Kwaliteit van de indicatiestelling door RIO's vanuit cliëntenperspectief: ontwikkeling van kwaliteitscriteria.

Mensen die bij een Regionaal Indicatie Orgaan (RIO) verpleging of verzorging aanvragen, willen vooral snel weten op welke zorg ze recht hebben. Daarnaast willen ze dat er bij die indicatiestelling met hun wensen rekening gehouden wordt, en ook met zaken als hun leeftijd en lichamelijke gesteldheid. Uit een pilot-onderzoek onder vier RIO’s, blijkt dat met name de telefonische aanvraag en het indicatieadvies volgens de cliënten nog sterk te verbeteren zijn.

De Nederlandse Patiënten en Consumenten Federatie (NPCF), heeft, in samenwerking met de stichting Cliënt & Kwaliteit, aan het Nivel gevraagd om een instrument te ontwikkelen waarmee de kwaliteit van de indicatiestelling gemeten kan worden vanuit cliëntenperspectief. Als onderdeel hiervan heeft het Nivel de mening onderzocht van RIO-cliënten over de kwaliteit van de indicatiestelling. Het onderzoek vond plaats met subsidie van het Ministerie van VWS.
Indicatiestelling houdt in dat onafhankelijk van de zorgverlenende instanties, een zorgvraag van een cliënt beoordeeld wordt en dat vastgesteld wordt welke zorg wenselijk/noodzakelijk is. Sinds 1998 verzorgen de 85 RIO’s de indicatiestelling voor verpleging en verzorging thuis of in een verzorgings- of verpleeghuis. Zij verstrekken ook indicaties voor een aantal voorzieningen volgens de Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG).
Na drie jaar vond de NPCF het zinvol om na te gaan of de werkwijze van de RIO’s aansluit bij de wensen van de aanvragers van een indicatiestelling, door middel van een externe kwaliteitsbeoordeling vanuit cliëntperspectief.
Op basis van kwalitatief inventariserend onderzoek zijn kwaliteitscriteria bepaald en twee vragenlijsten ontwikkeld en uitgetest. De ene vragenlijst meet de ervaringen van cliënten met de indicatiestelling door het RIO, de andere meet hoe belangrijk de cliënt de verschillende kwaliteitsaspecten vindt. Deze vragenlijsten kunnen worden ingevuld door RIO-cliënten zelf, eventueel met hulp van familie of naasten. Ze zijn getest in een pilotstudie, waaraan vier RIO’s op vrijwillige basis meewerkten, en 2940 van hun cliënten.
Op dit moment wordt geprobeerd om dit meetinstrument bij alle RIO’s in het hele land in te voeren. Zij kunnen dan metingen uitvoeren en verbeteringen doorvoeren in samenwerking met patiëntenorganisaties.
Met de vragenlijsten kunnen zowel koepelorganisaties als individuele RIO’s concreet invulling geven aan (verdere) kwaliteitsverbetering en kwaliteitsborging. Zij krijgen een overzicht van hun eigen scores en kunnen zich spiegelen aan de ‘gouden standaard’ (100% positieve ervaringen), of aan de RIO’s die in de ogen van cliënten het beste presteren (de zogenaamde ‘best practices’), of aan het gemiddelde van alle (nu nog vier) RIO’s.