Veelvoorkomende ziekteclusters bij ouderen: een eerste stap naar zorg op maat voor mensen met multimorbiditeit.

Inleiding: Beslissingen over passende zorg worden vooral ondersteund met richtlijnen voor enkelvoudige aandoeningen. Inzicht in prevalenties van veelvoorkomende chronische ziektecombinaties bij patiënten met multimorbiditeit zou een eerste stap zijn in het ontwikkelen van richtlijnen over zorg op maat. Onderzoeksvraag: wat zijn veelvoorkomende chronische ziekteclusters bij patiënten van 55 jaar en ouder met hartfalen, diabetes mellitus, dementie of migraine? Methode: 120.480 patiënten (>55 jaar) met tenminste één chronische aandoening zijn geselecteerd uit 158 huisartsenpraktijken van NIVEL Zorgregistraties eerste lijn in de periode 2002-2011. De prevalentie van multimorbiditeit bij 24 chronische aandoeningen in geanalyseerd. Ook is bepaald wat veelvoorkomende ziekteclusters waren bij 4 index-aandoeningen (hartfalen, diabetes mellitus, dementie, migraine) in vergelijking met de populatie zonder deze aandoeningen, maar wel met minimaal één andere chronische aandoening. Resultaten: Een overgrote meerderheid van de patiënten had multimorbiditeit; variërend van 70% voor migraine tot 98% voor hartfalen. Er zijn veel hartfalen-specifieke ziektecombinaties met frequenties hoger dan verwacht gevonden, bijvoorbeeld hartritmestoornissen met COPD (bijna 8 keer frequenter dan verwacht). Ook bij dementiepatiënten zijn veel ziektecombinaties gevonden met onderling hoog frequente relaties, met name hartfalen-depressie (ratio 3.9), en hartfalen-beroerte (ratio 3.5). Er zijn weinig ziektecombinaties die specifiek bij migraine vaker voorkomen, alleen depressie met nek/regklachten (ratio 2.1) lijkt gerelateerd aan migraine. Beschouwing: dit onderzoek toont in detail aan welke ziekteclusters zeer frequent voorkomen bij patiënten met hartfalen, diabetes, dementie of migraine. Deze bevindingen kunnen aanknopingspunten vormen om richtlijnen uit te breiden, of voor bepaalde combinaties van aandoeningen te ontwikkelen. Kortom, de zorg meer op maat te maken.