Meedoen met een beperking: meer vrijwilligerswerk, maar ook eenzaamheid

De deelname aan de samenleving van mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking en ouderen is tussen 2008 en 2012 over het algemeen gelijk gebleven. Op verschillende vlakken is wel beweging te zien.

Meer ouderen en mensen met een lichamelijke beperking zijn vrijwilligerswerk gaan doen en het gebruik van buurtvoorzieningen is afgenomen, zo blijkt uit de participatiemonitor van het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg). In 2012 doet 52% van de ouderen vrijwilligerswerk en 27% van de mensen met een lichamelijke beperking. In 2009 was dit nog 39% en 19%. NIVEL-onderzoeker Tineke Meulenkamp: “Dat minder mensen gebruikmaken van buurtvoorzieningen is goed te verklaren. Er zijn minder bankfilialen en postagentschappen in vergelijking met vijf jaar geleden, mensen regelen bankzaken via internet... Dat meer mensen vrijwilligerswerk zijn gaan doen is een duidelijke trend, dit sluit aan bij de doelstellingen vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).”
 
Eenzaamheid
Opmerkelijk is dat de eenzaamheid onder mensen met een lichamelijke beperking is toegenomen, terwijl zij zich al vaker eenzaam voelen dan de algemene bevolking. In de algemene bevolking voelt bijna een op de tien mensen zich ‘sterk’ eenzaam. Ouderen zijn iets minder vaak sterk eenzaam. Van de mensen met een lichamelijke beperking voelt 17% zich sterk eenzaam, onder mensen met een ernstige lichamelijke beperking is dit 28%.
 
Te weinig?
In het algemeen vinden mensen het belangrijk om mee te doen. Driekwart van de mensen met een lichamelijke beperking en ouderen vinden dat zij voldoende te doen hebben in hun vrije tijd en voldoende sociale contacten hebben. Meulenkamp: “Ondanks dat, is er ook een substantiële groep die behoefte heeft om meer mee te doen.” Van de mensen met een lichamelijke beperking zou 43% vaker ergens naartoe willen gaan en van de mensen met een verstandelijke beperking 21%.
 
Mindere deelname
In 2012 participeren mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking nog steeds minder in de samenleving dan de algemene bevolking. Afhankelijk van de ernst van de beperking. Hoe ernstiger de beperking, hoe minder de participatie. Van de mensen met een ernstige lichamelijke beperking heeft bijvoorbeeld 18% betaald werk en komt 57% dagelijks buitenshuis. Van de algemene bevolking heeft 70% betaald werk en komt 94% dagelijks buitenshuis. Mensen met een lagere opleiding nemen ook minder deel aan de samenleving dan mensen met een hogere opleiding.
 
NIVEL panels
De participatiemonitor beschrijft ontwikkelingen in de manier waarop en de mate waarin mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking, 65+’ers en de algemene bevolking meedoen in de Nederlandse samenleving. De monitor kijkt daarvoor naar participatie in wonen, mobiliteit, werk, opleiding, vrije tijdsbesteding en sociale contacten. Het onderzoek wordt uitgevoerd binnen het
Nationaal Panel Chronisch zieken en Gehandicapten (NPCG), het Consumenten Panel en het Panel Samen Leven. De participatiemonitor, wordt uitgevoerd door het NIVEL met subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
 
Subsidiënt
Ministerie van VWS