Te veel vrijheidsbeperking in de ouderenzorg

Verzorgenden in verpleeg- en verzorgingshuizen willen meer scholing over handelingen die de vrijheid van cliënten beperken. Ze beperken dagelijks de vrijheid van cliënten, maar zijn zich daar niet altijd van bewust. De meerderheid weet ook niet of zij wel handelt volgens de wet.Valpartijen en letsels
Om ongelukken en valpartijen te voorkomen, passen verzorgenden regelmatig vrijheidsbeperkende handelingen toe. Ze trekken bedhekken op, verhinderen cliënten het lopen – bijvoorbeeld door ze in een diepe stoel te zetten – ze dienen onder dwang kalmerende medicijnen toe, binden cliënten vast of zetten ze apart. Uit onderzoek in het buitenland is echter bekend dat er niet meer ongelukken gebeuren als verzorgenden de vrijheidsbeperkende maatregelen achterwege laten. Er zijn juist aanwijzingen dat het aantal valpartijen en letsels afneemt.

Beschermen tegen gevaar
Toch geven verzorgenden aan dat ze cliënten met de vrijheidsbeperkende maatregelen vooral tegen gevaar willen beschermen, zo blijkt uit een peiling in het Panel Verpleegkundigen en Verzorgenden. De aanleiding voor dit soort maatregelen is volgens eenderde gebrek aan toezicht door te weinig personeel. De verzorgenden noemen het verbeteren van toezicht dan ook het meest als oplossing om vrijheidsbeperking te verminderen.

Scholing
Lang niet alle maatregelen die volgens de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Bopz) onder vrijheidsbeperking vallen, ervaren de verzorgenden bovendien als zodanig. Hoewel tweederde weet dat de wet bestaat, weet de meerderheid niet of ze volgens deze wet handelt. Bijna de helft van de verzorgenden heeft dan ook behoefte aan extra scholing over vrijheidsbeperkende handelingen en het voorkomen ervan.

Panel
Het Panel Verpleegkundigen en Verzorgenden  is een landelijk representatieve groep van 400 verpleegkundigen en 300 verzorgenden. Zij worden minimaal twee keer per jaar bevraagd over hun werk. Het panel is een project van het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg), het Landelijk Expertisecentrum Verpleging & Verzorging (LEVV) en Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN).  Het onderzoek is gepubliceerd in het Tijdschrift voor verpleeghuisgeneeskunde. Het artikel is te vinden op de website van het panel Verpleegkundigen en Verzorgenden.