Samenwerking in de zorg voor mensen met een vervuilde woning kan beter

Verpleegkundigen en verzorgenden in de wijkverpleging ervaren knelpunten bij het bieden van zorg aan cliënten in vervuilde woningen. Zij denken bijvoorbeeld dat het risico bestaat dat de cliënt een infectie oploopt, dat er brandgevaar is of dat de werkomgeving voor henzelf niet veilig is. Daarnaast geven ze aan dat ze terughoudend zijn met ingrijpen en niet altijd goed weten wat de juiste manier van handelen is. Betere ondersteuning van deze professionals en samenwerkingsafspraken tussen organisaties in de zorg en het sociale domein kunnen deze knelpunten verminderen. Dit blijkt uit onderzoek van het Nivel in opdracht van ZonMw.

Als verpleegkundigen en verzorgenden in een woning komen die ernstig vervuild is, bespreken zij met de cliënt wat er nodig is voor goede zorgverlening. Zo vragen zij een cliënt die gedoucht wil worden om de doucheruimte leeg te ruimen of om te zorgen voor schone handdoeken. En als zij een wond gaan verzorgen vragen ze om een schoon werkveld, zodat de kans op infecties zo klein mogelijk is.

Terughoudendheid met ingrijpen

Als de cliënt niet aan deze vraag voldoet, blijken wijkverpleegkundigen lang te wachten met het betrekken van andere professionals bij het probleem. De redenen die de geïnterviewde professionals hiervoor aangeven, zijn divers. Vaak is hen niet bekend welke andere professionals bij de cliënt betrokken zijn of welke hulp zij zouden kunnen bieden. Daarnaast bestaat de angst dat het inroepen van andere professionals ten koste gaat van de vertrouwensrelatie die zij hebben met de cliënt. Ten slotte geven de geïnterviewde verpleegkundigen en verzorgenden aan dat zij de privacy van de cliënt willen beschermen.

Behoefte aan helder organisatiebeleid en aan meer kennis en vaardigheden

Uit het onderzoek blijkt dat de wijkverpleging gebaat is bij een helder organisatiebeleid ten aanzien van de zorg voor cliënten met een vervuilde woning. Hierbij valt te denken aan het opstellen van een procedure met te doorlopen stappen en hulpmiddelen om de aard en ernst van de vervuiling in kaart te brengen. Ook noemen de geïnterviewden als mogelijke oplossingen: de mogelijkheid om een deskundige consulteren, meer kennisaanbod over de mogelijke oorzaken van vervuiling en meer vaardigheden aangeleerd krijgen om ermee om te gaan.

Regionale samenwerking tussen organisaties

Om de wijkverpleging verder te ondersteunen vinden de professionals het wenselijk dat er in de regio samenwerkingsafspraken zijn over de taken en verantwoordelijkheden, bijvoorbeeld tussen gemeenten, GGD, GGZ-instellingen, woningbouwverenigingen en organisaties voor wijkverpleging. Daarnaast raden zij aan rondom een cliënt met een vervuilde woning een team te vormen van alle betrokken professionals om persoonsgerichte en op elkaar afgestemde zorg te bieden.

Over het onderzoek

De knelpuntenanalyse bestond uit: een verkenning van relevante onderzoeksliteratuur; interviews met (vertegenwoordigers van) cliënten; interviews met professionals uit de gezondheidszorg en uit het sociale domein; vier online focusgroepen met professionals. Het onderzoek is uitgevoerd op verzoek van beroepsvereniging V&VN. Het is gefinancierd door ZonMw binnen het programma ‘Ontwikkeling Kwaliteitsstandaarden 2019 - 2022: Wijkverpleging’.