Openbare plekken nog onvoldoende toegankelijk voor mensen met een beperking

De overheid streeft al jaren naar een samenleving waarin iedereen kan meedoen. Dit doel is nog lang niet bereikt, blijkt uit het rapport ‘Lang niet toegankelijk’ van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) van juni 2021. Hieruit blijkt onder meer - mede op basis van gegevens van het Nationaal Panel Chronisch zieken en Gehandicapten (NPCG) van het Nivel - dat mensen met een beperking vele barrières ervaren bij het bezoeken van openbare plekken.

Het is voor mensen met een beperking moeilijker om winkels, cafés en verenigingen te bezoeken dan voor mensen zonder beperking. Vooral voor mensen met een ernstige beperking zijn openbare plekken niet goed toegankelijk. Mensen met een beperking die zich actief inzetten voor toegankelijkheid, voelen zich vaak niet gehoord en ervaren dat ze steeds opnieuw oplossingen aandragen voor dezelfde problemen, zo blijkt uit het onderzoek.

Iedereen draagt bij aan toegankelijkheid

Iedereen in de samenleving draagt bij aan toegankelijkheid van openbare plekken; bekenden en onbekenden die mensen met een beperking tegenkomen op die plekken, maar ook de mensen die er werken, zoals supermarktmedewerkers, voetbalcoaches, baliemedewerkers en zaalwachten. Velen zijn zich niet bewust van hun rol om bij te dragen aan ‘gelijkwaardige deelname’, zo laten de panelleden weten in interviews. Daarnaast hebben mensen met een lichamelijke beperking soms te maken met een denigrerende bejegening, een houding waarin vooroordelen en ongemak doorklinken.

Zelfstandigheid gehinderd door gebrek aan (hulp)middelen

Om het leven volledig naar eigen wens te kunnen inrichten hebben mensen met een lichamelijke beperking extra hulpmiddelen, aanpassingen en/of financiële middelen nodig. Vaak kunnen zij deze extra middelen ten behoeve van hun zelfstandigheid aanvragen via de overheid of de gemeente. De ervaringen hiermee zijn niet altijd positief: mensen hebben het gevoel dat hun aanvragen worden afgewezen op basis van onjuiste argumenten; ze krijgen niet-passende middelen de verantwoordelijkheden van verschillende instituties zijn niet duidelijk. Een gevolg is dat deze mensen het zonder geschikte hulpmiddelen moeten doen, soms wel jarenlang, waardoor zij beperkt zijn in hun vrijheid en zelfstandigheid.

Toegankelijkheid en beleid

Het onderzoek laat zien dat de ontoegankelijkheid van openbare plekken voor mensen met een beperking vele oorzaken heeft en dat verbetering van de toegankelijkheid verschillende beleidsterreinen raakt. Dit maakt dat dit een uitdaging van formaat is. Complicerende factor is bovendien dat het beleid over toegankelijkheid vrijblijvend is. Het opstellen van richtlijnen zou helpen om openbare plekken voor mensen met een lichamelijke beperking toegankelijker te maken.

Meer weten?

Bekijk alle resultaten van het onderzoek in de gehele publicatie van het SCP.

Het onderzoek

Voor het onderzoek, een samenwerking van het SCP met het Nivel, is onder andere gebruikgemaakt van gegevens uit het Nationaal Panel Chronisch zieken en Gehandicapten (NPCG). Als aanvulling hierop zijn 38 leden van het panel geïnterviewd over hun ervaringen met de toegankelijkheid van openbare plekken.