Risico’s hittegolf voor kwetsbare patiënten te verlagen door betere samenwerking huisartsenpraktijk en wijk

Tijdens hittegolven houden huisartsen en praktijkondersteuners (POH’s) altijd rekening met hittegerelateerde klachten wanneer zij kwetsbare patiënten zien. Huisartsenpraktijken hebben patiëntengroepen die extra risico lopen bij aanhoudende hitte alleen niet altijd goed in beeld. Dit kan worden verbeterd door slimmer gebruik te maken van het Huisarts Informatie Systeem (HIS). Ook kan de zorg voor kwetsbare patiënten worden verbeterd, namelijk door informatie over de risico’s van hitte en de te nemen maatregelen beter te delen met patiënten, mantelzorgers en zorgverleners in de wijk. Dit blijkt uit recent onderzoek van het Nivel, gefinancierd door het ministerie van VWS.

Het klimaat verandert wereldwijd en ook Nederland wordt warmer. Aanhoudende hitte kan gezondheidsklachten veroorzaken, met name bij kwetsbare patiëntengroepen zoals ouderen en mensen met chronische aandoeningen. Huisartsenpraktijken kunnen een belangrijke rol spelen bij de signalering en preventie van gezondheidsklachten tijdens hitte.

Kwetsbare patiënten niet altijd goed in beeld bij huisartsenpraktijken

Veel huisartsenpraktijken hebben te weinig tijd en te weinig capaciteit om hun kwetsbare patiënten proactief te benaderen in een hitteperiode. Daarbij speelt mee dat veel huisartsen (38%) en POH’s (50%) niet goed in beeld hebben welke mensen kwetsbaar zijn voor hittestress. Deze groep patiënten is goed te selecteren via het HIS en in overleg met de apotheek, namelijk via de geregistreerde gegevens over medicatiegebruik.

Bestaande informatie over risico’s van hitte moet breder bekend worden

Huisartsen en POH’s denken dat meer informatie over de risico’s van hitte kan helpen om de zorg voor kwetsbare patiënten tijdens hittegolven te verbeteren. Tegelijk blijkt dat de informatie die er is, bij veel huisartsen en POH’s niet bekend is. Zo heeft het merendeel van de huisartsen (66%) nog nooit gehoord van het Document Hitte van het Nederlands Huisartsengenootschap (NHG). Er is meer bewustwording nodig om bestaande kennis toe te passen. Hiervoor kunnen huisartsenpraktijken bestaande overlegstructuren als een (multidisciplinair) wijk- of teamoverleg gebruiken. Hierin kan dan jaarlijks aandacht worden besteed aan de risico’s van hitte voor kwetsbare patiëntengroepen en maatregelen die gezondheidsklachten kunnen voorkomen.

Patiënten goed informeren over de risico’s van hitte kan gezondheidsklachten voorkomen

POH’s benadrukken dat tijdens de reguliere controles van patiënten met chronische aandoeningen de risico’s van hitte moeten worden besproken. Adviezen over voldoende drinken en bij welke klachten de patiënt de huisarts moet bellen zijn daarbij essentieel. Deze adviezen kunnen tijdens hittegolven door de doktersassistente worden herhaald wanneer patiënten contact hebben met de huisartsenpraktijk. Ook de apotheek kan adviezen over hitte meegeven bij (herhaal)medicatie die bij hitte extra risico’s met zich mee brengt, zoals medicatie die de vochthuishouding in het lichaam beïnvloedt.

Samenwerking en afspraken in de wijk kunnen zorg bij hitte verbeteren

Veel huisartsen (59%) en POH’s (82%) vinden het inzetten van een hitteprotocol voor de praktijk en de wijk een goed idee. Zo’n protocol kan de huisartsenpraktijk helpen bij de signaleren van en preventief handelen bij hittegerelateerde gezondheidsproblemen. Juist tijdens de zomerperiode is er minder personeel beschikbaar in huisartsenpraktijken en in de thuiszorg, en zijn mantelzorgers vaak op vakantie. Daarom is het belangrijk om samenwerkingsafspraken te maken in de wijk. In een lokaal hitteprotocol kan worden vastgelegd wie de mantelzorgers en betrokken zorgverleners in de wijk zijn en wat hun rol is tijdens hittegolven.

Over het onderzoek

Het Nivel heeft onderzocht welke rol huisartsenpraktijken spelen in de behandeling en preventie van hittegerelateerde gezondheidsklachten, en op welke manier deze rol zou kunnen worden uitgebreid. Honderd huisartsen en honderdvijftig POH’s verspreid over Nederland vulden hiertoe een digitale vragenlijst in. In een focusgroep met POH’s en een focusgroep met huisartsen, kaderartsen, apothekers en wijkverpleegkundigen zijn de resultaten besproken en zijn er aanbevelingen geformuleerd.