We houden ons bezig onderzoek naar verspreiding van ziekten, ziektelast en preventie van infectieziekten. De focus ligt op het monitoren (de surveillance) van de influenza (griep), SARS-CoV-2 (corona) en het RS-virus, en op antimicrobiële resistentie.
Het onderzoeksprogramma Infectieziekten loopt sinds 1 april 2023. Onderzoek dat sindsdien binnen dit programma wordt gedaan, is via deze pagina (via het veld 'Inhoud' hieronder) te vinden. Eerder onderzoek rondom Infectieziekten vond plaats binnen het onderzoeksprogramma Huisartsenzorg. Voor eerder onderzoek (projecten, publicaties en nieuwsberichten) naar infectieziekten kunt u dan ook daar terecht. Ook kunt natuurlijk het vrije zoekveld bovenin de site gebruiken (zoek op 'ínfectie').
Al duizenden jaren wordt de mens geconfronteerd met epidemieën. De COVID-19-pandemie heeft laten zien dat infectieziekten actueel zijn en nog steeds een grote impact kunnen hebben op de samenleving in het algemeen en de publieke gezondheid in het bijzonder. De pandemie heeft ons doen beseffen dat we als maatschappij blijvend op onze hoede moeten zijn voor uitbraken van infectieziekten en de grote gezondheidsrisico’s die zij met zich meebrengen. Binnen dit onderzoeksprogramma houden we ons bezig met surveillance en onderzoek naar verspreiding, ziektelast en preventie van infectieziekten.
Het Nivel onderzoekt ...Ons onderzoek is op het vlak van infectieziekten is divers en veelomvattend. Een belangrijk onderdeel is de landelijke surveillance: het signaleren van en rapporteren over optredende ziekten en aandoeningen in Nederland. Ook doen we veel epidemiologisch onderzoek, dat zich niet alleen op Nederland richt maar in een wereldwijde context plaatsvindt. We nomen de volgende belrangrijke onderwerpen van onderzoek binnen dit programma.
Wekelijks biedt Nivel Surveillance de actuele cijfers aan over het optreden van plotselinge veranderingen in ziektepatronen, met name infectieziekten. Zo rapporteren we over het vóórkomen van griep, COVID-19 of een andere infectieziekte. We genereren onze weekcijfers op basis van de gegevens die huisartsenpraktijken die deel uitmaken van Nivel Zorgregistraties vastleggen on hun patiëntendossiers. Voor onze respiratoire surveillance worden deze gegevens aangevuld met extra gegevens die de Nivel Peilstations elke week aanleveren. Onze cijfers van ziekten en aandoeningen bieden inzicht in de volksgezondheid en in effecten van gezondheidsbeleid.
Indien huisartsenpraktijken tijdig weten dat er (bijna) een epidemie is, is het mogelijk eenvoudiger de juiste diagnose te stellen en tijdiger te beginnen met de juiste behandeling. Bij bijvoorbeeld een uitbraak van de eikenprocessierups, een griepepidemie of een epidemie van schurft kan dit het diagnostisch proces versnellen en verbeteren (zie onder andere surveillance, griep en corona).
Onze ‘griepcijfers’ zijn toonaangevend voor het signaleren en monitoren van een (mogelijke) griepepidemie. Hiermee vervullen we niet alleen een landelijke functie, maar ook een internationale. We maken namelijk deel uit van internationale monitoring van griep door het European Centre for Disease Prevention and Control en de Wereldgezondheidsorganisatie. In onze surveillance staan vooralsnog de klinisch relevante signalen centraal.
Internationale partners, zoals deelname in de World Health Organization (WHO) (bijvoorbeeld rond vergelijkend onderzoek naar (eerstelijns) gezondheidszorg in Europa); deelname aan wereldwijd epidemiologisch onderzoek in samenwerking met vele internationale partners (met name gericht op respiratoire virussen als influenza, RSV en COVID-19)
Methoden van onderzoekMet de zorgdata die Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn doorlopend verzamelt en analyseert, rapporteren we wekelijks over het vóórkomen van griepachtige ziektebeelden en infecties door griepvirussen in Nederland. Hierdoor kunnen we griepepidemieën en ook de opkomst van andere infectieziekten tijdig signalen, zodat indien nodig extra maatregelen kunnen worden genomen om de epidemie af te remmen.
Verbinding tussen wetenschap, beleid en praktijkTijdens ons onderzoek houden we intensief contact met de zorgprofessionals in de praktijk: huisartsen, praktijkondersteuners, GGZ-medewerkers, specialisten, fysiotherapeuten en diëtisten. Ook de patiënten worden nauw betrokken bij ieder onderzoek, net als zorgmanagers, beleidsambtenaren en zorgverzekeraars. Verschillende van deze professionals en patiënten maken deel uit van ons onderzoeksteam. Contact met managers in de zorg en zorgverzekeraars hebben we meestal in focusgroepen, bij interviews of bij invitational conferences.
Maatschappelijke impactDe maatschappelijke impact van onze onderzoekresultaten wisselt per onderzoek. Al onze onderzoekresultaten bieden handvatten voor verbetering van de zorg. Ons onderzoek biedt direct toepasbare resultaten of geeft meer inzicht in de behoeften van patiënten. Wanneer we constateren dat er hiaten zijn in kennis, kan dit leiden tot vervolgonderzoek.
Een belangrijk deel van ons onderzoek naar infectieziekten richt zich op surveillance: het wekelijks signaleren en rapporteren van gezondheidsproblemen aan de hand van de zorgdata die Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn aanreikt. Daarnaast doen we landelijk representatief onderzoek naar de sociale en mentale aspecten die een rol spelen bij bijvoorbeeld een infectieziekte-uitbraak. Onze actuele inzichten geven beleidsmakers aanknopingspunten voor het ontwikkelen van beleid ten tijde van crises.
Actuele griepcijfers
