Uitgelicht: Nivel-onderzoek naar mogelijke gezondheidseffecten windturbines opnieuw in het nieuws

In december 2023 bracht het Nivel onderzoeksresultaten naar buiten over de mogelijke gezondheidseffecten van het wonen in de nabijheid van windturbines. Dit onderzoek was gebaseerd op de registraties van huisartsen over de periode 2012-2021. Gisteren, 18 maart 2024, schreef het Algemeen Dagblad over dit onderzoek en werd het onderzoek besproken bij EenVandaag (NPO 1). In die berichtgeving wordt forse kritiek geuit op ons onderzoek. De bevindingen uit het Nivel-onderzoek schuren met de beleving van huisartsen die praktijkhouden in de buurt van een windpark en de klachten die door de stichting Tegenwind zijn verzameld.

Het draagt niet bij aan het maatschappelijke debat om, als een conclusie niet bevalt, het onderzoek te diskwalificeren. Wij zijn ons als geen ander bewust van de beperkingen van het onderzoek; deze worden dan ook in de rapportage benoemd. Tegelijk is dit onderzoek wel de eerste, controleerbare, stevige studie in Nederland naar de gezondheidseffecten van windturbines, met een meer robuuste methodologische basis dan de casuïstiek waar de beeldvorming tot nu toe op is gebaseerd. 

Een sterk punt van de studie is bijvoorbeeld dat we meerdere relevante gezondheidsaspecten hebben kunnen meenemen. Omdat ‘hinder’ in de registratiewijze van huisartsen geen 'registratiecode' (ICPC-code) heeft, hebben wij gezocht - in lijn met aanbevelingen uit internationale literatuur - naar theoretisch relevante codes voor symptomen, zoals (onder andere) hoofdpijn, oorsuizen en slaapproblemen. Daarbij was ons uitgangspunt dat mensen bij de huisarts langsgaan als de last van zo’n symptoom hevig is en/of lang duurt. Op basis hiervan constateren we dat er geen aantoonbaar verband is met gezondheidsproblemen. Dat betekent overigens niet dat een impact op gezondheid kan worden uitgesloten. 

Ons onderzoek biedt niet het finale antwoord op de vraag naar de gezondheidseffecten. Het biedt een eerste antwoord. Vervolgonderzoek is gewoon nodig om verdere stappen te zetten. Dan kunnen we bijvoorbeeld ook de periode 2022-2023 onder de loep nemen, die extra relevant is gezien het stijgende aantal grotere windturbines. Dat doen we bij voorkeur in afstemming met omwonenden, huisartsen en blootstellingsexperts. Want dat is, in onze visie, de enige manier om een goed antwoord te krijgen op de vraag naar de gezondheidseffecten van windturbines. 

De integrale onderzoeksrapportage staat op onze website: Gezondheidsverkenning windturbines: bevindingen op populatieniveau van een landelijke studie gebaseerd op gegevens van huisartsregistraties, over een tienjaarsperiode (2012-2021).