Senior researcher General Practice Care, Person-centred Integrated Care
Publicatie
Publication date
Patiëntenpanel chronisch Zieken: financiële situatie van chronisch zieken 2003/2004: interim-rapportage.
Rijken, P.M., Patiëntenpanel Chronisch Zieken. Patiëntenpanel chronisch Zieken: financiële situatie van chronisch zieken 2003/2004: interim-rapportage. Utrecht: NIVEL, 2004. 47 p.
Download the PDF
Driekwart van de chronisch zieken weet dat ziektekosten als buitengewone uitgaven van de belasting kunnen worden afgetrokken. Eén kwart van de chronisch zieken (27%) heeft dit over 2003 gedaan.
Dit blijkt uit onderzoek onder het Patiëntenpanel Chronisch Zieken (PPCZ) van het NIVEL. In april 2004 is een schriftelijke enquête gehouden onder de leden van het Patiëntenpanel Chronisch Zieken. Aan 1.440 chronisch zieken in de leeftijd van 25 jaar en ouder is gevraagd naar hun inkomen, ziektekosten en naar de bekendheid en het gebruik van compensatieregelingen, zoals de Bijzondere bijstand en de aftrekregeling voor buitengewone uitgaven (BU-aftrek).
Wat is Bijzondere Bijstand en BU-aftrek?
Bijzondere Bijstand is bedoeld voor mensen met een laag inkomen (rond het bijstandsniveau) die bijzondere uitgaven hebben die absoluut noodzakelijk zijn en die ze niet zelf kunnen betalen.
De aftrekregeling voor buitengewone uitgaven (BU-aftrek) kan worden gebruikt door mensen die in verhouding tot hun inkomen relatief hoge eigen uitgaven hebben vanwege hun gezondheid. Bij hun belastingaangifte kunnen deze mensen hun ziektekosten (boven een bepaalde drempel) aftrekken, zodat zij minder belasting hoeven te betalen en in de praktijk vaak geld terugontvangen. Indien buitengewone uitgaven onvoldoende via belastingteruggave kunnen worden gecompenseerd (dit geldt voor mensen die een laag inkomen hebben en daardoor minder belasting betalen dan hun buitengewone uitgaven groot zijn), ontvangt men een aanvullende compensatie in het kader van de Tegemoetkomingsregeling buitengewone uitgaven (TBU).
Mensen moeten zelf het initiatief nemen om bijzondere bijstand of BU-aftrek te krijgen. De regering heeft daarom in 2004 een grootscheepse voorlichtingscampagne op touw gezet om de bekendheid met en het gebruik van deze regelingen te bevorderen.
Gebruik maken van de BU-aftrek
Driekwart van de chronisch zieken was in april 2004 bekend met de mogelijkheid om ziektekosten als buitengewone uitgaven te kunnen aftrekken. Een kwart van de chronisch zieken (27%) rapporteerde deze aftrek over 2003 te hebben benut. Ruim 40% gaf aan dat hun uitgaven niet boven de drempel voor de BU-aftrek uitkwamen en 6% had om een andere reden de BU-aftrek niet benut. Tenslotte heeft een kwart van de chronisch zieken geen belastingaangifte over 2003 gedaan (en is ook niet van plan dat te doen). Onder de groep mensen die geen belastingaangifte heeft gedaan zitten waarschijnlijk mensen die wel recht op deze aftrekpost zouden hebben. Zij kunnen met een T-biljet over het jaar 2003 alsnog aangifte doen.
Gebruik maken van de bijzondere bijstand
In april 2004 wist tweederde van de chronisch zieken van het bestaan van Bijzondere bijstand. Ouderen, laag opgeleiden en mensen met een laag inkomen waren minder bekend met deze regeling, terwijl die juist voor hen belangrijk kan zijn. Van de totale groep had 3% in 2003 een aanvraag voor bijzondere bijstand bij de gemeente ingediend; 4% gaf aan te overwegen in 2004 een aanvraag in te dienen.
Uitbreiding van de compensatieregelingen
In 2004 is een aantal bezuinigingen doorgevoerd op het ziekenfondspakket. Er is bezuinigd op onderdelen van de vergoeding van het zittend ziekenvervoer, op zelfzorggeneesmiddelen en fysiotherapie. Daarnaast is de eigen bijdrage voor de AWBZ-verzekerde thuiszorg verhoogd. De overheid wil chronisch zieken en gehandicapten compenseren voor deze hogere kosten. Daarom heeft de regering in 2004 de mogelijkheden uitgebreid om de eigen uitgaven aan zorg te compenseren. Gemeenten hebben meer geld gekregen voor uitvoering van de Bijzondere bijstand en de aftrekregeling voor buitengewone uitgaven is aangepast.
Om na te gaan of de uitbreiding van de compensatiemogelijkheden aan zijn doel beantwoordt, is het nog te vroeg. Daarvoor moeten eerst de gegevens over het belastingjaar 2004 bekend zijn. Hierover zullen in april 2005 vragen aan het panel worden gesteld.
Patiëntenpanel Chronisch Zieken
Het Patiëntenpanel Chronisch Zieken is een project dat in 1997 op initiatief van de toenmalige Nationale Commissie Chronisch Zieken en het NIVEL is opgezet en dat financieel wordt ondersteund door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), de Inspectie voor de Gezondheidszorg en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). In het PPCZ worden continu gegevens verzameld over de zorg- en leefsituatie van mensen met een lichamelijke chronische aandoening. Hiertoe worden vragen voorgelegd aan een panel van circa 2.000 chronisch zieken. Deze mensen zijn in huisartsenpraktijken verspreid over heel Nederland geselecteerd op grond van medische diagnosen. Door de wijze van samenstelling van het panel worden landelijk representatieve gegevens verkregen, die kunnen worden gebruikt voor de ontwikkeling, monitoring en evaluatie van (chronisch zieken)beleid.
Dit blijkt uit onderzoek onder het Patiëntenpanel Chronisch Zieken (PPCZ) van het NIVEL. In april 2004 is een schriftelijke enquête gehouden onder de leden van het Patiëntenpanel Chronisch Zieken. Aan 1.440 chronisch zieken in de leeftijd van 25 jaar en ouder is gevraagd naar hun inkomen, ziektekosten en naar de bekendheid en het gebruik van compensatieregelingen, zoals de Bijzondere bijstand en de aftrekregeling voor buitengewone uitgaven (BU-aftrek).
Wat is Bijzondere Bijstand en BU-aftrek?
Bijzondere Bijstand is bedoeld voor mensen met een laag inkomen (rond het bijstandsniveau) die bijzondere uitgaven hebben die absoluut noodzakelijk zijn en die ze niet zelf kunnen betalen.
De aftrekregeling voor buitengewone uitgaven (BU-aftrek) kan worden gebruikt door mensen die in verhouding tot hun inkomen relatief hoge eigen uitgaven hebben vanwege hun gezondheid. Bij hun belastingaangifte kunnen deze mensen hun ziektekosten (boven een bepaalde drempel) aftrekken, zodat zij minder belasting hoeven te betalen en in de praktijk vaak geld terugontvangen. Indien buitengewone uitgaven onvoldoende via belastingteruggave kunnen worden gecompenseerd (dit geldt voor mensen die een laag inkomen hebben en daardoor minder belasting betalen dan hun buitengewone uitgaven groot zijn), ontvangt men een aanvullende compensatie in het kader van de Tegemoetkomingsregeling buitengewone uitgaven (TBU).
Mensen moeten zelf het initiatief nemen om bijzondere bijstand of BU-aftrek te krijgen. De regering heeft daarom in 2004 een grootscheepse voorlichtingscampagne op touw gezet om de bekendheid met en het gebruik van deze regelingen te bevorderen.
Gebruik maken van de BU-aftrek
Driekwart van de chronisch zieken was in april 2004 bekend met de mogelijkheid om ziektekosten als buitengewone uitgaven te kunnen aftrekken. Een kwart van de chronisch zieken (27%) rapporteerde deze aftrek over 2003 te hebben benut. Ruim 40% gaf aan dat hun uitgaven niet boven de drempel voor de BU-aftrek uitkwamen en 6% had om een andere reden de BU-aftrek niet benut. Tenslotte heeft een kwart van de chronisch zieken geen belastingaangifte over 2003 gedaan (en is ook niet van plan dat te doen). Onder de groep mensen die geen belastingaangifte heeft gedaan zitten waarschijnlijk mensen die wel recht op deze aftrekpost zouden hebben. Zij kunnen met een T-biljet over het jaar 2003 alsnog aangifte doen.
Gebruik maken van de bijzondere bijstand
In april 2004 wist tweederde van de chronisch zieken van het bestaan van Bijzondere bijstand. Ouderen, laag opgeleiden en mensen met een laag inkomen waren minder bekend met deze regeling, terwijl die juist voor hen belangrijk kan zijn. Van de totale groep had 3% in 2003 een aanvraag voor bijzondere bijstand bij de gemeente ingediend; 4% gaf aan te overwegen in 2004 een aanvraag in te dienen.
Uitbreiding van de compensatieregelingen
In 2004 is een aantal bezuinigingen doorgevoerd op het ziekenfondspakket. Er is bezuinigd op onderdelen van de vergoeding van het zittend ziekenvervoer, op zelfzorggeneesmiddelen en fysiotherapie. Daarnaast is de eigen bijdrage voor de AWBZ-verzekerde thuiszorg verhoogd. De overheid wil chronisch zieken en gehandicapten compenseren voor deze hogere kosten. Daarom heeft de regering in 2004 de mogelijkheden uitgebreid om de eigen uitgaven aan zorg te compenseren. Gemeenten hebben meer geld gekregen voor uitvoering van de Bijzondere bijstand en de aftrekregeling voor buitengewone uitgaven is aangepast.
Om na te gaan of de uitbreiding van de compensatiemogelijkheden aan zijn doel beantwoordt, is het nog te vroeg. Daarvoor moeten eerst de gegevens over het belastingjaar 2004 bekend zijn. Hierover zullen in april 2005 vragen aan het panel worden gesteld.
Patiëntenpanel Chronisch Zieken
Het Patiëntenpanel Chronisch Zieken is een project dat in 1997 op initiatief van de toenmalige Nationale Commissie Chronisch Zieken en het NIVEL is opgezet en dat financieel wordt ondersteund door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), de Inspectie voor de Gezondheidszorg en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). In het PPCZ worden continu gegevens verzameld over de zorg- en leefsituatie van mensen met een lichamelijke chronische aandoening. Hiertoe worden vragen voorgelegd aan een panel van circa 2.000 chronisch zieken. Deze mensen zijn in huisartsenpraktijken verspreid over heel Nederland geselecteerd op grond van medische diagnosen. Door de wijze van samenstelling van het panel worden landelijk representatieve gegevens verkregen, die kunnen worden gebruikt voor de ontwikkeling, monitoring en evaluatie van (chronisch zieken)beleid.