Senior researcher Pharmaceutical Care
Publicatie
Publication date
Rijgevaarlijke geneesmiddelen en verkeersdeelname: meningen van consumenten en professionals.
Vervloet, M., Jong, J.D. de, Dijk, L. van. Rijgevaarlijke geneesmiddelen en verkeersdeelname: meningen van consumenten en professionals. Utrecht: NIVEL, 2007. 101 p.
Download the PDF
Mensen die geneesmiddelen gebruiken die de rijvaardigheid kunnen verminderen, rijden net zoveel auto als mensen die géén geneesmiddelen gebruiken, zo blijkt uit onderzoek van het NIVEL. De ministeries van Verkeer & Waterstaat en VWS starten in de loop van 2008 een bewustwordingscampagne om het rijden onder invloed van geneesmiddelen terug te dringen.
Geen norm
Automobilisten die onder invloed van versuffende geneesmiddelen achter het stuur zitten, kunnen net zo gevaarlijk zijn als chauffeurs met een stevige slok op. Volgens een schatting van de Universiteit Groningen vielen er in 2006 ruim 70 doden en moesten 1600 mensen in het ziekenhuis worden opgenomen door het gebruik van geneesmiddelen in het verkeer. Voor alcohol bestaat een wettelijke limiet van 220 microgram per liter uitgeademde lucht of 0,5 mg alcohol per milliliter bloed (0,5‰), voor medicijnen is er niet zo’n norm. Doordat de verschillende soorten geneesmiddelen op verschillende mechanismen in het lichaam werken, is het veel moeilijker er wettelijke normen voor vast te stellen. De wet biedt geneesmiddelgebruikers daardoor de ruimte om zelf te bepalen of ze in staat zijn veilig aan het verkeer deel te nemen.
Suf
Slaapmiddelen, kalmeringsmiddelen, bepaalde antidepressiva en sommige middelen tegen allergieën werken versuffend. Het reactievermogen vermindert en de gebruikers worden minder alert. Dit verhoogt het risico op verkeersongevallen, dat nog groter wordt als de geneesmiddelgebruiker daarnaast ook alcohol of drugs neemt. Bijna één op de zes Nederlanders gebruikt geneesmiddelen die de rijvaardigheid kunnen beïnvloeden. Toch is het gebruik van ‘rijgevaarlijke’ geneesmiddelen geen reden de auto te laten staan. Mensen die ze gebruiken, nemen net zo vaak deel aan het verkeer als mensen die géén geneesmiddelen gebruiken, zo blijkt nu uit onderzoek van het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg).
Beginnersrisico
Ook al vindt iedereen dat je onder invloed niet mag autorijden, toch zijn veel geneesmiddelgebruikers minder streng voor zichzelf. Ze geven aan geen hinder van de geneesmiddelen te ervaren in het verkeer, ze zijn eraan gewend. Ze weten welke soorten geneesmiddelen gevaarlijk zijn in het verkeer en door welke effecten. Opvallend is echter dat veel geneesmiddelgebruikers niet weten dat de kans op een verkeersongeval in de eerste weken van gebruik groter is. Ook is vrij onbekend, dat de risico’s kunnen toenemen in combinatie met zelfzorgmiddelen zoals de pijnstillers diclofenac en ibuprofen.
Reactietest
Uit gesprekken met een klein aantal artsen en apothekers blijkt, dat zij de gele sticker op medicijnen die waarschuwt voor verminderde rijvaardigheid te algemeen vinden. Een ‘stoplichtsysteem’ met een groene, gele en rode sticker lijkt ze beter. Ze pleiten ook voor een website met informatie en een reactietest op internet. Geneesmiddelgebruikers kunnen dan testen hoe het met hun reactievermogen is gesteld, en of zij nog veilig kunnen deelnemen aan het verkeer. De een heeft meer last van een geneesmiddel in het verkeer dan een ander. Daarvoor lijkt een reactietest op internet een heel geschikt hulpmiddel.
Campagne en onderzoek
De BOB-campagne tegen alcohol in het verkeer is een groot succes geworden. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat wil nu ook een publiekscampagne beginnen over de gevaren van geneesmiddelgebruik in het verkeer. De campagne gaat september 2008 van start en heeft als doel de kennis over rijgevaarlijke geneesmiddelen onder verkeersdeelnemers te vergroten. Praktische tips moeten de automobilist helpen het risico op ongevallen te verkleinen. Voorafgaand aan de campagne laat het ministerie van VWS artsen en apothekers over de publieksactiviteiten informeren en worden ze daarbij betrokken. DGV, Nederlands instituut voor verantwoord medicijngebruik, voert in samenwerking met beide ministeries de activiteiten uit. Het NIVEL deed onderzoek naar de kennis, houding en gedrag van geneesmiddelgebruikers in het verkeer. Voor het onderzoek zijn vragenlijsten afgenomen bij een steekproef van Nederlanders en bij een steekproef van gebruikers van rijgevaarlijke geneesmiddelen. Daarnaast zijn er interviews gehouden met een kleine groep huisartsen, apothekers en psychiaters.
Geen norm
Automobilisten die onder invloed van versuffende geneesmiddelen achter het stuur zitten, kunnen net zo gevaarlijk zijn als chauffeurs met een stevige slok op. Volgens een schatting van de Universiteit Groningen vielen er in 2006 ruim 70 doden en moesten 1600 mensen in het ziekenhuis worden opgenomen door het gebruik van geneesmiddelen in het verkeer. Voor alcohol bestaat een wettelijke limiet van 220 microgram per liter uitgeademde lucht of 0,5 mg alcohol per milliliter bloed (0,5‰), voor medicijnen is er niet zo’n norm. Doordat de verschillende soorten geneesmiddelen op verschillende mechanismen in het lichaam werken, is het veel moeilijker er wettelijke normen voor vast te stellen. De wet biedt geneesmiddelgebruikers daardoor de ruimte om zelf te bepalen of ze in staat zijn veilig aan het verkeer deel te nemen.
Suf
Slaapmiddelen, kalmeringsmiddelen, bepaalde antidepressiva en sommige middelen tegen allergieën werken versuffend. Het reactievermogen vermindert en de gebruikers worden minder alert. Dit verhoogt het risico op verkeersongevallen, dat nog groter wordt als de geneesmiddelgebruiker daarnaast ook alcohol of drugs neemt. Bijna één op de zes Nederlanders gebruikt geneesmiddelen die de rijvaardigheid kunnen beïnvloeden. Toch is het gebruik van ‘rijgevaarlijke’ geneesmiddelen geen reden de auto te laten staan. Mensen die ze gebruiken, nemen net zo vaak deel aan het verkeer als mensen die géén geneesmiddelen gebruiken, zo blijkt nu uit onderzoek van het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg).
Beginnersrisico
Ook al vindt iedereen dat je onder invloed niet mag autorijden, toch zijn veel geneesmiddelgebruikers minder streng voor zichzelf. Ze geven aan geen hinder van de geneesmiddelen te ervaren in het verkeer, ze zijn eraan gewend. Ze weten welke soorten geneesmiddelen gevaarlijk zijn in het verkeer en door welke effecten. Opvallend is echter dat veel geneesmiddelgebruikers niet weten dat de kans op een verkeersongeval in de eerste weken van gebruik groter is. Ook is vrij onbekend, dat de risico’s kunnen toenemen in combinatie met zelfzorgmiddelen zoals de pijnstillers diclofenac en ibuprofen.
Reactietest
Uit gesprekken met een klein aantal artsen en apothekers blijkt, dat zij de gele sticker op medicijnen die waarschuwt voor verminderde rijvaardigheid te algemeen vinden. Een ‘stoplichtsysteem’ met een groene, gele en rode sticker lijkt ze beter. Ze pleiten ook voor een website met informatie en een reactietest op internet. Geneesmiddelgebruikers kunnen dan testen hoe het met hun reactievermogen is gesteld, en of zij nog veilig kunnen deelnemen aan het verkeer. De een heeft meer last van een geneesmiddel in het verkeer dan een ander. Daarvoor lijkt een reactietest op internet een heel geschikt hulpmiddel.
Campagne en onderzoek
De BOB-campagne tegen alcohol in het verkeer is een groot succes geworden. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat wil nu ook een publiekscampagne beginnen over de gevaren van geneesmiddelgebruik in het verkeer. De campagne gaat september 2008 van start en heeft als doel de kennis over rijgevaarlijke geneesmiddelen onder verkeersdeelnemers te vergroten. Praktische tips moeten de automobilist helpen het risico op ongevallen te verkleinen. Voorafgaand aan de campagne laat het ministerie van VWS artsen en apothekers over de publieksactiviteiten informeren en worden ze daarbij betrokken. DGV, Nederlands instituut voor verantwoord medicijngebruik, voert in samenwerking met beide ministeries de activiteiten uit. Het NIVEL deed onderzoek naar de kennis, houding en gedrag van geneesmiddelgebruikers in het verkeer. Voor het onderzoek zijn vragenlijsten afgenomen bij een steekproef van Nederlanders en bij een steekproef van gebruikers van rijgevaarlijke geneesmiddelen. Daarnaast zijn er interviews gehouden met een kleine groep huisartsen, apothekers en psychiaters.
Gegevensverzameling
