Publicatie

Publicatie datum

Behoefteraming Intensive Care voor volwassenen 2006-2016.

Hansen, J., Velden, L.F.J. van der, Hingstman, L. Behoefteraming Intensive Care voor volwassenen 2006-2016. Utrecht: NIVEL, 2008. 99 p.
Download de PDF
De komende jaren zal het aantal intensivisten, IC-verpleegkundigen en IC-bedden toenemen. Ziekenhuizen willen daarmee de toenemende bevolkingsgroei en vergrijzing het hoofd bieden.

Vrijwel alle IC-afdelingen moeten wel eens patiënten weigeren, maar niet duidelijk is of deze niet alsnog elders of later zijn opgenomen. Naast geweigerde patiënten, zijn er ook mensen die langer op de IC verblijven dan nodig is. Hierdoor is lastig te zeggen hoe groot de aansluitingsproblemen op de IC’s zijn. Onder meer het in 2007 afgesloten Akkoord Intensive Care-transport verbetert de organisatie en vergemakkelijkt het transport van patiënten van de ene naar de andere IC-afdeling. Daarnaast willen ziekenhuizen op korte termijn het aantal IC-bedden uitbreiden tot 1.144, een groei van 7%. In 2006 waren er nog 1.065 IC-bedden operationeel, waarvan 921 beademingsbedden.
Deze maatregelen vangen waarschijnlijk een deel van de toenemende vraag naar IC-zorg op. Het aantal IC-dagen zal tussen 2006 en 2016 met ongeveer 17% stijgen, onder meer door de toenemende vergrijzing. In 2006 was al 65% van de patiënten op intensive care-afdelingen ouder dan 60 jaar.

Personeelsbezetting IC’s
Op de Nederlandse IC’s werkten in 2006 414 intensivisten, voor in totaal 303 fte. Intensivisten zijn medisch specialisten met een vervolgspecialisatie voor de IC. Volgens de in 2006 opgestelde Richtlijn Intensive Care zou de formatie op de IC’s met 32 tot 50% moeten uitbreiden. Ziekenhuizen willen de formatie aan intensivisten op korte termijn graag uitbreiden met 45%. NIVEL-onderzoeker Johan Hansen: “Als ziekenhuizen hun wensen realiseren, dan komt de formatie dus ongeveer overeen met de richtlijn.”
Het aantal IC-verpleegkundigen zal minder fors stijgen. In 2006 werkten er 4.903 IC-verpleegkundigen op een intensive care, met een formatie van 3.773 fte. Volgens de richtlijn moet de formatie van IC-verpleegkundigen met 3% tot 9% groeien. Als ziekenhuizen hun uitbreidingswensen kunnen realiseren, zal deze formatie met 14% stijgen.

Trend
Het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg) onderzocht de formatie en benodigde capaciteit van de Nederlandse IC’s , en vergeleek de gegevens met eerdere studies. In de afgelopen jaren is vooral de formatie aan intensivisten toegenomen. Het aantal IC-verpleegkundigen en bedden op de intensive care bleef ongeveer stabiel. Zo blijkt uit een vergelijking met cijfers van de Inspectie voor de Gezondheidszorg dat tussen 2004 en 2006 het aantal fte aan intensivisten met 34% is gegroeid. Deze trend zal zich naar verwachting doorzetten.
Daarnaast is de IC-formatie op korte termijn uit te breiden als IC-verpleegkundigen en vooral intensivisten meer tijd op de IC gaan werken. Beide beroepsgroepen besteden namelijk een deel van hun werktijd buiten de IC: intensivisten gemiddeld 22%, IC-verpleegkundigen 9%. Gemiddeld werken intensivisten 0,94 fte, IC-verpleegkundigen 0,77 fte.

Scenario’s
Voor de schatting van het benodigde aantal intensivisten en IC-verpleegkundigen op de langere termijn is een aantal scenario’s uitgewerkt. Eén van deze scenario’s gaat uit van uitbreiding van de artsencapaciteit conform de Richtlijn Intensive Care. In dat geval is er een instroom van ongeveer 40 fellows per jaar nodig om in 2016 een evenwicht te bereiken. Dit is vergelijkbaar met de huidige instroom van ongeveer 38 per jaar. Voor de IC-verpleegkundigen is dan een instroom nodig van 404 per jaar, tegenover een huidige instroom van 320 per jaar.

Het onderzoek is gefinancierd door het Capaciteitsorgaan. Het Capaciteitsorgaan zal de diverse doorgerekende scenario’s gebruiken om te adviseren voor medische vervolgopleidingen, middels het Capaciteitsplan 2008 dat in maart is verschenen.