Meer aandacht nodig voor leefstijlinterventies in huisartsenpraktijk

Preventieconsult hart- en vaatziekten niet kosteneffectief

De kortetermijneffecten van een in 2011 opgestart preventieprogramma om via huisartsen hart- en vaatziekten en diabetes te voorkomen zijn positief, maar de kosteneffectiviteit op lange termijn blijft uit, zo blijkt uit onderzoek van het UMC Utrecht, in samenwerking met het Nivel en andere partijen. Ilse Badenbroek en Daphne Stol deden duo-onderzoek naar de (kosten)effectiviteit van dit preventieprogramma en promoveerden op 22 september op dit onderwerp.

In Nederland hebben ongeveer 1,6 miljoen mensen hart- en vaatziekten en 1,1 miljoen mensen diabetes type 2. Door preventie zou maar liefst tachtig procent van de hart- en vaatziekten en gevallen van diabetes type 2 voorkomen kunnen worden.

Preventieconsult
In 2011 ontwikkelde het Nederlands Huisartsen Genootschap de richtlijn ‘Het Preventieconsult’. Sindsdien worden alle patiënten tussen 45 en 70 jaar uit de praktijk uitgenodigd voor het doen van een risicotest om hun risicofactoren op het gebied van hart- en vaatziekten en diabetes type 2 in kaart te laten brengen. Ook als patiënten nog geen klachten hebben. Afhankelijk van de uitkomst van de risicotest krijgen patiënten een uitnodiging voor een preventieconsult en start een begeleidingstraject waarin de huisarts kijkt naar medicatie en levensstijl. Aan het duo-onderzoek naar de (kosten)effectiviteit van het preventieprogramma deden meer dan 12.000 patiënten mee uit bijna veertig huisartsenpraktijken in Nederland.

Preventieprogramma effectief op de korte termijn
Het preventieprogramma bleek effectief te zijn op de korte termijn: in het eerste jaar werden meer nieuwe patiënten opgespoord met hoge bloeddruk, hoog cholesterol en diabetes type 2 en na een jaar hadden de onderzoekdeelnemers een lagere bloeddruk, gunstigere cholesterolwaarden en was de buikomvang afgenomen.

Lastig om leefstijl aan te passen
Op de lange termijn echter waren de resultaten minder positief. Slechts een klein deel van de patiënten bleek het volledige programma te hebben doorlopen; het structureel veranderen van leefstijlaspecten als stoppen met roken, afvallen en meer bewegen, bleek lastig te zijn. Ook de begeleiding vanuit de huisarts bij zo’n traject blijkt zeer arbeidsintensief, waardoor de kosten niet opwegen tegen de effecten op lange termijn bij patiënten.

Betere voorlichting en communicatie naast begeleiding door huisarts
Het preventieconsult is dus effectief voor het opsporen van patiënten met onbekende klachten en risicofactoren, maar op lange termijn is meer nodig dan alleen begeleiding door de huisarts. Betere voorlichting en communicatie over een gezonde leefstijl, waarbij ook rekening wordt gehouden met de sociaal-culturele achtergrond van patiënten, kan bijdragen aan meer positieve gezondheidseffecten op de lange termijn.

Over het onderzoek
Het promotieonderzoek van Badenbroek en Stol naar de (kosten)effectiviteit van een stapsgewijs preventieprogramma via huisartsen heeft zeven jaar geduurd. Het is uitgevoerd in een samenwerkingsverband tussen UMC Utrecht, het Nivel en Niped. Het onderzoek is gefinancierd door: ZonMw, het Consortium Lekker Lang Leven (bestaande uit het Diabetes Fonds, de Hartstichting en de Nierstichting) en het Innovatiefonds Zorgverzekeraars.