Actuele indicatoren ontwikkeld om de eerstelijnszorg tussen landen te vergelijken

Het Nivel heeft, samen met internationale partners, een actuele set indicatoren ontwikkeld om de eerstelijnszorgsystemen tussen landen eenduidig te kunnen vergelijken. Verschillen in eerstelijnszorgsystemen van landen kunnen van invloed zijn op de uitkomsten van de geleverde zorg. Daarom is het belangrijk deze kenmerken te betrekken in de vergelijking van zorguitkomsten tussen landen.

De inrichting van de eerstelijnszorg verschilt sterk tussen landen. Verschillen hangen samen met wetgeving, beschikbare zorgverleners en hoe die worden betaald, de wijze van zorgverzekering en de regels voor toegang tot eerste- en tweedelijnszorg. Ook verschillen zorgverleners in hoe ze samenwerken, zowel binnen de eerstelijnszorg als tussen de eerste lijn en andere sectoren, zoals ziekenhuizen, GGZ-instellingen en verpleeghuizen.

Een sterke eerstelijn vergroot de toegankelijkheid van zorg

Sterke eerstelijnszorg biedt patiënten een goede toegang tot zorg en zorgt voor verwijzing en coördinatie als meer specialistische zorg nodig is. Die rol draagt bij aan een goed functioneren van de gezondheidszorg als geheel, iets wat in toenemende mate wordt onderkend. 

Nieuwe indicatoren afgestemd op recente ontwikkelingen in de zorg

Met recent geactualiseerde indicatoren voor het meten van de eerstelijnszorg –  SiSPC genaamd (Systemic Indicators for the Strength of Primary Care) – kunnen onderzoekers de sterkte van de eerstelijnszorg in kaart brengen. Van tijd tot tijd moeten die indicatoren opnieuw worden gemeten en geactualiseerd om ook afgestemd te blijven op recente ontwikkelingen in de zorg.  

We hebben ruim 15 jaar geleden een systeem van indicatoren ontwikkeld en gemeten – PHAMEU ofwel Primary Care Activity Monitor Europe – maar dat is onderhand verouderd. Met SiSPC gaan we nieuwe gegevens verzamelen over de sterkte van de eerstelijn. Daarmee kan weer veel internationaal vergelijkend onderzoek gedaan worden

Dr. Wienke Boerma

Senior onderzoeker Internationaal vergelijkend onderzoek (WHO)

Stappen in de ontwikkeling van de SiSPC set indicatoren

• In stap 1 (zie figuur) zijn bruikbare elementen geselecteerd uit een indicatorenset van bijna 20 geleden (PHAMEU – Primary health care activity monitor Europe).
• Stappen 2 en 3 betreffen literatuuronderzoek naar recente raamwerken die eerstelijnszorgsystemen in kaart brengen. Daaruit werden geschikte indicatoren geselecteerd.
• In stap 4 hebben we publicaties geïnventariseerd over actuele uitdagingen in de eerstelijnszorg en hoe daaraan het hoofd te bieden. Deze stap resulteerde in 15 onderwerpen waarover voorlopige indicatoren werden geformuleerd, voor zover nog niet gedekt door indicatoren uit de voorgaande stappen.
• Brede internationale feedback over een voorlopige lijst resulteerde tenslotte in de SiSPC-set.

Meer weten?

Bekijk alle resultaten van het Nivel-onderzoek in de gehele publicatie [hyperlink online].

Over het onderzoek

Het ontwikkelproces van de SiSPC-indicatoren heeft het Nivel uitgevoerd in samenwerking met onderzoekers van het Oostenrijkse National Public Health Institute (Gesundheit Österreich, Wenen), het  Avedis Donabedian Research Institute (Fundació Avedis Donabedian, Barcelona ) en het Centre for Research in Health System Performance van de Yong Loo Lin School of Medicine (Singapore). Meer weten? Bekijk het integrale rapport, inclusief de set indicatoren.