Geen bewijs voor zin of onzin van behandelingen tegen smetten

Er is geen wetenschappelijk bewijs voor de werkzaamheid of de onwerkzaamheid van de middelen die verpleegkundigen en verzorgenden gebruiken om smetplekken (intertrigo) op de huid van hun patiënten te behandelen of te voorkomen. Het NIVEL signaleert een groot gebrek aan deugdelijk onderzoek naar deze vaak voorkomende kwaal.NIVEL programmaleider Cordula Wagner: “Het ontbreken van goed onderzoek naar de behandeling van smetten komt voort uit een jarenlange focus van onderzoekers op het medisch handelen. Voor de verpleegkundige en verzorgende beroepsgroepen is dan ook een forse inhaalslag nodig. Nu worden smetplekken nog behandeld op grond van, op zich heel waardevolle, praktijkervaring. Het wordt tijd dat die behandelingen die in de praktijk het beste blijken te werken, een wetenschappelijke onderbouwing krijgen.”

Het NIVEL en het Landelijk expertisecentrum verpleging & verzorging (LEVV) verrichten onlangs in opdracht van ZonMw een literatuurstudie naar behandelingen tegen smetten, die onlangs gepubliceerd werd in het internationale vaktijdschrift Dermatology Nursing. 

Smetten (intertrigo) is een ontstekingachtige aandoening van de huidplooien. Mensen met smetplekken hebben aan beide kanten van een huidplooi een lichte uitslag, die kan verergeren totdat de huid beschadigt en er ontstekingsvocht en korstvorming ontstaat. Smetplekken zijn hinderlijk omdat ze jeuk en irritatie veroorzaken. Ook zien ze er onprettig uit. Een op de acht patiënten in Nederlandse ziekenhuizen, verpleeghuizen en verzorgingshuizen heeft één of meerdere smetplekken onder de borsten of in de liezen.

In de literatuur worden tal van middelen geadviseerd, zoals insmeren met gist- en schimmeldodende crèmes, teatree olie, hamamelis lotion, verdunde azijn, droogföhnen van de huid, natte theezakjes erop leggen, bepoederen met talkpoeder en aspirine.

De onderzoekers zochten in zeven databanken naar goed wetenschappelijk onderzoek naar de werkzaamheid van deze middelen. Dat resulteerde in 24 onderzoeksartikelen over in totaal 25 methoden om intertrigo te bestrijden. Er was maar weinig recent onderzoek, de helft van de artikelen was tenminste 20 jaar geleden gepubliceerd. De wetenschappelijke kwaliteit van de meeste artikelen was ondermaats, slechts in zes gevallen was er sprake van een correct gebruik van een controlegroep (randomised controlled trial). Alleen voor de werkzaamheid van anti-schimmelmedicijnen bij met schimmel geïnfecteerde smetplekken werd het bewijs voor effectiviteit duidelijk geleverd.

Het literatuuronderzoek werd uitgevoerd in het kader van de ontwikkeling van een richtlijn voor het behandelen van smetten. De inhoud van deze richtlijn zal dus vooralsnog op meningen van experts moeten berusten. De onderzoekers adviseren om meer onderzoek te doen naar mogelijkheden om de aandoening te behandelen en te voorkómen.

Lees de abstract van dit artikel in PubMed