Herhaalrecepten voor medicatie van twijfelachtige waarde komen aan het levenseinde regelmatig voor

Van alle personen die in 2017 overleden in Nederland, stierf drie kwart aan een aandoening die veelal gepaard gaat met een ziekbed en een behoefte aan palliatieve zorg. Bijna de helft van de mensen uit deze doelgroep die tot aan hun overlijden stonden ingeschreven bij een huisarts kreeg in de laatste drie levensmaanden een herhaalrecept voor medicatie die voor hen geen of twijfelachtige waarde had. Dit blijkt uit gegevens afkomstig uit het Informatiesysteem Palliatieve Zorg, opgezet door het Nivel in samenwerking met Expertisecentra Palliatieve Zorg en Integraal Kankercentrum Nederland.

Medicijnen die geen of twijfelachtige waarde hebben aan het levenseinde kunnen de gezondheid van de patiënt niet betekenisvol verbeteren of zelfs schaden.

Herhaalrecept voor medicatie met geen of twijfelachtige waarde vaker voorgeschreven bij 85-plussers
Herhaalrecepten voor medicatie met geen of twijfelachtige waarde aan het levenseinde kwamen in 2017 vaak voor. Bij 45% van de doelgroep van palliatieve zorg schreef de huisarts in de laatste drie levensmaanden een herhaalrecept voor. Bij mensen ouder dan 85 jaar was dit percentage nog wat hoger, namelijk 54%. Bij deze herhaalrecepten ging het vaak om cholesterolverlagers of geneesmiddelen tegen osteoporose, zoals vitamine D of calcium.
De huisarts schreef bij 15% van de doelgroep van palliatieve zorg in de laatste drie levensmaanden voor het eerst een recept voor medicatie met geen of twijfelachtige waarde voor. Daarbij ging het vaak om mensen die zouden overlijden aan kanker of een chronische hartaandoening. Bij deze voor het eerst voorgeschreven medicatie ging het bijvoorbeeld om vitamine B12/foliumzuur en ijzerpreparaten.

Over het project
Doel van het nieuwe informatiesysteem is om met gebruik van bestaande landelijke gegevens meer inzicht te krijgen in aanbod en kwaliteit van palliatieve zorg. We koppelen daarvoor doodsoorzakenstatistieken van het CBS met onder meer gegevens uit Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn en de Landelijke Basisregistratie Ziekenhuiszorg. Begin 2020 was 2017 het recentste jaar waarover alle drie die gegevensbronnen informatie bevatten. We hebben in totaal gegevens van 7084 patiënten ingeschreven in huisartsenpraktijken geanalyseerd. Voor het identificeren van de doelgroep van palliatieve zorg, selecteerden we gegevens van mensen die zijn overleden aan kanker, chronische hartaandoeningen, chronische luchtwegaandoeningen, CVA, chronische nieraandoeningen, chronische leveraandoeningen, dementie/seniliteit, neurodegeneratieve aandoeningen en hiv/aids.

Subsidiegever: ZonMw-Programma Palliantie