Senior onderzoeker Internationaal vergelijkend onderzoek (WHO)
Publicatie
Publicatie datum
Evaluation of the structure and provision of primary care in the Republic of Moldova: a survey-based project.
Boerma, W.G.W., Snoeijs, S., Wiegers, T.A., Baltag, V. Evaluation of the structure and provision of primary care in the Republic of Moldova: a survey-based project. Kopenhagen: WHO Regional Office for Europe, 2012. 104 p.
Download de PDF
De eerstelijnsgezondheidszorg in Moldavië is voldoende toegankelijk volgens de bevolking. Maar patiënten moeten vaak bijbetalen voor zorg en beoogde verbeteringen komen stroef op gang, zo blijkt uit onderzoek van het NIVEL dat is uitgevoerd op initiatief van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Moldavië is een arm land, waar de levensverwachting relatief laag is. De gezondheid van de bevolking wordt bedreigd door armoede, roken en drinken. Sinds 2008 probeert de overheid de eerstelijnsgezondheidszorg te versterken, met huisartsen als spil van het systeem. Maar vooral op het platteland is nog een fors tekort aan huisartsen. De gemiddelde praktijk telt zo’n 1900 ingeschreven patiënten in plaats van de 1500 waarnaar wordt gestreefd. Het gaat nog wel even duren voor de effecten zichtbaar worden van de sinds kort bestaande wet- en regelgeving voor de kwaliteit van zorg. Standaarden en richtlijnen worden bijvoorbeeld nog weinig gebruikt.
Bijbetalen
De Moldavische bevolking vindt de huisartspraktijk voldoende toegankelijk, al moeten patiënten vaak bijbetalen voor zorg. Vooral voor medicijnen, maar bijvoorbeeld ook voor huisbezoeken. Veel patiënten zien er daarom wel eens van af om naar de huisarts te gaan. De huisartsen verwijzen nog veel door naar medisch specialisten. Omdat huisartsen – vooral op het platteland – slecht toegang hebben tot röntgendiagnostiek, moeten ze daarvoor ook veel verwijzen. NIVEL-onderzoeker Wienke Boerma: “De beoogde verbreding van de geboden zorg door huisartsen blijft hierdoor nog uit.”
Kleine chirurgische ingrepen
Een andere leemte in het takenpakket van de huisarts zijn de kleine medische verrichtingen, zoals hechtingen of de behandeling van wratten. Boerma: “Huisartsen vinden zelf dat meer opleiding verbetering in deze situatie zou kunnen brengen, waardoor er minder verwijzingen nodig zijn.”
Primary Care Evaluation Tool
De onderzoekers keken ook naar de beleidsontwikkeling voor de eerstelijnszorg in Moldavië. Voor het onderzoek maakten ze gebruik van een door het NIVEL ontwikkeld evaluatie-instrument voor eerstelijnsgezondheidszorg: de Primary Care Evaluation Tool. De methode biedt een gestructureerd overzicht van de sterke en zwakke kanten van de eerstelijnszorg van een land, met zowel aandacht voor het gevoerde beleid als voor de stem van artsen en patiënten. Beleidsmakers en politici kunnen het gebruiken als uitgangspunt voor hun beleid. In Moldavië werden vragenlijsten afgenomen bij 250 huisartsen, 2102 patiënten en 25 zelfstandig werkende eerstelijns verpleegkundigen (die werken in afgelegen praktijken zonder arts). De WHO zet het instrument in voor de evaluatie van de eerste lijn in steeds meer landen. Zo deed het NIVEL er voor de WHO eerder al onderzoek mee naar de eerste lijn in Rusland, Turkije, Slovenië, Oezbekistan, Kazachstan, Oekraïne, Wit-Rusland, Servië, Roemenië, Slowakije en op dit moment in Tadzjikistan.
Moldavië is een arm land, waar de levensverwachting relatief laag is. De gezondheid van de bevolking wordt bedreigd door armoede, roken en drinken. Sinds 2008 probeert de overheid de eerstelijnsgezondheidszorg te versterken, met huisartsen als spil van het systeem. Maar vooral op het platteland is nog een fors tekort aan huisartsen. De gemiddelde praktijk telt zo’n 1900 ingeschreven patiënten in plaats van de 1500 waarnaar wordt gestreefd. Het gaat nog wel even duren voor de effecten zichtbaar worden van de sinds kort bestaande wet- en regelgeving voor de kwaliteit van zorg. Standaarden en richtlijnen worden bijvoorbeeld nog weinig gebruikt.
Bijbetalen
De Moldavische bevolking vindt de huisartspraktijk voldoende toegankelijk, al moeten patiënten vaak bijbetalen voor zorg. Vooral voor medicijnen, maar bijvoorbeeld ook voor huisbezoeken. Veel patiënten zien er daarom wel eens van af om naar de huisarts te gaan. De huisartsen verwijzen nog veel door naar medisch specialisten. Omdat huisartsen – vooral op het platteland – slecht toegang hebben tot röntgendiagnostiek, moeten ze daarvoor ook veel verwijzen. NIVEL-onderzoeker Wienke Boerma: “De beoogde verbreding van de geboden zorg door huisartsen blijft hierdoor nog uit.”
Kleine chirurgische ingrepen
Een andere leemte in het takenpakket van de huisarts zijn de kleine medische verrichtingen, zoals hechtingen of de behandeling van wratten. Boerma: “Huisartsen vinden zelf dat meer opleiding verbetering in deze situatie zou kunnen brengen, waardoor er minder verwijzingen nodig zijn.”
Primary Care Evaluation Tool
De onderzoekers keken ook naar de beleidsontwikkeling voor de eerstelijnszorg in Moldavië. Voor het onderzoek maakten ze gebruik van een door het NIVEL ontwikkeld evaluatie-instrument voor eerstelijnsgezondheidszorg: de Primary Care Evaluation Tool. De methode biedt een gestructureerd overzicht van de sterke en zwakke kanten van de eerstelijnszorg van een land, met zowel aandacht voor het gevoerde beleid als voor de stem van artsen en patiënten. Beleidsmakers en politici kunnen het gebruiken als uitgangspunt voor hun beleid. In Moldavië werden vragenlijsten afgenomen bij 250 huisartsen, 2102 patiënten en 25 zelfstandig werkende eerstelijns verpleegkundigen (die werken in afgelegen praktijken zonder arts). De WHO zet het instrument in voor de evaluatie van de eerste lijn in steeds meer landen. Zo deed het NIVEL er voor de WHO eerder al onderzoek mee naar de eerste lijn in Rusland, Turkije, Slovenië, Oezbekistan, Kazachstan, Oekraïne, Wit-Rusland, Servië, Roemenië, Slowakije en op dit moment in Tadzjikistan.