Zelfbeschikking en structuurmaatregelen in de zorg.

Artikel 22 lid 1 Gw bepaalt dat de overheid maatregelen moet treffen ter bevordering van de volksgezondheid. Een van die maatregelen is het zorgdragen voor een goed stelsel van gezondheidszorg. De daarbij behorende systeemdoelen zijn: betaalbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit155.
De overheid maakt vervolgens keuzen over de organisatie van de gezondheidszorg om die systeemdoelen te bereiken. Deze keuzen beïnvloeden ook de zelfbeschikking van patiënten. Deze keuzen krijgen hun uitwerking in wet- en regelgeving en in andere beleidsmaatregelen. De laatste jaren heeft de overheid, op grond van haar systeemverantwoordelijkheid voor de gezondheidszorg verschillende maatregelen genomen die die de structuur van de gezondheidszorg veranderen, en ook voor de toekomst zijn voornemens geformuleerd voor nieuwe structuurmaatregelen.

In dit hoofdstuk wordt de betekenis van deze maatregelen voor de zelfbeschikking van de patiënt geanalyseerd. We richten ons daarbij op drie voorbeelden. Allereerst twee voorbeelden die achter ons liggen: de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Daarnaast zijn beleidsvoornemens geformuleerd om te komen tot een grotere concentratie van zorg, die hun basis kennen in de systeemverantwoordelijkheid van de overheid voor de kwaliteit van zorg. In dit hoofdstuk richten we ons primair op één dimensie van zelfbeschikking: die van de keuzevrijheid.