Substitutie bij nazorg voor kanker gaat niet vanzelf

Eerstelijns zorgverleners (huisartsen,  verpleegkundigen en fysiotherapeuten) kunnen een grotere rol spelen bij de nazorg voor kanker, blijkt uit onderzoek van het NIVEL. Eerst moeten wel twee belangrijke drempels weggenomen worden: alle partijen moeten voldoende vertrouwen hebben dat deze zorgverleners nazorg bij kanker op een veilige manier kunnen uitvoeren. Daarnaast zal er tijd en geld moeten komen voor de extra zorg in de eerste lijn.

Waarom een grotere rol voor de eerste lijn?
Er is steeds meer vraag naar nazorg bij kanker. Dit komt doordat steeds meer mensen kanker krijgen en deze ziekte overleven. Hierdoor zal de komende jaren de druk op ziekenhuizen  toenemen. Een van de mogelijke manieren om deze druk te verlichten is om eerstelijns zorgverleners een grotere rol te laten spelen. Onderzoekers van het NIVEL bekeken of er ruimte is voor een grotere rol voor de eerste lijn bij de nazorg bij kanker en welke knelpunten hierbij spelen.

Vertrouwen en verandering in financiering nodig
Samenvattend is er ruimte voor een grotere rol voor de eerste lijn, maar moeten twee belangrijke drempels weggenomen worden. De eerste is een gebrek aan vertrouwen in de deskundigheid van eerstelijns zorgverleners op het gebied van nazorg bij kanker. Vertrouwen kan worden vergroot door specifieke bijscholing voor eerstelijns zorgverleners te ontwikkelen of oncologieverpleegkundigen uit het ziekenhuis in de eerste lijn in te zetten. Daarnaast moeten er duidelijke, wetenschappelijk onderbouwde protocollen komen en is nauwe samenwerking tussen eerste en tweede lijn essentieel.

De tweede drempel heeft te maken met tijd en geld. Een grotere rol van de eerste lijn vraagt extra tijd van eerstelijns zorgverleners. Die extra tijd zal betaald moeten worden en er zal ruimte voor gemaakt moeten worden. Dit laatste zou kunnen door het aantal patiënten binnen een praktijk te verkleinen. Er zijn dan wel meer huisartsen nodig. Ook zouden praktijkondersteuners of verpleegkundigen taken van huisartsen kunnen overnemen. De grotere rol van de eerste lijn moet wel samengaan met lagere kosten voor ziekenhuiszorg. Er moeten dus duidelijke criteria komen voor de vergoeding van nazorg in het ziekenhuis. Ook zijn er nieuwe vormen van financiering nodig.

Kortom, het vergroten van de rol van de eerste lijn bij de nazorg bij kanker is niet van vandaag op morgen gerealiseerd. Het is daarom belangrijk om nu al beleid op dit gebied in te zetten, zodat de kwaliteit van de nazorg bij kanker ook in de toekomst gewaarborgd blijft.

Kennissynthese
De resultaten van deze kennissynthese zijn gebaseerd op de bestaande literatuur op het gebied van nazorg bij kanker in de eerste lijn. Om een zo volledig mogelijk beeld te geven zijn daarnaast patiënten, huisartsen, verpleegkundigen, fysiotherapeuten, specialisten en vertegenwoordigers van zorgverzekeraars ondervraagd over hun visie op dit gebied. Vervolgens is via een online discussie de betekenis van de gevonden resultaten besproken met beleidsmakers, zorgverleners en vertegenwoordigers van patiëntenorganisaties en zorgverzekeraars.