Beginnende huisartsen werken vooral in de regio van hun opleidingsinstituut

Een goede spreiding van huisartsen is belangrijk om regionale verschillen in capaciteit te voorkomen en daarmee een tekort aan huisartsen in bepaalde regio’s. Nivel-onderzoek laat zien dat de instroom van nieuwe huisartsen en hun vestigingsvoorkeuren ongelijk verdeeld zijn over Nederland. Dit brengt regio’s buiten de Randstad in een relatief ongunstige arbeidsmarktpositie.

Voor het ontstaan van regionale knelpunten in huisartsencapaciteit worden vaak twee oorzaken genoemd: jonge huisartsen werken in het begin van hun loopbaan in de regio waar zij hun opleiding hebben gevolgd en de nieuwe generatie huisartsen werkt het liefst in de Randstad. Uit enquête-onderzoek onder zo’n 1100 alumni huisartsgeneeskunde blijkt dat beide veronderstellingen steekhoudend zijn.

Bij huisartsen minder spreiding onder alumni dan onder totale beroepsgroep
Uit het enquête-onderzoek blijkt dat alumni voornamelijk aan de slag gaan in of rond de regio van het opleidingsinstituut. Ook zien we dat de spreiding van alumni verschilt met die van de totale groep huisartsen: in Twente, Flevoland en Noordwest-Veluwe en Stedendriehoek werkt relatief een klein aandeel alumni ten opzichte van het aandeel in de gehele huisartsencapaciteit. Hetzelfde geldt voor een aantal regio’s in Brabant.

Utrecht populairst bij beginnende huisartsen
Van de pas afgestudeerde huisartsen geeft 16,3% aan in Utrecht te willen werken, waarmee dit de populairste regio is. Flevoland is het minst populair met 2,4%. Daarnaast blijkt dat in de minder populaire regio’s ook een relatief hoge uitstroom aan huisartsencapaciteit wordt verwacht. Dit brengt vooral de regio’s buiten de Randstad in een relatief ongunstige arbeidsmarktpositie.
Of de instroom van nieuwe huisartsen in alle regio’s voldoende zal zijn om de uitstroom van (oudere) huisartsen te compenseren zal echter ook afhangen of jonge huisartsen hun vestigingsvoorkeuren kunnen realiseren. Bovendien kunnen hun voorkeuren later in hun loopbaan wijzigen door privéfactoren, arbeidsmarktomstandigheden of beleid. Wel liet eerder Nivel-onderzoek over de balans in vraag en aanbod in de huisartsenzorg zien dat in gebieden buiten de Randstad de vraag naar huisartsenzorg relatief snel toeneemt.

Over het onderzoek
Voor het onderzoek zijn data uit twee eerdere onderzoeken gebruikt. De data over de werklocatie en vestigingsvoorkeuren van alumni komen uit onderzoek over de kwaliteit van de opleiding huisartsgeneeskunde in opdracht van de SBOH, werkgever van huisartsen in opleiding. Dit onderzoek bestond uit enquêtes onder huisartsen die in 2019 maximaal vijf jaar waren afgestudeerd; de respons was 37%, wat neerkomt op 1104 ingevulde vragenlijsten. De data over de spreiding van de totale beroepsgroep van huisartsen en de verwachte uitstroom per regio komen uit onderzoek naar de balans in vraag en aanbod in de huisartsenzorg uit 2018. Dit onderzoek is gebaseerd op een enquête onder huisartspraktijken – 22% respons, 1113 praktijken – en analyses op bestanden van de Stichting Pensioenfonds Huisartsenzorg.