Coordinator research program Professions in Healthcare and Manpower Planning; endowed professor 'Health workforce and organisation studies', Radboud University, the Netherlands
Publicatie
Publication date
Landelijk SMS-tijdsbestedingsonderzoek huisartsen.
Hassel, D. van, Velden, L. van der, Batenburg, R. Landelijk SMS-tijdsbestedingsonderzoek huisartsen. www.nivel.nl: NIVEL, 2014. 134 p.
Download the PDF
Het NIVEL heeft een jaar lang met sms’jes de werktijd van huisartsen gemeten. Huisartsen blijken gemiddeld 44 uur per week te werken.
Om een goede inschatting te kunnen maken van het benodigde aantal huisartsen in Nederland gebruikt het Capaciteitsorgaan een rekenmodel. Een belangrijke parameter in dit model is de werktijd van huisartsen. Het Capaciteitsorgaan, dat het ministerie adviseert over het aantal op te leiden huisartsen, verwacht dat huisartsen steeds meer in samenwerkingsverbanden gaan werken en vaker in loondienst, terwijl het aantal zelfstandig gevestigde huisartsen met een solopraktijk zal afnemen. Dit zal van invloed zijn op de werktijd en het totale zorgaanbod van de huisartsen. In dit onderzoek is nagegaan wat hierop de invloed is van de werkzame positie van een huisarts: of deze in een eigen praktijk werkt, in dienst is bij een andere huisarts of waarneemt.
‘Wat doet u nu?’
In het onderzoek is de werktijd gemeten door meer dan duizend huisartsen een week lang tot acht keer per dag per sms te vragen: ‘Wat doet u nu?’ Ze konden antwoorden dat ze niet werkten, bezig waren met of voor een patiënt, of met een niet-patiëntgebonden activiteit. Dit konden ze eenvoudig terug sms’en, wat meestal binnen 10 minuten gebeurde. Op die manier is het totale aantal uren gemeten dat huisartsen besteden aan direct-, indirect- en niet-patiëntgebonden activiteiten. Het is voor het eerst dat een dergelijke methode is toegepast. Dit soort metingen per sms zijn betrouwbaarder dan metingen met de traditionele dagboekmethode waarin iemand achteraf de tijdbesteding op een dag invult. Daarnaast zijn er enquêtes gehouden onder huisartsen.
61.000 metingen
In het onderzoek is gelet op een goede vertegenwoordiging van de deelnemers, zodat de tijdbesteding van mannelijke en vrouwelijke zelfstandig gevestigde huisartsen, huisartsen in dienst van een huisarts (HIDHA’s) en waarnemers met elkaar vergeleken kunnen worden. Voor het onderzoek zijn gedurende ruim een jaar onder 1051 huisartsen in totaal 61.000 tijdsmetingen gedaan. Door de uitkomsten te wegen naar werkzame positie, geslacht en leeftijd kunnen representatieve uitspraken worden gedaan voor alle ruim 11.000 huisartsen in Nederland.
Zelfstandige werkt meeste uren per FTE
Uit het sms-onderzoek blijkt dat zelfstandig gevestigde huisartsen gemiddeld 60,5 uur per fte werken. Zelfstandig gevestigde mannen werken 59,1 uur per fte en zelfstandig gevestigde vrouwen 63,3 uur. Vrouwelijke zelfstandig gevestigde huisartsen werken dus ongeveer 4 uur per fte meer dan hun mannelijke collega’s. Gemiddeld werken mannelijke huisartsen overigens 0,83 fte en vrouwelijke huisartsen 0,64 fte. Huisartsen in dienst van een andere huisarts (HIDHA’s) werken gemiddeld 49,9 uur per fte, dat is ongeveer 11 uur per fte minder dan de zelfstandig gevestigde huisartsen. Waarnemers werken gemiddeld 45,3 uur per fte.
Consequenties voor capaciteitsramingen
De gemiddelde werkuren van verschillende groepen huisartsen zijn een belangrijk gegeven voor de capaciteitsramingen waarvoor het NIVEL periodiek berekeningen uitvoert. Op basis van dit onderzoek kan het advies 2013 van het Capaciteitsorgaan voor het aantal op te leiden huisartsen worden bijgesteld. Het blijkt namelijk dat HIDHA’s en waarnemers meer uren werken dan werd aangenomen. Dit betekent dat er iets minder huisartsen, ongeveer 5%, hoeven te worden opgeleid om te kunnen voorzien in de vraag naar huisartsenzorg.
Om een goede inschatting te kunnen maken van het benodigde aantal huisartsen in Nederland gebruikt het Capaciteitsorgaan een rekenmodel. Een belangrijke parameter in dit model is de werktijd van huisartsen. Het Capaciteitsorgaan, dat het ministerie adviseert over het aantal op te leiden huisartsen, verwacht dat huisartsen steeds meer in samenwerkingsverbanden gaan werken en vaker in loondienst, terwijl het aantal zelfstandig gevestigde huisartsen met een solopraktijk zal afnemen. Dit zal van invloed zijn op de werktijd en het totale zorgaanbod van de huisartsen. In dit onderzoek is nagegaan wat hierop de invloed is van de werkzame positie van een huisarts: of deze in een eigen praktijk werkt, in dienst is bij een andere huisarts of waarneemt.
‘Wat doet u nu?’
In het onderzoek is de werktijd gemeten door meer dan duizend huisartsen een week lang tot acht keer per dag per sms te vragen: ‘Wat doet u nu?’ Ze konden antwoorden dat ze niet werkten, bezig waren met of voor een patiënt, of met een niet-patiëntgebonden activiteit. Dit konden ze eenvoudig terug sms’en, wat meestal binnen 10 minuten gebeurde. Op die manier is het totale aantal uren gemeten dat huisartsen besteden aan direct-, indirect- en niet-patiëntgebonden activiteiten. Het is voor het eerst dat een dergelijke methode is toegepast. Dit soort metingen per sms zijn betrouwbaarder dan metingen met de traditionele dagboekmethode waarin iemand achteraf de tijdbesteding op een dag invult. Daarnaast zijn er enquêtes gehouden onder huisartsen.
61.000 metingen
In het onderzoek is gelet op een goede vertegenwoordiging van de deelnemers, zodat de tijdbesteding van mannelijke en vrouwelijke zelfstandig gevestigde huisartsen, huisartsen in dienst van een huisarts (HIDHA’s) en waarnemers met elkaar vergeleken kunnen worden. Voor het onderzoek zijn gedurende ruim een jaar onder 1051 huisartsen in totaal 61.000 tijdsmetingen gedaan. Door de uitkomsten te wegen naar werkzame positie, geslacht en leeftijd kunnen representatieve uitspraken worden gedaan voor alle ruim 11.000 huisartsen in Nederland.
Zelfstandige werkt meeste uren per FTE
Uit het sms-onderzoek blijkt dat zelfstandig gevestigde huisartsen gemiddeld 60,5 uur per fte werken. Zelfstandig gevestigde mannen werken 59,1 uur per fte en zelfstandig gevestigde vrouwen 63,3 uur. Vrouwelijke zelfstandig gevestigde huisartsen werken dus ongeveer 4 uur per fte meer dan hun mannelijke collega’s. Gemiddeld werken mannelijke huisartsen overigens 0,83 fte en vrouwelijke huisartsen 0,64 fte. Huisartsen in dienst van een andere huisarts (HIDHA’s) werken gemiddeld 49,9 uur per fte, dat is ongeveer 11 uur per fte minder dan de zelfstandig gevestigde huisartsen. Waarnemers werken gemiddeld 45,3 uur per fte.
Consequenties voor capaciteitsramingen
De gemiddelde werkuren van verschillende groepen huisartsen zijn een belangrijk gegeven voor de capaciteitsramingen waarvoor het NIVEL periodiek berekeningen uitvoert. Op basis van dit onderzoek kan het advies 2013 van het Capaciteitsorgaan voor het aantal op te leiden huisartsen worden bijgesteld. Het blijkt namelijk dat HIDHA’s en waarnemers meer uren werken dan werd aangenomen. Dit betekent dat er iets minder huisartsen, ongeveer 5%, hoeven te worden opgeleid om te kunnen voorzien in de vraag naar huisartsenzorg.
Gegevensverzameling