Programmaleider Verpleging, Verzorging en Ouderenzorg; bijzonder hoogleraar 'Verpleging en verzorging in de laatste levensfase', Vrije Universiteit / Amsterdam UMC
Publicatie
Publicatie datum
Grenzen geslecht?: ervaringen van en met zorgpersoneel uit EU- (kandidaat) lidstaten.
Veer, A.J.E. de, Ouden, D.J. den, Francke, A.L. Grenzen geslecht?: ervaringen van en met zorgpersoneel uit EU- (kandidaat) lidstaten. Tilburg: Stichting Organisatie voor Strategisch Arbeidsmarktonderzoek, 2002. 162 p.
Nederland telt weinig verpleegkundigen uit EU
In Nederland werken maar weinig verpleegkundigen die zijn opgeleid in een ander land van de Europese Unie of in een van de kandidaat-lidstaten. Van de bijna 2.800 verpleegkundigen uit deze landen die staan geregistreerd in het BIG register, zijn er naar schatting maar 1. 000 verpleegkundigen die in het land van herkomst zijn opgeleid en in Nederland als verpleegkundige werken. Bijna de helft van hen komt uit België en 20 procent komt uit Duitsland. Bij Belgische verpleegkundigen gaat het in 58 procent van de gevallen om grensarbeid: zij werken in Nederland, maar wonen in België. Bij Duitsers komt dat slechts in 8 procent van de gevallen voor. De meeste buitenlandse verpleegkundigen zijn individueel en om privé
Meeste EU-lidstaten kampen met tekort
Uit het onderzoek blijkt dat vrijwel alle EU-lidstaten te kampen hebben met een tekort aan verpleegkundigen. Alleen Griekenland, Spanje en Finland hebben op dit moment een overschot aan verpleegkundigen, maar in Finland is dat naar verwachting slechts van korte duur. In sommige kandidaat-lidstaten is de arbeidsmarkt van verpleegkundigen daarentegen nog wel ruim. Over verzorgenden is geen eenduidige informatie gevonden.
Knelpunten
Een gebrekkige beheersing van de Nederlandse taal is voor buitenlandse verpleegkundigen en verzorgenden, met uitzondering van Nederlandstalige Belgen, een belangrijke belemmering bij het vinden van werk, evenals een gebrek aan kennis over de Nederlandse gezondheidszorg. Andere veelgenoemde knelpunten hebben te maken met de procedures die doorlopen moeten worden voordat iemand een aanstelling kan krijgen (het verkrijgen van een verklaring van vakbekwaamheid en, voor mensen vanbuiten de EU, een werk- en verblijfsvergunning) en de onbekendheid met de wet- en regelgeving die van toepassing is (belastingstelsel en sociale premies). Verder vinden zorginstellingen en potentiële kandidaten het lastig om werkervaring, functie-eisen en diploma's op waarde in te schatten. Circa eenderde van de buitenlandse verpleegkundigen die in ons land werkzaam is vindt dat zij onvoldoende ondersteuning van de werkgever hebben gekregen.
Verbeterpunten
Wat kan er worden gedaan om de arbeidsmobiliteit van verpleegkundigen en verzorgenden vanuit de EU naar Nederland te verbeteren? Zaken als het in EU-verband harmoniseren van de opleidingen en het afstemmen van de belasting
Het onderzoek is uitgevoerd door het NIVEL en vond plaats in het kader van het arbeidsmarktconvenant voor de zorgsector (CAZ), dat door het ministerie van VWS, sociale partners en het CWI is ondertekend.
In Nederland werken maar weinig verpleegkundigen die zijn opgeleid in een ander land van de Europese Unie of in een van de kandidaat-lidstaten. Van de bijna 2.800 verpleegkundigen uit deze landen die staan geregistreerd in het BIG register, zijn er naar schatting maar 1. 000 verpleegkundigen die in het land van herkomst zijn opgeleid en in Nederland als verpleegkundige werken. Bijna de helft van hen komt uit België en 20 procent komt uit Duitsland. Bij Belgische verpleegkundigen gaat het in 58 procent van de gevallen om grensarbeid: zij werken in Nederland, maar wonen in België. Bij Duitsers komt dat slechts in 8 procent van de gevallen voor. De meeste buitenlandse verpleegkundigen zijn individueel en om privé
Meeste EU-lidstaten kampen met tekort
Uit het onderzoek blijkt dat vrijwel alle EU-lidstaten te kampen hebben met een tekort aan verpleegkundigen. Alleen Griekenland, Spanje en Finland hebben op dit moment een overschot aan verpleegkundigen, maar in Finland is dat naar verwachting slechts van korte duur. In sommige kandidaat-lidstaten is de arbeidsmarkt van verpleegkundigen daarentegen nog wel ruim. Over verzorgenden is geen eenduidige informatie gevonden.
Knelpunten
Een gebrekkige beheersing van de Nederlandse taal is voor buitenlandse verpleegkundigen en verzorgenden, met uitzondering van Nederlandstalige Belgen, een belangrijke belemmering bij het vinden van werk, evenals een gebrek aan kennis over de Nederlandse gezondheidszorg. Andere veelgenoemde knelpunten hebben te maken met de procedures die doorlopen moeten worden voordat iemand een aanstelling kan krijgen (het verkrijgen van een verklaring van vakbekwaamheid en, voor mensen vanbuiten de EU, een werk- en verblijfsvergunning) en de onbekendheid met de wet- en regelgeving die van toepassing is (belastingstelsel en sociale premies). Verder vinden zorginstellingen en potentiële kandidaten het lastig om werkervaring, functie-eisen en diploma's op waarde in te schatten. Circa eenderde van de buitenlandse verpleegkundigen die in ons land werkzaam is vindt dat zij onvoldoende ondersteuning van de werkgever hebben gekregen.
Verbeterpunten
Wat kan er worden gedaan om de arbeidsmobiliteit van verpleegkundigen en verzorgenden vanuit de EU naar Nederland te verbeteren? Zaken als het in EU-verband harmoniseren van de opleidingen en het afstemmen van de belasting
Het onderzoek is uitgevoerd door het NIVEL en vond plaats in het kader van het arbeidsmarktconvenant voor de zorgsector (CAZ), dat door het ministerie van VWS, sociale partners en het CWI is ondertekend.