Eerste gezondheidsmeting bewoners rondom industrieterrein Moerdijk stelt gerust

Inwoners van de gemeente Moerdijk hebben vaker luchtwegklachten en –infecties, dan inwoners van vergelijkbare gemeenten. Dit blijkt uit analyse van 30.000 patiëntdossiers door het NIVEL. Onderzoekers konden niet vaststellen of deze klachten veroorzaakt worden door de lokale industrie, voorgaande rampen in Moerdijk of door andere oorzaken. Voor andere gezondheidsproblemen werden geen verschillen gevonden.

Wat opvalt is met name een hogere kans op luchtwegklachten, zoals hoesten, benauwd zijn en piepende ademhaling, en luchtweginfecties, zoals bronchitis. In de dorpskernen dicht bij het industrieterrein krijgen mensen bovendien meer medicatie voor de longen voorgeschreven en komt vaker astma voor. Er kan niet worden vastgesteld of de industriële activiteit, en de uitstoot die daarbij eventueel vrijkomt, een meer voor de hand liggende verklaring vormt voor luchtwegklachten en -infecties dan bijvoorbeeld roken of verkeersgerelateerde fijnstof.

Uit de analyse van ruim 30.000 elektronische patiëntendossiers van de huisartsen in de gemeente blijkt dat er in de dorpskernen rondom het industrieterrein weinig significante verschillen voorkomen in de andere onderzochte gezondheidsklachten ten opzichte van de controlegebieden. Vormen van kanker bleken niet vaker voor te komen.

Het rapport is meegenomen in de Staat van de Veiligheid majeure risicobedrijven 2016 die op 6 juli 2017 door de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu is aangeboden aan de Tweede Kamer. Bekijk hier het rapport en kamerbrief

Percepties gezondheid

De verkenning past in een traditie van gezondheidsonderzoek rondom rampen en mogelijk risicovolle milieu-invloeden met data uit de NIVEL zorgregistraties eerste lijn. De laatste jaren zijn er meerdere incidenten voorgevallen in Moerdijk op het industrieterrein, zoals een grote brand, een ontploffing en een langdurige uitstoot van ethyleenoxide. Dergelijke incidenten kunnen de gezondheid van omwonenden en hun percepties erover negatief beïnvloeden.

In Moerdijk bestond los van deze incidenten al de indruk bij bewoners, artsen en overheden dat het industrieterrein de omgeving belast. Huisartsen hadden het idee dat er meer kanker voorkwam dan elders. Dit werd al eerder door de GGD West-Brabant na een inventarisatie grotendeels ontkracht, en ook in de NIVEL studie zijn geen aanwijzingen hiervoor gevonden.

Over het onderzoek

NIVEL-onderzoekers hebben in opdracht van de gemeente Moerdijk en de GGD West-Brabant een verkenning uitgevoerd van gezondheidsproblemen in de dorpskernen rondom het industrieterrein Moerdijk. Het onderzoeksdoel was om te verkennen of er in de omgeving van het industrieterrein Moerdijk andere en meer gezondheidsproblemen inclusief kanker worden gepresenteerd aan de huisarts, vergeleken met plattelandsregio’s in Nederland met evenveel of minder (chemische) industrie in de omgeving.

Om die vraag te beantwoorden is gebruik gemaakt van gegevens uit tien huisartspraktijken en Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn (NZR) over de periode 2013-2015. Het gaat om controlegebieden met vergelijkbare industriële activiteit als Moerdijk (tien huisartsenpraktijken), plattelandsgebieden in andere regio’s zonder hoge concentratie bekende milieublootstellingen (24 praktijken) en gebieden in de buurt van Moerdijk maar verderweg gelegen van het industrieterrein (5 praktijken). De gemeente Moerdijk heeft aangekondigd dit onderzoek in 2019 te willen herhalen.

Deze huisartsenregistraties maken het mogelijk om inzicht te krijgen in het verloop van somatische en psychische klachten van mensen in een gebied zonder hen en hun privacy te belasten. Eerder is op die manier onder andere onderzoek uitgevoerd in de nasleep van de vuurwerkramp in Enschede en het schietincident in Alphen aan den Rijn. Ook is de invloed van de nabijheid van veehouderijen en hoogspanningsmasten op de gezondheid van omwonenden onderzocht.

Bij het Nivel valt dit onderzoeksproject binnen het onderzoeksprogramma Rampen en Milieudreigingen van programmaleider prof. dr. Michel Dückers, met gebruikmaking van gegevens van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn.