Mensen met COPD en een laag inkomen extra kwetsbaar

Mensen met COPD hebben gemiddeld een fors lager inkomen dan de algemene bevolking. Gezien de ziektelast, de lagere arbeidsparticipatie en hun vaak wat hogere leeftijd is de kans bovendien klein dat deze mensen zich nog aan deze ongunstige financiële situatie kunnen ontworstelen.Het gemiddelde inkomen in 2005 van mensen met COPD ligt op €1.190,- netto per maand tegen ruim €1.650,- in de algemene bevolking. Er zijn, in vergelijking met de algemene bevolking, ook bijna twee keer zoveel mensen met COPD die van het sociaal minimum (€850,-  netto per maand voor éénpersoons huishouden) moeten rondkomen (19% versus 10%).

Hoe ziet de groep mensen met COPD in Nederland eruit in vergelijking met de Nederlandse bevolking als geheel? En wat zijn de problemen en zorgen van mensen met COPD al naargelang hun opleidings- of inkomensniveau? Dat zijn de twee centrale vragen die het Astma Fonds beantwoord wilde hebben door het NIVEL.

Ongezondere levensstijl
Uit de literatuur is bekend dat mensen met een laag opleidings- en inkomensniveau (en dus een lage sociaal economische status) er gemiddeld een ongezondere levensstijl op nahouden. Dit verband werd binnen de groep mensen met COPD ook gevonden. Mensen met COPD en een inkomen rond het bestaansminimum hebben vaker overgewicht, bewegen minder en roken meer (mee). Zij hebben meer financiële problemen, hetgeen lidmaatschap van een club of andere ontspannende activiteiten moeilijker maakt. Mensen met COPD en een lage sociaal economische status hebben daarenboven meer problemen bij het vinden en het behouden van werk. Dit maakt hen extra kwetsbaar. Betaald werk draagt bij aan een gevoel van eigenwaarde en zorgt niet alleen voor inkomsten, maar ook voor sociale contacten.

Beperkter door hun ziekte
Mensen met COPD en een inkomen rond het sociale minimum voelen zich ook eenzamer en hebben minder sociale contacten. Zij ervaren hun eigen gezondheid daarnaast als veel slechter dan patiënten met een hoger inkomen en voelen zich beperkter door hun ziekte. Dit betekent onder andere dat zij minder vaak bij iemand op bezoek gaan of bijvoorbeeld zelf boodschappen doen. Daarenboven hebben mensen met COPD en een lage sociaal economische status minder kennis van COPD en naar hun gevoel veel minder invloed op hun ziekte, die daardoor een grotere wissel trekt op hun gemoedstoestand en hun kwaliteit van leven. Zij zullen hierdoor ook meer moeite hebben om dagelijks met hun ziekte om te gaan.

Astma Fonds
Net als verschillende andere patiëntenorganisaties die zich richten op chronisch zieken, wil ook het Astma Fonds patiënten met een lage sociaal economische status meer centraal stellen in hun beleid. Het NIVEL-onderzoek levert hier een belangrijke bijdrage aan en fundament voor.

Onderzoek
Het NIVEL-onderzoek is gebaseerd op een representatieve groep van 478 mensen met COPD, die deel uitmaken van het onderzoeksprogramma 'Monitor Zorg en Leefsituatie van mensen'.
Deze monitor loopt parallel met het onderzoeksprogramma Nationaal Panel Chronisch zieken en Gehandicapten (NPCG), dat eveneens door het NIVEL wordt uitgevoerd. Mensen met astma en COPD die deelnemen aan de monitor maken automatisch deel uit van het NPCG.