Programmaleider Zorgdata en het Lerend Zorgsysteem; bijzonder hoogleraar 'Transparantie in de zorg vanuit patiëntenperspectief', Tranzo, Tilburg University
Publicatie
Publicatie datum
Zorg in de grote steden.
Verkleij, H., Verheij, R.A. Zorg in de grote steden. Bilthoven/Utrecht/Houten: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, NIVEL, Bohn Stafleu van Loghum, 2003. 167 p.
Download de PDF
Zorgverzekeraars, zorgverleners, gemeentebesturen en de rijksoverheid zullen zich tezamen extra moeten inspannen om tegemoet te komen aan de bijzondere eisen die de zorg in de grote steden stelt. Dit is nodig om de toegankelijkheid en kwaliteit van de medische zorg in de grote steden veilig te stellen. Dat blijkt uit het rapport ‘Zorg in de grote steden’ van het RIVM en het NIVEL.
Vooral in achterstandswijken is de zorg minder goed afgestemd op de behoefte van de bewoners. Dit wordt veroorzaakt door de grote culturele diversiteit in de bevolking, de gebrekkige samenhang tussen verschillende vormen van zorg en een tekort aan huisartsen en ander zorgpersoneel. Op elk van deze punten kan de situatie verbeterd worden wanneer de betrokken instanties beter samenwerken. Dit is met name in de achterstandswijken van groot belang, omdat hier de gezondheid van de bevolking slechter is dan in de rest van Nederland.
Diversiteit in bevolkingsgroepen
In de grote steden wonen veel verschillende bevolkingsgroepen, elk met hun eigen zorgvragen. De allochtone bevolking is de laatste decennia sterk gegroeid en komt uit een steeds groter aantal landen van herkomst. Hierdoor moeten de zorgverleners steeds meer cultuur- en taalverschillen overbruggen. Dat lukt niet altijd. Turkse en Marokkaanse ouderen maken bijvoorbeeld minder gebruik van de thuiszorg dan wenselijk is. Het inschakelen van meer allochtoon zorgpersoneel en allochtone zorgconsulenten kan daarbij uitkomst bieden.
Ontbrekende samenhang in de zorg
Huisartsen en andere zorgverleners hebben in grote steden vaker te maken met verslaafden, arbeidsongeschikten, vereenzaamde ouderen en andere groepen die ook andere dan puur medische zorg nodig hebben. Daarom is een goede afstemming nodig met gemeentebesturen over preventie, huisvesting en welzijn. Dit wordt bemoeilijkt door verschillen in de financiering van de gezondheidszorg en de gemeentelijke voorzieningen. Nogal wat partijen zijn betrokken, elk met haar eigen verantwoordelijkheid. Het is lang niet altijd duidelijk wie het initiatief moet nemen om die samenwerking tot stand te brengen.
Capaciteitstekorten
De werklast van huisartsen in de grote steden is de afgelopen jaren meer dan elders toegenomen. In achterstandswijken is de werklast het grootst. De animo onder jonge huisartsen om in de grote steden te gaan werken is onvoldoende om de openvallende plaatsen van stoppende huisartsen in te vullen. Dit kan deels verholpen worden door extra honorering, hulp bij het zoeken naar praktijkpanden waarin meerdere soorten zorgverleners zich samen kunnen vestigen en door voorrang te verlenen bij parkeervergunningen en het toewijzen van woningen. De vacatures voor verpleegkundig en verzorgend personeel zijn in de drie grootste steden het moeilijkst te vervullen. De oplopende werkloosheid in andere sectoren van de economie zal dit tekort vermoedelijk verminderen, maar ook voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft het nodig om het werken in de grote stad aantrekkelijker te maken.
Vooral in achterstandswijken is de zorg minder goed afgestemd op de behoefte van de bewoners. Dit wordt veroorzaakt door de grote culturele diversiteit in de bevolking, de gebrekkige samenhang tussen verschillende vormen van zorg en een tekort aan huisartsen en ander zorgpersoneel. Op elk van deze punten kan de situatie verbeterd worden wanneer de betrokken instanties beter samenwerken. Dit is met name in de achterstandswijken van groot belang, omdat hier de gezondheid van de bevolking slechter is dan in de rest van Nederland.
Diversiteit in bevolkingsgroepen
In de grote steden wonen veel verschillende bevolkingsgroepen, elk met hun eigen zorgvragen. De allochtone bevolking is de laatste decennia sterk gegroeid en komt uit een steeds groter aantal landen van herkomst. Hierdoor moeten de zorgverleners steeds meer cultuur- en taalverschillen overbruggen. Dat lukt niet altijd. Turkse en Marokkaanse ouderen maken bijvoorbeeld minder gebruik van de thuiszorg dan wenselijk is. Het inschakelen van meer allochtoon zorgpersoneel en allochtone zorgconsulenten kan daarbij uitkomst bieden.
Ontbrekende samenhang in de zorg
Huisartsen en andere zorgverleners hebben in grote steden vaker te maken met verslaafden, arbeidsongeschikten, vereenzaamde ouderen en andere groepen die ook andere dan puur medische zorg nodig hebben. Daarom is een goede afstemming nodig met gemeentebesturen over preventie, huisvesting en welzijn. Dit wordt bemoeilijkt door verschillen in de financiering van de gezondheidszorg en de gemeentelijke voorzieningen. Nogal wat partijen zijn betrokken, elk met haar eigen verantwoordelijkheid. Het is lang niet altijd duidelijk wie het initiatief moet nemen om die samenwerking tot stand te brengen.
Capaciteitstekorten
De werklast van huisartsen in de grote steden is de afgelopen jaren meer dan elders toegenomen. In achterstandswijken is de werklast het grootst. De animo onder jonge huisartsen om in de grote steden te gaan werken is onvoldoende om de openvallende plaatsen van stoppende huisartsen in te vullen. Dit kan deels verholpen worden door extra honorering, hulp bij het zoeken naar praktijkpanden waarin meerdere soorten zorgverleners zich samen kunnen vestigen en door voorrang te verlenen bij parkeervergunningen en het toewijzen van woningen. De vacatures voor verpleegkundig en verzorgend personeel zijn in de drie grootste steden het moeilijkst te vervullen. De oplopende werkloosheid in andere sectoren van de economie zal dit tekort vermoedelijk verminderen, maar ook voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft het nodig om het werken in de grote stad aantrekkelijker te maken.
Gegevensverzameling