Eindevaluatie Meer Jaren Afspraken Farmacie 2000-2004: invloed van de Diabetes Check op de farmaceutische zorg aan patiënten met diabetes in de apotheek.

Diabetespatiënten zijn redelijk tevreden over hun apotheek. Ze vinden dat apothekers en hun assistenten hen op een goede en vriendelijke manier te woord staan. Wel zouden ze nog wel meer informatie willen krijgen over de geneesmiddelen die ze gebruiken en over de voortgang van hun behandeling. Patiënten gaven overigens vaak aan dat ze de informatie die ze nodig hadden al van hun huisarts of diabetesverpleegkundige kregen. Ze vonden het dan ook niet altijd de taak van de apotheek om hen voor te lichten.

Dit blijkt uit NIVEL-onderzoek onder ruim 1000 patiënten ingeschreven bij 72 verschillende apotheken. De KNMP (Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie) subsidieerde het onderzoek.
Goede uitleg en begeleiding bij het gebruik van geneesmiddelen bevordert dat de patiënt geneesmiddelen gebruikt zoals de arts dat voorschrijft. De apotheek is een plek waar deze informatievoorziening en begeleiding goed kan plaatsvinden. Mensen met een chronische aandoening zoals diabetes gaan regelmatig naar de apotheek voor hun geneesmiddelen. De overgrote meerderheid (94%) gaat bovendien altijd naar dezelfde apotheek (NIVEL 2004, Van der Schee e.a.).

Maar de begeleiding van patiënten door de apotheek kan beter. Ruim driekwart van de ondervraagde patiënten geeft aan dat de apotheek vrijwel nooit vraagt naar de ervaringen van de patiënt met het geneesmiddel of naar de bijwerkingen die de patiënt heeft gehad. Ook benadrukten tweede derde van de apotheken niet altijd het belang van therapietrouw: het altijd en op het juiste moment innemen van geneesmiddelen. Apotheekmedewerkers vertellen patiënten vooral hoe ze de geneesmiddelen moeten gebruiken.

Het NIVEL ondervroeg ook 190 apotheken zelf over de zorg die zij aan diabetespatiënten leveren. Hun ervaringen komen deels overeen met die van hun patiënten. Apotheken geven aan bij de uitgifte van geneesmiddelen vooral informatie te geven over hoe de patiënt een geneesmiddel moet gebruiken. Minder aandacht besteden apotheken volgens eigen zeggen aan het informeren over werking en bijwerkingen van geneesmiddelen. Ruim de helft van de apotheken (100) nam deel aan de Diabetes Check, een initiatief van de KNMP om de diabeteszorg in apotheken te verbeteren. Dit bijvoorbeeld door het introduceren van protocollen over het geven van informatie aan patiënten of het organiseren van activiteiten voor diabetespatiënten. Apotheken die aan de Diabetes Check hebben deelgenomen, geven aan hun diabetespatiënten uitgebreider te informeren over het geneesmiddelengebruik. Patiënten zeggen wel meer schriftelijke informatie te krijgen, maar niet meer mondelinge informatie.

De NIVEL-onderzoekers concluderen dat apotheken meer aandacht kunnen besteden aan begeleiding van patiënten. Zij kunnen bijvoorbeeld vaker op eigen initiatief vragen naar de ervaringen van de patiënt met het gebruikte geneesmiddel. Wat voor effecten heeft het geneesmiddel bij de patiënt? En heeft de patiënt problemen om het geneesmiddel volgens de voorschriften te gebruiken? Verder kunnen apothekers volgens de NIVEL-onderzoekers hun positie duidelijker maken. Zij zijn immers de deskundigen bij uitstek als het gaat om geneesmiddelen en het gebruik ervan. Deze expertrol komt in de ogen van patiënten nog niet echt uit de verf.