Coordinator research program Learning Health System; endowed professor 'Transparency in healthcare from a patient perspective', Tranzo, Tilburg University, the Netherlands
Publicatie
Publication date
Evaluatie campagne 'Stop beginnende nierziekte'.
Nielen, M.M.J., Schellevis, F.G., Verheij, R.A. Evaluatie campagne 'Stop beginnende nierziekte'. Utrecht: NIVEL, 2007. 104 p.
Download the PDF
Ruim een miljoen
De Nierstichting begon in september 2006 de campagne ‘Stop beginnende nierziekte’. Met als doel mensen met een beginnende nierziekte op te sporen, waardoor de ziekte eerder kan worden behandeld. Via televisie en kranten werden Nederlanders van 18 jaar en ouder opgeroepen de gratis Niercheck uit te voeren, een test die eiwit in de urine opspoort. 1,2 miljoen Nederlanders deden de Niercheck. NIVEL-onderzoeker Robert Verheij: “Dat is veel, meer dan we hadden verwacht.”
Campagne
Het NIVEL evalueerde de campagne voor de Nierstichting. Twintig procent van de mensen die de Niercheck deden had een ongunstige (positieve) uitslag: 19% zwak positief en 1% sterk positief. Onder de mensen met een zwak positieve uitslag zaten er waarschijnlijk veel met een ‘fout-positieve’ test. Dit betekent dat ze wel een positieve test-uitslag hadden, terwijl er bij hen geen sprake was van teveel eiwit in de urine.
Voor het onderzoek vulden 100.000 mensen die de Niercheck uitvoerden een vragenlijst in. Bij 17 van hen werd een nierziekte ontdekt, bij 269 mensen werd geconstateerd dat zij inderdaad teveel eiwit in de urine hadden. Bij 140 van hen werd een hoge bloeddruk ontdekt en bij 27 suikerziekte. Met enige voorzichtigheid kunnen we deze cijfers omslaan naar de 1,2 miljoen mensen die de Niercheck deden. Het effect van de Niercheck ligt dan in de volgende orde van grootte: 200 ontdekte mensen met een nierziekte, van rond de 3200 mensen staat vast dat ze teveel eiwit in hun urine hebben, rond de 1600 ontdekte mensen met hoge bloeddruk en rond de 300 met diabetes.
Niet gealarmeerd
Verrassend is dat slechts één op de vier mensen met een positieve testuitslag de huisarts bezocht. Kennelijk maakte de Nederlander zich niet al te druk om een positieve testuitslag. Verheij: “In onze optiek is de Niercheck te vrijblijvend. De Niercheck moet nog worden verbeterd. Het is allereerst belangrijk dat het aantal fout-positieven fors afneemt. Nu krijgen teveel mensen een positieve testuitslag, terwijl er niets aan de hand is. Dat zou beter moeten.” Daarnaast is het belangrijk ervoor te zorgen dat mensen met een positieve testuitslag wel naar hun huisarts gaan, zodat deze kan nagaan wat er aan de hand is. Eén manier om die vrijblijvendheid te bestrijden is de campagne in te bedden in de bestaande gezondheidszorg, bijvoorbeeld in de huisartsenzorg. Dit soort verbeteringen maken de Niercheck een effectiever en efficiënter instrument.
Het onderzoek
Het onderzoek werd uitgevoerd onder de eerste 1 miljoen aanvragers van de Niercheck. Inmiddels is het aantal aanvragers van de Niercheck opgelopen tot 1,2 miljoen. Ongeveer 100.000 van de eerste aanvragers vulden ook een internetvragenlijst in. Daarin werd onder meer gevraagd naar de uitslag van de test en eventuele vervolgacties. Daarnaast is er een schriftelijke vragenlijst afgenomen bij 840 deelnemers aan het Consumentenpanel Gezondheidszorg van het NIVEL, en een telefonische vragenlijst bij een steekproef van 171 huisartsen.
De Nierstichting begon in september 2006 de campagne ‘Stop beginnende nierziekte’. Met als doel mensen met een beginnende nierziekte op te sporen, waardoor de ziekte eerder kan worden behandeld. Via televisie en kranten werden Nederlanders van 18 jaar en ouder opgeroepen de gratis Niercheck uit te voeren, een test die eiwit in de urine opspoort. 1,2 miljoen Nederlanders deden de Niercheck. NIVEL-onderzoeker Robert Verheij: “Dat is veel, meer dan we hadden verwacht.”
Campagne
Het NIVEL evalueerde de campagne voor de Nierstichting. Twintig procent van de mensen die de Niercheck deden had een ongunstige (positieve) uitslag: 19% zwak positief en 1% sterk positief. Onder de mensen met een zwak positieve uitslag zaten er waarschijnlijk veel met een ‘fout-positieve’ test. Dit betekent dat ze wel een positieve test-uitslag hadden, terwijl er bij hen geen sprake was van teveel eiwit in de urine.
Voor het onderzoek vulden 100.000 mensen die de Niercheck uitvoerden een vragenlijst in. Bij 17 van hen werd een nierziekte ontdekt, bij 269 mensen werd geconstateerd dat zij inderdaad teveel eiwit in de urine hadden. Bij 140 van hen werd een hoge bloeddruk ontdekt en bij 27 suikerziekte. Met enige voorzichtigheid kunnen we deze cijfers omslaan naar de 1,2 miljoen mensen die de Niercheck deden. Het effect van de Niercheck ligt dan in de volgende orde van grootte: 200 ontdekte mensen met een nierziekte, van rond de 3200 mensen staat vast dat ze teveel eiwit in hun urine hebben, rond de 1600 ontdekte mensen met hoge bloeddruk en rond de 300 met diabetes.
Niet gealarmeerd
Verrassend is dat slechts één op de vier mensen met een positieve testuitslag de huisarts bezocht. Kennelijk maakte de Nederlander zich niet al te druk om een positieve testuitslag. Verheij: “In onze optiek is de Niercheck te vrijblijvend. De Niercheck moet nog worden verbeterd. Het is allereerst belangrijk dat het aantal fout-positieven fors afneemt. Nu krijgen teveel mensen een positieve testuitslag, terwijl er niets aan de hand is. Dat zou beter moeten.” Daarnaast is het belangrijk ervoor te zorgen dat mensen met een positieve testuitslag wel naar hun huisarts gaan, zodat deze kan nagaan wat er aan de hand is. Eén manier om die vrijblijvendheid te bestrijden is de campagne in te bedden in de bestaande gezondheidszorg, bijvoorbeeld in de huisartsenzorg. Dit soort verbeteringen maken de Niercheck een effectiever en efficiënter instrument.
Het onderzoek
Het onderzoek werd uitgevoerd onder de eerste 1 miljoen aanvragers van de Niercheck. Inmiddels is het aantal aanvragers van de Niercheck opgelopen tot 1,2 miljoen. Ongeveer 100.000 van de eerste aanvragers vulden ook een internetvragenlijst in. Daarin werd onder meer gevraagd naar de uitslag van de test en eventuele vervolgacties. Daarnaast is er een schriftelijke vragenlijst afgenomen bij 840 deelnemers aan het Consumentenpanel Gezondheidszorg van het NIVEL, en een telefonische vragenlijst bij een steekproef van 171 huisartsen.
Gegevensverzameling