Hoofd onderzoeksafdeling Organisatie en Sturing in de Zorg; programmaleider Zorgstelsel en Sturing; bijzonder hoogleraar Zorgstelsel en Sturing CAPHRI, Universiteit Maastricht
Publicatie
Publicatie datum
De contractering van zorggroepen in 2013: de ervaring van zorggroepen.
Bouwhuis, S., Jong, J. de. De contractering van zorggroepen in 2013: de ervaring van zorggroepen. Utrecht: NIVEL, 2014. 79 p.
Download de PDF
Dit rapport geeft zicht op de ervaringen van zorggroepen met de contractering door zorgverzekeraars in 2013. Het onderzoek is uitgevoerd door het NIVEL in opdracht van InEen en bouwt voort op enquêtes die InEen sinds 2009 uitvoert.
De spelregels
Op basis van de eerdere onderzoeken heeft InEen spelregels voor de contractering van zorggroepen opgesteld. Deze spelregels betreffen het contracteringsproces, de inhoud van contracten tussen zorggroepen en zorgverzekeraars en de financiële aspecten van de contractering. Het doel van de spelregels is om de contractering voor zorggroepen beter te laten verlopen. Voor aanvang van het onderzoek was er een overeenkomst over de spelregels met twee zorgverzekeraars. De overige zorgverzekeraars hebben geen overeenkomst met InEen over de spelregels.
Contractering verloopt (nog) niet altijd volgens spelregels
Dit onderzoek laat zien dat de contractering van zorggroepen niet altijd volgens de spelregels verloopt. Dit betreft vooral spelregels op het gebied van proces: tijdigheid van contracteren, communicatie tussen zorggroepen en zorgverzekeraar tijdens het contracteren en het afstemmen van het beleid van verschillende zorgverzekeraars om de administratieve lasten van zorggroepen te beperken.
Ook de spelregels op het gebied van financiën worden niet allemaal gehaald: het grootste deel van de contracten is eenjarig, waar de spelregels streven naar driejarige contracten. Dit streven wordt in geen enkel contract gehaald. Op het gebied van het toepassen van de zorgstandaard en het maken van afspraken door zorggroepen en onderaannemers over het tegengaan van dubbelloop van declaraties verloopt de contractering wel vaak volgens de spelregels. De spelregels over het toepassen van de Kritische KwaliteitsKenmerken van InEen, de mogelijkheid van het opbouwen van reserves door de zorggroep en het maken van afspraken door zorggroepen en zorgverzekeraars over substitutie worden ongeveer even vaak wel als niet gehaald.
Verschillen tussen zorgverzekeraars
Er bestaan verschillen tussen zorgverzekeraars met welke de spelregels overeengekomen zijn en zorgverzekeraars met welke de spelregels niet overeengekomen zijn.
Zorgverzekeraars met wie de spelregels overeengekomen zijn, voldoen vaker aan deze regels. Zo voldoen zijn vaker aan spelregels over het tegengaan van dubbele declaraties en substitutie van tweede lijn naar eerste lijn. Alleen op het gebied van post-contractuele trouw (het handelen op basis van het oude contract als het nieuwe contract nog niet getekend is) en de tijdigheid voldoen verzekeraars die de spelregels niet ondertekend hebben juist vaker aan de spelregels.
Op basis van deze verschillen kunnen nog geen conclusies getrokken worden over de effecten van de spelregels. Eerdere enquêtes van InEen laten namelijk zien dat de zorgverzekeraars die de spelregels ondertekend hebben, al beter scoorden voordat de spelregels opgesteld werden. Voor een aantal spelregels is onderzocht of er verschil was in de ervaringen tussen de contractering in 2012 en in 2013. De gevonden verschillen lijken niet samen te hangen met of een zorgverzekeraar de spelregels ondertekend heeft.
Toepassing van dit onderzoek en wenselijkheid van monitoring
Dit onderzoek geeft een beeld van hoe zorggroepen de contractering in 2013 hebben ervaren. InEen kan de resultaten gebruiken om in de gesprekken met zorgverzekeraars er op aan te dringen de contractering van zorggroepen beter te laten verlopen. Zorgverzekeraars kunnen het onderzoek gebruiken om meer inzicht te verwerven in hoe zorggroepen de contractering ervaren en hoe zij tegen zorgverzekeraars aankijken. Ze kunnen de uitkomsten betrekken bij het verbeteren van het contracteerproces voor zorggroepen.
Om de effecten van de spelregels vast te kunnen stellen, is continue monitoring van het contracteringsproces belangrijk. De verwachting is dat wanneer InEen de spelregels met meer zorgverzekeraars overeenkomt, dit leidt tot verbetering van de contractering voor zorggroepen, met name voor substitutie en het voorkomen van dubbele declaraties. Monitoring moet uitwijzen of dit het geval is. (aut. ref.)
De spelregels
Op basis van de eerdere onderzoeken heeft InEen spelregels voor de contractering van zorggroepen opgesteld. Deze spelregels betreffen het contracteringsproces, de inhoud van contracten tussen zorggroepen en zorgverzekeraars en de financiële aspecten van de contractering. Het doel van de spelregels is om de contractering voor zorggroepen beter te laten verlopen. Voor aanvang van het onderzoek was er een overeenkomst over de spelregels met twee zorgverzekeraars. De overige zorgverzekeraars hebben geen overeenkomst met InEen over de spelregels.
Contractering verloopt (nog) niet altijd volgens spelregels
Dit onderzoek laat zien dat de contractering van zorggroepen niet altijd volgens de spelregels verloopt. Dit betreft vooral spelregels op het gebied van proces: tijdigheid van contracteren, communicatie tussen zorggroepen en zorgverzekeraar tijdens het contracteren en het afstemmen van het beleid van verschillende zorgverzekeraars om de administratieve lasten van zorggroepen te beperken.
Ook de spelregels op het gebied van financiën worden niet allemaal gehaald: het grootste deel van de contracten is eenjarig, waar de spelregels streven naar driejarige contracten. Dit streven wordt in geen enkel contract gehaald. Op het gebied van het toepassen van de zorgstandaard en het maken van afspraken door zorggroepen en onderaannemers over het tegengaan van dubbelloop van declaraties verloopt de contractering wel vaak volgens de spelregels. De spelregels over het toepassen van de Kritische KwaliteitsKenmerken van InEen, de mogelijkheid van het opbouwen van reserves door de zorggroep en het maken van afspraken door zorggroepen en zorgverzekeraars over substitutie worden ongeveer even vaak wel als niet gehaald.
Verschillen tussen zorgverzekeraars
Er bestaan verschillen tussen zorgverzekeraars met welke de spelregels overeengekomen zijn en zorgverzekeraars met welke de spelregels niet overeengekomen zijn.
Zorgverzekeraars met wie de spelregels overeengekomen zijn, voldoen vaker aan deze regels. Zo voldoen zijn vaker aan spelregels over het tegengaan van dubbele declaraties en substitutie van tweede lijn naar eerste lijn. Alleen op het gebied van post-contractuele trouw (het handelen op basis van het oude contract als het nieuwe contract nog niet getekend is) en de tijdigheid voldoen verzekeraars die de spelregels niet ondertekend hebben juist vaker aan de spelregels.
Op basis van deze verschillen kunnen nog geen conclusies getrokken worden over de effecten van de spelregels. Eerdere enquêtes van InEen laten namelijk zien dat de zorgverzekeraars die de spelregels ondertekend hebben, al beter scoorden voordat de spelregels opgesteld werden. Voor een aantal spelregels is onderzocht of er verschil was in de ervaringen tussen de contractering in 2012 en in 2013. De gevonden verschillen lijken niet samen te hangen met of een zorgverzekeraar de spelregels ondertekend heeft.
Toepassing van dit onderzoek en wenselijkheid van monitoring
Dit onderzoek geeft een beeld van hoe zorggroepen de contractering in 2013 hebben ervaren. InEen kan de resultaten gebruiken om in de gesprekken met zorgverzekeraars er op aan te dringen de contractering van zorggroepen beter te laten verlopen. Zorgverzekeraars kunnen het onderzoek gebruiken om meer inzicht te verwerven in hoe zorggroepen de contractering ervaren en hoe zij tegen zorgverzekeraars aankijken. Ze kunnen de uitkomsten betrekken bij het verbeteren van het contracteerproces voor zorggroepen.
Om de effecten van de spelregels vast te kunnen stellen, is continue monitoring van het contracteringsproces belangrijk. De verwachting is dat wanneer InEen de spelregels met meer zorgverzekeraars overeenkomt, dit leidt tot verbetering van de contractering voor zorggroepen, met name voor substitutie en het voorkomen van dubbele declaraties. Monitoring moet uitwijzen of dit het geval is. (aut. ref.)