Een geactualiseerde beschrijving van de Nederlandse gezondheidszorg nu beschikbaar

Hoe is de Nederlandse gezondheidszorg georganiseerd, wat zijn de sterke en zwakke kanten? Onderzoekers van het NIVEL, schreven in samenwerking met het RIVM en de European Observatory for Health Systems and Policies de nieuwe Health System Review over Nederland. Het beschrijft de organisatie van de gezondheidszorg in Nederland en zet dit in een internationaal perspectief.

Het Nederlandse gezondheidszorgsysteem is de afgelopen tien jaar sterk veranderd. In 2006 is de nieuwe zorgverzekering ingevoerd en werd  gereguleerde concurrentie het belangrijkste ordeningsprincipe. Terwijl daaruit voortvloeiende veranderingen nog steeds doorgaan, zijn in 2015 de langdurige zorg en ondersteuning en de jeugdzorg ingrijpend hervormd.  De verantwoordelijkheid hiervoor kwam bij de gemeenten te liggen en tegelijk werd er een groter beroep  gedaan op het oplossend vermogen van burgers.

Hervormingen in de  zorg
Het vormgeven aan hun nieuwe rollen is voor alle partijen in de gezondheidszorg sedert 2006 een ingrijpend gewenningsproces geweest. Een goed voorbeeld is selectieve contractering op basis van kwaliteit van zorg, wat voor  verzekeraars een belangrijk mechanisme is in het stelsel van gereguleerde concurrentie. Nu, na tien jaar, staat dit nog in de kinderschoenen. Kostenbeheersing, een ander belangrijk doel, is mede door afspraken tussen de partijen tot stand gekomen. De rol van patiënten als marktpartij ontwikkelt zich echter moeizaam. Er is nog steeds gebrek aan informatie waarmee weloverwogen keuzes kunnen worden gemaakt, en ook blijkt steeds meer dat er groepen patiënten zijn die niet goed keuzes in de zorg kunnen of willen maken.

Internationaal perspectief
In vergelijking met andere landen doet de Nederlandse gezondheidszorg het nog steeds vrij goed. Andere landen hebben vergelijkbare problemen, zoals verandering naar een meer persoons-  en populatiegericht zorgsysteem. In ons land   lijken gereguleerde concurrentie en de noodzaak tot meer samenwerking en integratie enigszins op gespannen voet te staan. Samenwerking en, daarmee samenhangend, onderling vertrouwen tussen actoren zijn vereist voor actuele ontwikkelingen zoals  concentratie van complexe zorg in bepaalde ziekenhuizen; substitutie tussen tweede en eerste lijn en  integratie binnen de eerste lijn en met het sociale domein; en soepele  overgangen in de langdurige zorg. Gereguleerde competitie sluit samenwerking niet uit maar kan die wel bemoeilijken.

Netherlands Health System Review, de nieuwe Engelstalige beschrijving van onze gezondheidszorg
De Health System Review is geschreven door een team onderzoekers van het NIVEL, met medewerking van het RIVM en de European Observatory for Health Systems and Policies. De Observatory  coördineert deze serie beschrijvingen van gezondheidszorgsystemen, die allemaal volgens een vast stramien zijn opgezet. Op de website van de Observatory (www.hspm.org) is deze publicatie te vinden en kunnen ook vergelijkende overzichten van landen gemaakt worden.