Palliatieve zorg én streven naar genezing

In de laatste levensdagen is genezing bij patiënten met kanker minder vaak een belangrijk behandeldoel dan bij patiënten met een andere ziekte. Bij een klein aantal patiënten zijn zowel palliatie als genezing gelijktijdig behandeldoel, zo blijkt uit een publicatie van onderzoekers van het NIVEL en VUmc in het British Journal of General Practice.
 

Palliatief staat voor verlichtend, verzachtend. Palliatieve zorg is erop gericht de laatste periode van het leven van patiënten met een dodelijke ziekte en hun familie zo aangenaam mogelijk te maken en lijden te verlichten. De palliatieve fase begint met de diagnose van een levensbedreigende ziekte. Aanvankelijk krijgt de patiënt vaak ook nog behandelingen om de ziekte te genezen en het leven te verlengen. Als het overlijden dichterbij komt verschuift het accent steeds meer naar palliatieve zorg. Over de timing van deze verschuiving en het naast elkaar bestaan van deze uiteenlopende behandeldoelen bestaan weinig gegevens. De onderzoekers keken naar de behandeling in de laatste drie maanden van het leven van mensen met kanker en andere levensbedreigende ziekten. Bij bijvoorbeeld mensen met een hart- of longziekte fluctueren symptomen vaak meer dan bij mensen met kanker. Verwacht werd dat behandeldoelen in de laatste periode van het leven daarom ook kunnen variëren.

Genezing
Bij bijna alle patiënten met een niet-plotselinge doodsoorzaak werden genezing en levensverlenging gaandeweg een minder belangrijk behandeldoel. In de laatste twee tot vier weken voor het overlijden was palliatie bij 89% een belangrijk behandeldoel en in de laatste week voor het overlijden gold dat voor 95%. Toch was bij 7% van de patiënten in de laatste week voor het overlijden genezing nog steeds een belangrijk doel. Meestal ging het daarbij om hart- en longpatiënten. Vaak kregen zij gelijktijdig ook palliatieve zorg. NIVEL-programmaleider Anneke Francke: “Ons onderzoek laat zien dat bij een kleine groep mensen tot aan de dood ‘genezing’ een behandeldoel blijft, ook bij mensen waar de huisarts het overlijden ziet aankomen. Blijven streven naar genezing sluit aandacht voor verlichting van lijden en voor het comfort van een patiënt echter niet uit.”

Onderzoek
Voor het onderzoek is gebruikgemaakt van gegevens van de huisartsenpeilstations van het NIVEL. De Continue Morbiditeits Registratie peilstations vormen een representatieve groep van 59 Nederlandse huisartsen in 42 praktijken. Hun patiëntenpopulatie bestrijkt ongeveer 0,8% van de Nederlandse bevolking en is representatief naar regio en naar verdeling over stad en platteland. De peilstation-huisartsen rapporteren wekelijks of op jaarbasis over het vóórkomen van een aantal ziekten, gebeurtenissen en verrichtingen die in routine-registraties ontbreken en daarin niet gemakkelijk zijn op te nemen.

Subsidiënt
- ZonMw-programma Palliatieve Zorg

Samenwerkingspartner
- EMGO+/ VUmc
- Vrije Universiteit Brussel