Huisarts verlost nog steeds

Het aantal huisartsen dat bevallingen begeleidt is de afgelopen decennia sterk afgenomen. Het is nog wel gebruik in Zeeland, in de regio rond Dordrecht, de westpunt van de Betuwe, het Groene hart, Salland, op Urk en enkele Waddeneilanden en in delen van Friesland, zo blijkt uit onderzoek van het NIVEL dat is gepubliceerd in Huisarts & Wetenschap.
 

Zo’n 35 jaar geleden kon je in grote delen van Nederland voor de bevalling ook bij de huisarts terecht. In 1977 begeleidden nog zo’n 2700 huisartsen bevallingen. In 1998 was dat aantal teruggelopen tot 1120 en in 2002 tot 465. Het NIVEL zocht uit hoe het er nu voorstaat. Sinds 2002 lijkt het aantal verloskundig actieve huisartsen zich te hebben gestabiliseerd tussen de 200 en 400. Precieze cijfers blijken moeilijk te achterhalen.
Op basis van de landelijke verloskunderegistratie lijkt het aandeel van de huisartsen in de bevallingen te zijn gedaald van ongeveer 5% in 2002 tot 0,5% in 2008. Het gaat daarbij om ongeveer 1000 bevallingen per jaar. Dat betekent dat huisartsen gemiddeld zo’n 4 bevallingen per jaar begeleiden.

Verloskundigen
Het aantal eerstelijnsverloskundigen nam de afgelopen tien jaar juist toe van 1125 in 2000 naar 1608 in 2010. Dat roept de vraag op of het aantal huisartsen dat bevallingen begeleidt hierdoor verder is gedaald. NIVEL-onderzoeker Trees Wiegers: “Het is niet zo dat de verloskundigen de huisartsen verdrongen hebben. Vooral in de tijd dat de huisartsenposten werden opgezet, waardoor huisartsen diensten gingen draaien voor een veel grotere groep praktijken, zijn veel huisartsen gestopt met hun verloskundige activiteiten. Bijvoorbeeld omdat er toen geen collega’s meer waren die een bevalling van ze konden overnemen. Je ziet ook dat de huisartsen die nu nog verloskundig actief zijn, in clusters werken. Als een huisarts geen dienst heeft, kan een collega het overnemen.”





Verlossende huisartsen
De overgebleven verloskundig actieve huisartsen werken vooral in Zeeland, bij de Drechtsteden, in de westpunt van de Betuwe, in het Groene hart, Urk, Salland, op de Waddeneilanden (met uitzondering van Texel) en in Noordwest- en Oost-Friesland. Dit zijn voornamelijk plattelandsgebieden waar huisartsen traditioneel ook al bevallingen begeleidden.

Onderzoek
De onderzoekers vergeleken het register ‘verloskunde’ van het College voor Huisartsen met Bijzondere Bekwaamheden (CHBB) met de NIVEL-registratie en keken naar de ‘overlap’. Het register ‘verloskunde’ van het CHBB telde eind 2011 168 huisartsen, verdeeld over 124 huisartsenpraktijken. De NIVEL-registratie vermeldde 197 huisartsenpraktijken die bevallingen begeleiden met in totaal 409 huisartsen. NIVEL-onderzoeker Lud van der Velden: “We kunnen zo een vrij grove schatting maken en krijgen toch een aardig idee van de stand van zaken. Voor exacte cijfers moeten we al deze huisartsen aanschrijven.”