensure that everyone can continue to receive care, while the quality remains up to
standard. Since 2013, the development of digital healthcare in the Netherlands has been monitored every year.
In 2023, healthcare providers did not use digital healthcare much more frequently than the year before. A few digital tools were used more often. Examples include devices that allow nurses to indicate remotely which medicine a patient should take at what time, or devices that allow them to keep an eye on whether someone at home is in danger. These devices take over some of the work of nurses, providing them with more time to perform other care tasks. Some digital tools were already offered by almost all healthcare providers in 2022, so there was little room for an increase in their use in 2023. This was the case for the patient portal where patients can view test results and send an email to their doctor (the e-consultation).
Most healthcare providers are positive about digital care, but also think that it cannot solve all problems in
healthcare. According to them, digital healthcare can help a little to keep healthcare affordable, reduce their
workload and improve job satisfaction. Nurses have become somewhat more positive about the possibilities of improving the quality of patient care with digital healthcare, for example because it helps patients to receive more
customised care.
Compared to 2021, slightly more patients have started using digital tools, such as the patient portal. People with
fewer years of education and elderly people still make less use of digital tools. It is also noteworthy that patients do not use all digital healthcare options offered to them, such as the e-consultation. The opinions of patients on digital care are divided: about half of them want to use it more, the other half are reluctant. The number of patients who are very negative about digital healthcare has remained the same since 2021.
For the future, it is necessary to integrate digital healthcare more into healthcare as a whole. As part of the daily
work of healthcare providers, it can replace tasks without creating additional work. Both healthcare providers and patients also want to feel that it helps them. Finally, it is important that digital healthcare is accessible to patients and that it is easy to make use of digital healthcare.
