Integrale bekostiging: evaluatie van verwachte effecten op kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid.

Het systeem van integrale bekostiging van de zorg voor chronisch zieken komt steeds meer op gang. Zorgverleners en zorggroepen zijn positief, maar onvoldoende transparantie belemmert nog het vertrouwen in het systeem. Dit blijkt uit de tweede rapportage van de evaluatiecommissie Integrale Bekostiging.

Vanaf 2010 wordt de zorg aan patiënten met de chronische aandoeningen diabetes en COPD, en aan mensen met een hoog risico op hart- en vaatziekten integraal bekostigd. Patiënten met een chronische ziekte hebben vaak contact met meerdere zorgverleners. Volgens het systeem van de integrale bekostiging wordt alle zorg rond de ziekte georganiseerd en uitbetaald aan een zorggroep. Dit is meestal een groep van zo’n 80 huisartsen uit een regio. De zorggroepen zijn belast met de coördinatie van de zorg en regelen de betaling aan de verschillende zorgverleners. Dit systeem zou de samenhang in de zorg voor deze chronische ziekten moeten verbeteren.

Evaluatie
Tegelijk met de invoering van het nieuwe bekostigingssysteem heeft de minister van VWS de evaluatiecommissie Integrale Bekostiging ingesteld om de invoering van het systeem te volgen. Deze commissie bestaat uit huisartsen en bestuurders van Diamuraal Eemland en de Ondernemende Huisarts, en uit onderzoekers van het NIVEL, Tranzo/Universiteit van Tilburg, het Academisch ziekenhuis Maastricht en iBMG van de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Er wordt aan gewerkt …
De evaluatiecommissie ziet dat twee jaar na invoering van het systeem de zorg voor COPD en vasculair risicomanagement meer worden gecontracteerd. De integrale bekostiging voor diabetes is zelfs al vrijwel landelijk dekkend. Er wordt gewerkt aan transparantie en het oplossen van ICT-problemen, en de samenwerking binnen de eerste lijn komt steeds meer op gang. Zorggroepen en zorgverleners zijn positief over de kwaliteit van de zorg en de commissie ziet weinig neveneffecten. Geen misbruik van ‘marktmacht’ door zorggroepen, geen uitsluiting van complexe patiënten en evenmin negatieve gevolgen voor de niet-integraal-bekostigde zorg.

Moeizaam
Problemen ziet de commissie ook. De contractering tussen zorggroepen en verzekeraars verloopt moeizaam. Verzekeraars blijken weinig vertrouwen te hebben in het systeem, vooral door gebrek aan inzicht in de zorg die wordt geleverd voor wat ze betalen. De transparantie laat nog te wensen over. Doordat het oude en nieuwe systeem van bekostiging nog naast elkaar bestaan, leidt dit tijdelijk tot een dubbele administratie en dus extra werk. Ook verschuiven er taken. Bij de integraal bekostigde zorg lijken met name diëtisten net buiten de boot te vallen, doordat praktijkondersteuners veelal de voedingsvoorlichting voor diabetespatiënten op zich nemen.

Patiënten zelf
Ook patiënten ervaren nog geen integrale zorg: zelfmanagement en zorgplannen komen nog weinig van de grond. Bovendien stuurt het principe van integrale bekostiging aan op samenhangende zorg per aandoening. Bij patiënten met meerdere chronische aandoeningen kan dit juist versnipperend werken, waarschuwt de commissie.

Meerwaarde
Commissievoorzitter prof. Dinny de Bakker, afdelingshoofd bij het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg): “Binnen een korte periode heeft de integrale bekostiging geleid tot een geheel nieuwe veelbelovende organisatie van de zorg voor chronisch zieken. De uitdaging voor de komende periode is dat deze nieuwe organisatievorm haar meerwaarde voor de patiënt en de betaler van zorg zichtbaar maakt.”

De eindrapportage van de evaluatiecommissie Integrale Bekostiging verschijnt medio 2012.